Eski Türk Siyasal Geleneği
Eski Türk siyasal geleneğinden kasıt, muhakkak ki Türkler’in İslam’ı
kabul etmezden önceki tarihlerinin en eski devirlerinden intikal eden deet ve hâkimiyet geleneğidir. Ancak bu gelenek hiç şüphesiz büyük çapta
Türklerin kendi öz tecrübelerini içine aldığı kadar, Hind, Çin ve İran
başta olmak üzere, çevre siyasal kültürlerinin etkilerini de kapsar. Orhun
kitabeleri, diğer bazı tarihi kayıtlar, bilhassa şifahi destanlar, bu siyasal ge-
leneği bize taşıyan belgelerdir. Bugüne kadar bu malzeme üzerinde yapı-
lan çalışmaların tahlilinden çıkarılan sonuçlardan hareketle, eski Türk si-
yasal geleneğinin karakteristiklerini şu üç ana noktada toplayabiliriz:
a. Eski Türk siyasal geleneğinde hâkimiyet ve iktidar semavi (ilahi) kö-
kenlidir.
b. Bu hâkimiyet evrensel (cihanşümûl) bir hedefe yöneliktir.
c. Töre denen, tarihin içinden süzülerek gelmekte olan eski gelenek-
lerden oluşan bir örfe dayalıdır.
