İsmet Paşa (Inönü) Garp Cephesi kumandanı
olarak Kütahya-Eskişehir harbini kaybedince
ordu geri çekilmeye başladı. 100 kilometreyi
bulan geri çekilişin müsebbibi İsmet Paşa olmuştur. Söyle ki:
9 Temmuz 1921 de Müdafaa-i Milliye Vekili
Fevzi Paşa Garp Cephesi Kumandanı ve Erkân-ı
Harbiye-i Umumiye Reisi İsmet Paşa'dan, Kütahya Cephesi'ne karşı yürümeğe başlayan Yunan ordusuna karşı cepheden taarruza geçtiğini
bildiren bir telgraf alır. Bunun üzerine Fevzi
Pasa M. Kemal Paşa'nın yanına gelerek:
-İsmet Paşa'dan fena haberi havi bir telgraf aldım, gelen düşmana karşı taarruz ettiğini bildiriyor. Bu yanlıştır. Çünkü düşman șimdi cenahlara vurmak suretile orduyu perişan edecektir.
demiştir. Bunun üzerine M. Kemal Paşa
-Öyleyse hemen cepheye gidelim!
der.
-Hayır, siz cepheye gidiniz! Ben Sakarya'ya gi-
diyorum, orada müdafaa tertibati alacağım.
Bunun üzerine M. Kemal Paşa cepheye, Fevzi
Pasa da Sakarya'ya gitmiştir, İlk haberin alınmasından üç gün sonra Fevzi Paşa'nın dediği
çıkmış, düşman cenahlara saldırarak cepheyi
delmiş ve ordumuzu bozmuştur, Büyük zayiata
sebep olan bu feci mağlubiyet Meclis'te ve halk
arasında büyük bir endişe husule getirmiş ve İsmet Paşa aleyhinde oluşan hava onun Erkân-ı
Harbiye-i Umumiye Reisliğinden çıkarılmasına
ve hakkında tahkikat yapılacağının söylenmesi
ne sebep olmuştur.
İsmet İnönü'nün askeri başarısızlığı yeni bir
şey değil. Birinci Cihan Harbi'nde Filistin Cephesi'nde, ordu kumandanlığı esnasında maiyetindeki kolordulardan birini idare eden Miralay İsmet Bey, birliğimize taarruz eden İngilizlerin cepheyi yarmaları üzerine orduyu bırakmıştır. Bu hal Başkumandanlıkça duyulduğundan kendisinin Divan-ı Harb'e verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunun üzerine Fevzi Paşa, merhametine sığınan İsmet İnönü'yü hem kurşuna dizilmekten kurtarmak, hem de düşman eline geçen bölgeyi geri almak üzere mukabil taarruza geçip düşmanı eski mevkiine püskürtmüş, hatta esir almıştır. Bu cephede bir yıla yakın müddet, zatürre olana kadar, İngiliz taarruzlarını durdurmuş, rütbesi ferikliğe terfi olunmuştur.
Bu olayı bizzat Mareşal anlatmış ve devamında:
-İsmet İnönü'nün harp meydanlarında askri kendi hallerine bıraktığı Genel Kurmay'daki dosyalarda mevcuttur. Benim oradan ayrılmaklığım üzerine belki İnönü dalkavukları bu dosyayı imha etmişlerdir. Yalnız unutulmamalıdır ki, Filistin İngiliz kumandanı Wavell'in yazmış olduğu harp tarihi meydandadır. Onu imha edemezler ya...