De ki: yeryüzünde gezip dolaşarak görünüz ki Allah, yaratılışa nasıl başlamış? Bundan sonra başka bir doğuşu daha sağlayacaktır. (29/20).
Gerçekten, evrenin bu esrarlı dönüşü ve onu döndüren güç, zamanın bu sessiz akışı, insanlara gece ve gündüz şeklinde tecelli eder.
Sayfa 27Kitabı okuyor
Bir gece fırtınası içinde Karadeniz bu! Doğanın dört ana öğesinin olağanüstü çarpışması! Yanmış yıkılmış bir fundalık! Kuzey kutbunda bir kış manzarası ! Buz tutmuş zaman nehrinin birden çözülmesi! Ama sonunda tüm bu hayaller resmin tam ortasındaki o esrarlı şeyin önünde iflas ediyordu . O şeyin ne olduğu bir bilinse , her şey anlaşılacaktı . Ama durun bakalım, kocaman bir balığa benzemiyor mu bu biraz ? Sakın büyük deniz ejderhasının ta kendisi olmasın bu ?
Sayfa 57Kitabı okuyor
The Night Watch 1642
Hollanda'nın önemli ressamlarından Harmensz van Rijn Rembrandt, birçok sanatçının yanında eğitim aldı. Pieter Lastman ve atölyesini paylaştığı Jan Lievens'ten etkilendiği biliniyor. 1630'ların başında Amsterdam'a yerleşen sanatçı, yaptığı başarılı portrelerle önemli bir gruba hitap etmeye başladı. Dönemindeki sanatçılardan farklı olarak, geçmişi değil, devam eden hayatların hikâyesini resmetmeye çalıştı. Tutkulu ve meraklı bir karakteri olması, onu farklı konuların resmini yapmaya itti. Tuval üzerine yağlı boya ile resmettiği 'Dr. Tulp'un Anatomi Dersi', çevresinde şaşkınlık yarattı. En ünlü eseri ‘Gece Bekçileri' ise kalabalığın içinde dinamik ve hareketli bir grup portresi olarak dikkat çeker. Yüzbaşı Frans Banning Cocq ve Teğmen Willem van Ruytenbuch komutasındaki şehir muhafızlarının gece devriyesinin anlatıldığı tablonun en önemli özelliği, ışık oyunları sayesinde esrarlı bir hava yaratılmış olmasıdır. Tabloda, Barok tarzın en önemli özelliklerinden ışık gölge karşıtlığının, ressam tarafından ustaca kullanılması sayesinde, tüm figürler canlıymış gibi algılanır.
-Defne Dalı-
Fırtına, sonsuzluk, esrarlı bitiş,
Gece dağıtıyor meyvalarını,
Yemyeşil bir ağaç sarsıyor geniş
Kollarında ufkun dört duvarını.
Boğuşan devler var uzak bir yerde,
Kanlı hiddetidir bu ses onların.
Yarın bir gül açar bu bahçelerde,
Belki son çığlığı boğulanların.
Ne çıkar, sonu bir neşe ve hüznün,
Açılmış bir kapı ümit boşluğa,
Ölüm şifasıdır her üzüntünün,
Sükût defne dalı her yorgunluğa.
Sayfa 45 - Dergâh YayınlarıKitabı okudu
Misafir kadınlar toplanmaya başlayınca, önce küçük dedikodular yapılırdı. Sonra hemen çete, komita hikayelerine geçilirdi. Kadınların en bilgiçleri her gece bu hikayelerin yenilerini bulup söylerlerdi. Hepsi korkunç, esrarlı, hikayeler . . .
Biz çocuklar, bu kenar mahalle evlerinin odacıklarını dolduran kadın kümeleri arasında, analarımızın dizlerine yapışarak, eteklerine gömülerek bu anlatılanları korkulu gözler, gittikçe donuklaşan bakışlarla dinlerdik. Bir gün bir köyün basılması, bir gün bir köprünün atılması, başka bir gün de ateşe verilen depoların cephaneliklerin hikayeleri anlatılırdı.
Şiir-resim alegorisi arşivimden )
Necip Fazıl Kısakürek
KALDIRIMLAR
Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında,
Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum.
Yolumun karanlığa karışan noktasında
Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.
İlla illa..
Hikâyenin ismi düştü dilime bir gece: LÂ.
İLLÂ, dedim.
Bir ömür boyu aradığım hece harfinin LÂ olduğunu bildim.
LÂ: Olumsuzluk eki. Başkaldırı serbestîsi.
Ama değil mi ki Tevhid kelimesi de LÂ ile başlar: LÂ ilâhe.
Bilinçli kabul kelimesi onun ardından gelir: İllallah.
Öyleyse Âdem, İLLÂ’ya giden yolda bir LÂ hecesidir. İsyan tecrübesi onun ilk halidir.
Âdem, cümlenin daha başında LÂ diyecek, reddedecek özgürlüğe sahip olduğu halde illallah’a varmasıyla yaratılmışların en güzelidir, mümkünler âlemindeki o en esrarlı heceyle, kendiliğinden değil bile isteyedir. LÂ, hiçlik mesabesi, öyleyse sonsuzluk ekidir.
okudukları, büyücü kadının çoban şiiriydi, Asinius Pollio'nun arzusu ve siparişi üzerine kaleme alınan şiirdi; eğer Plotia'ya ait düşüncelerinden, kadına yönelik özleminden ve şehvetinden destek bulmasaydı o şiiri asla o kadar iyi yazamazdı; onca güzel kaleme alabilmesinin nedeni, eşiği terk edip mutlak bir birlikteliğin gerçekleşeceği geceyi yaşama mutluluğuna asla eremeyeceğini daha en baştan biliyor olmasıydı; evet, kaçma arzusu o zamandan beri içinde filizlendiğinden, şiiri kadına okumak zorunda kalmıştı ve hem korkusunda hem de umudunda haklı çıkmıştı, şiir, ayrılığa dönüşmüştü. Ve aynı ayrılık, daha sonra tekrar ve daha geç bir zamanda ve çok daha devasa boyutlarda Aeneas tarafından yaşanacaktı; Aeneas, şiirdeki o esrarlı, kaderi andıran zorlamanın etkisiyle ve kaçmakta olan gemilerle dönüşü olmayan bir yola girip Dido'yu terk edecekti; onunla yatmaktan, avlanmaktan sonsuza kadar feragat edecekti; kendisi için gerçekliğin tatlı gölgesi, şehvetin tatlı gölgesi olmuş olan kadından sonsuza kadar ayrılacaktı, fırtınaların altındaki gece mağaralarının derinliklerinde gizlenen aşktan sonsuza kadar ayrılacaktı.
.... Ankara' ya ayak bastığı 27 Aralık 1919 günü ile Ankara' da Büyük Millet Meclisi hükümetinin kurulduğu, bir Anadolu devletinin doğduğu 23 Nisan günü arasında geçen günlerinin hayatının en mihnetli, fakat o nispette kişilik ve karakter yorucu, geleceği hazırlayıcı; ama bunalımlı günleri olduğunu belirtmekte hata yoktur. Ankara dışında bir tepenin üzerinde iki katlı bu soğuk ve çıplak mektep binasına kapanmış olan, gece gündüz didinen, bocalayan bu 'Tek Adam' o günlerde, denebilir ki kaderiyle tek başına boğuşuyordu.
Ne ordusu, ne askeri vardır. Dünyanın yedi düveli, karşısında cephe almıştır. Padişah onu asi ilan etmiştir. Kellesini getirene ödül vardır. Anzavurlar, Gavur İmamlar, saraya cariye satarak şereflenen Gürcü, Abaza, Çerkez Beyleri ayaklanmışlardır. Yerli, yabancı casuslar seferberdirler. Her taşın altında bir yılan kaynar. Yunan ordusu batıdan ilerler. Fransız' ı, İngiliz'i, Ermeni çetecileri güneyden yürürler. Karşı çeteler düşmanla el eledir. Karadeniz bölgesinde Pontus Rumları asidirler. Etrafındaki şehirlerde, köylerde zaman zaman garip belirtiler veren esrarlı bir hazırlanış vardır.
Sayfa 211Kitabı okudu
KATİL-Ben sineğe bile kıyamam! Mecbur kaldım da öldürdüm...
REİS BEY-Nasıl öldürürsün?.. Göz! Renk renk dünyaları, en yakın dereyi,en uzak yıldızı gören göz... Ona nasıl toprak doldurursun? Kalp dediğimiz, bütün gücümüzü veren esrarlı tulumbayı nasıl kırar, parçalarsın? (Edası değişir) Bunları yapmayı bırak bir tarafa;bunları yapmak imkânı var ya;işte yalnız imkânı var diye nasıl döğünmez ,yırtınmaz,tepinmezsin?..(Durak...Bakınma...) Gelin çocuklar, kumar masasına dizilip hep beraber ağlayalım!...Sebep mi arıyorsunuz?Çok!..Gündüzün bitişinde gece,düzlüğün yanında uçurum var diye... Gençliğin ötesinde ihtiyarlık, kavuşmanın berisinde ayrılık,ekmeğin ucunda açlık var diye katıla katıla ağlayalım!.. Çocuklar; dünya bir gözyaşı evinden başka ne olabilir?Ağlayanlardan olmak dururken, üstelik ağlatanlardan olmak revâ mı?
Sayfa 83Kitabı okudu
Duymuyor musun nasıl da esrarlı, korkunç, içten sana seslendiğimi? O eski, derin mi derin gece yarısını?
"Bir kuşun süzülüşünü seyretmek, kırlangıçların cıvıltılarını, karatavuğun flütsü şarkısını duymaya zaman ayırmak, alaca baykuş esrarlı ötüşüyle sessizliği bölerken ufukta beliren kocaman, güzel dolunayı görmek için gece kalkmak...
Şiirin hayatımıza dalmasına
izin verdiğimiz an, tekdüzeliğe elveda deriz."
