İslâm Bilim Tarihini Düşünmek ✾ ✾ ✾ Batı, 17 ile 18 yüzyıllardan günümüze kadar dünyaya bakış açısı ve bu bakış açısı için mücadelesi, hâkimiyet kurmak ve sahip olmak kavramları ile bütünleştiler. Her konuda/alanda kendileri dışında kalan coğrafyalara müdahale etmeye çalıştılar. Bizim konumuz olan İslâm coğrafyasında bilim, teknik, ekonomi gibi alanlarda bilinmeyen ve yanlış anlatılan bu iki kavramın keşif ve hakîkatı bulma çizgisi üzerinde bir insanın örnek portresini anlamaktır. “Bilim Tarihi Sohbetleri” ismini taşıyan bu kitap, Gazeteci Sefer Turan’ın duayen merhum Prof. Dr. Mehmet Fuat Sezgin Hocaya sorduğu soruların tamamlanmış halidir. Kitap, üç bölümden oluşur. Birinci bölümde Fuat Sezgin’in hayatı hakkındadır. İkinci bölüm İslâm Bilim Tarihi nedir, ne anlama gelir, tarihsel süreci bakımından bilgiler verilir. Son bölüm ise Bilimler Tarihi açısından İslâm’ın yeri neresidir, etkisi ne kadar olmuştur gibi analizler yapılmaktadır. Sefer Turan, Fuat Sezgin ismini nerde ve ne şekilde gördüğünü şöyle anlatır: “1985 yılında Kahire’de Kitap Fuarında “Arap Kültür Tarihi” diye bir kitap dikkatimi çekti. İsim zenginliğiyle bir kaynak kitap olduğu belliydi. Önsözünde ünlü Türk tarihçisi Fuat Sezgin’nin bu eseri, diye başlayan ve devam eden cümleler.” İslâm’ın yeryüzünde izleri vardır. Bir medeniyet dünyası kurulmuştur. İslâm medeniyetin izini süren, Müslüman bilim insanlarının eserlerini ve buluşlarını gün yüzüne çıkaran dünyaca ünlü bilim tarihçisi Mehmet Fuat Sezgin, 24 Ekim 1924’te Bitlis’de doğdu. Mehmet Fuat Sezgin, aslen Siirt'in Şirvan ilçesinden olup, ataları yüzyıllarca Şirvan beyleri olarak Osmanlı’ya hizmet etmişlerdir. Fuat Sezgin 1936 yılında ilkokulu Doğubeyazıt’ta okudu. Babası Mirza Mehmet Efendi’nin vefatı üzerine Bitlis’e giderek, 1939 yılında burslu ve yatılı olarak ortaokulu bitirdi. 1942 yılında ise Erzurum’a giderek yine burslu ve yatılı olarak Erzurum Lisesi Fen Bölümü’nü bitirdi. Mühendislik okuma niyetiyle İstanbul'a gelen Sezgin, Alman şarkiyatçı Hellmut Ritter’in öğrencisi olmaya karar vererek Arap ve Fars Filolojisine başlar. Sezgin, 1943’te hayatının meslek ve zihin dünyasını değiştiren ve etkileyen hocası Hellmut Ritter ile karşılaşmasıyla oldu. Kitabın ilk soru cevap konusu Sezgin’in hayatının dönüm noktasının Hocası Ritter’in öğrencisi olup, II. Dünya Savaşı sebebiyle eğitime altı aylık ara vermesi bu süreç içinde 30 ciltlik arapça Taberî Tefsirini günde 17 saat çalışarak arapçayı öğrenmesi oldu. Sezgin’in hocasından aldığı bu ilk görevi hakkıyla vermesi, onun için çok önemli bir başlangıç olmuştu. İslâm Bilim Tarihi çalışması konusunda Hocası Ritter ile yazma eserler ve araştırmaları okumak için kütüphanelere beraber gitmeye başladılar. Kitabın ikinci sorusu bu konuyla ilgili oluyor. Sezgin, hocasıyla kütüphane ve arşivlerde üzerinde ilk durdukları Carl Brockelmann’ın “Arap Edebiyatı Tarihi” kitabı olmuştur. - Sezgin Lisans eğitimini “Bedî’ İlminin Tekâmülü” ve İstanbul’da Bulunan “Bedîiyyat Yazmalar” Kataloğu oldu. - İkinci tezini ise Hocası Ritter danışmanlığında Ebû Ubeyde Ma´mer İbn el-Musenna et-Teymî’nin (ö.210/824-5) Mecâz’ul-Kur’ân adlı tefsiri üzerine yaptı. - Sezgin, “Buhârî’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar” adındaki doçentlik tezini 1956 yılında yayımladı. Nehir söyleyişleriyle otobiyografik özelliği barındıran bu kitabı, Sezgin’in deneyim, kişilik ve düşüncelerine ışık tutmaktadır. Bu durumda bu üç özelliği maddeler halinde ele alırsak: - Kişilik: Mütevazi ve mücadeleci yönü gösteren bir örnek şudur. 10 yıl süren Karl Brockelmann'ın yeni baştan yazılacak kitabı hakkında Sezgin Hoca, Oryantalistlerle görüşür. Bu kitabın yazılması hususunda oryantalistler bir komisyon kurulup bu çalışmanın yapılacağını söylediler. Buna karşılık Sezgin Hoca, bu işin bir zihniyettin, bir aklın harmonisini sağlayacağı bir ferde ihtiyaç olduğunu savunuyordu. Bu işi üstlenen Fuat Sezgin, bu çalışmayı tamamlamayı başarmıştır. - Deneyim: Sezgin Hocanın deneyimle dil öğrenerek en eski kitapları okumayı başarmıştı. - Düşünceler: Sezgin Hocanın yaşantı ve deneyimleri sonucunda dikkat çektiği noktalardan bir tanesi de Batı karşısında aşağılık kompleksin bilinç altımızda yerleşmiş olmasıdır. Kitabın sohbetinde bu noktaya bir çok kez vurgu yapar. Merhum Mehmet Fuat Sezgin, bir ömür geçirdiği İslâm Medeniyetinin hakikat çizgisini korumakla mücadele etmiştir. Sefer Turan’ının sorduğu sorular, Sezgin Hocanın hayatına birer ışık göstermekte ve şunu anlamamızı sağlamaktadır. Batı’nın kendini beğenmiş psikolojisine karşı bir psikolojik savaş verdiğimizi göstermektedir. Kitabın Künyesi: Fuat Sezgin, Bilim Tarihi Sohbetleri, Konuşan: Sefer Turan, Timaş Yayınları, 5. Baskı, Nisan 2013. Yunus Özdemir

Bilim Tarihi SohbetleriSefer Turan · Pınar Yayınları · 20193,376 okunma

··

542 görüntüleme

Bu yorum görüntülenemiyor

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Yunus Özdemir