Muhammet İkbâl: - Tanrı’ya esir ol ancak tanrılığa olma! - Ahlakına güvenip dini reddebilirsin, bu bağışlanır belki ama dindarlığına güvenip ahlakı reddedersen bu asla bağışlanmaz(!) Zira din, ahlak içindir; ahlak din için değil. - Yaşadığın her bir sorunu kendinden bilir ve üzerine düşünürsen o sorunu bir daha yaşamazsın. Ancak sorunu dışarda ararsan, tekrar...

- Tanrı’ya esir ol ancak tanrılığa olma! - Ahlakına güvenip dini reddebilirsin, bu bağışlanır belki ama dindarlığına güvenip ahlakı reddedersen bu asla bağışlanmaz(!) Zira din, ahlak içindir; ahlak din için değil. - Yaşadığın her bir sorunu kendinden bilir ve üzerine düşünürsen o sorunu bir daha yaşamazsın. Ancak sorunu dışarda ararsan, tekrar tekrar yaşamaya devam edersin. - Seçimlerine duyguların hükmetmesin, aklın hükmetsin. Zira duyguların çevrenin, aklın ise senindir. - Kimseden bir şey isteme. Çünkü istek minneti, minnet esareti, esaret de bağımlılığı doğurur. Bağımlı olan düşünemez, inanamaz ve sevemez. - Tek başına gelişmen hiç bir şey ifade etmez. Çünkü tek başına yaşamıyorsun. Bu yüzden çevreni de geliştirmek zorundasın... - Eylemlerin düşüncelerine hükmetmesin, düşüncelerin eylemlerine hükmetsin. Böylece hem düşüncende hem de eylemlerinde özgür yaşayabilirsin. - Önce işin hakkını ver; sonra o işten hakkını iste! - Savunmak ya da muhalefet etmek için dinleme yahut okuma; bunlar gelişimi tersine çevirir. - Dindar olabilirsin ancak dini dar olamazsın(!) - Sorular karşısında bir cevaptan diğerine geçme. Bu düşünmek değil, sığınmaktır. Sığınma, kendi cevabını verecek kadar cesur ol. İşte o zaman düşünmeye başlayacaksın. - Ait olduğun yahut sana ait olan bir mekanın olsun. Burası bir oda, bir ağaç dibi veya bir taşın üstü olabilir. Orada sessizliği dinle. Sessizlik öğretir. - İnsanları izle. Bu, hayatı tanımanın en kestirme yoludur. - Menfaatin için dost olma, dost da edinme. Dostluğu saf ve temiz tut. Bu, seni (samimiyetini/gerçekliğini) korur. - Sevilmek isteğinden kurtul, sevmeyi öğren. Zira ihtiyacın olan sevilmek değil, sevmektir. - Dini masumlaşmak için kullanma. Çünkü emanete ihanet edeni, verdiği sözü tutmayanı, kul hakkı yiyeni, zulme sessiz kalanı hiçbir din masumlaştıramaz! - İnanç araçtır, bilmek ise amaç. İnancı bilgiye ulaşana kadar koru, bilgiye ulaşınca onu terk etmekten çekinme. Zira araç, amaç içindir. - Çok konuşmaya yahut güzel konuşmaya çalışma; düşünerek konuşmaya çalış. Çünkü kelamı var eden ve anlamlandıran düşüncedir. - İnsanlardan uzakta yaşa ama insansız yaşama. - Övülmek için yazma, eleştirilmek için yaz. Övgü, gelişimi durdurur, eleştiri ise artırır. - Filozofun “kendini bil” sözünü en çok “haddini bil” olarak anla ve bütün bilmelerden önce bilmediğini bil! - Hayret yoksa, hayranlık sahtedir. Seni hayrete düşürmeyen hiçbir şeye hayranlık besleme ki kendine olan muhabbetin ve samimiyetin ölmesin. - Çevreni yargılamak için gözleme, okumak ve dolayısıyla ders almak içim gözle. Böylece musibete kendin muhatap olmadan musibetten nasiplenebilirsin. - Davranışlara değil, davranışların sebeplerine odaklan. Böylece onları çok daha yetkin değerlendirecek ve çok daha doğru tepkiler verceksin. - Farklı konuşmak ya da farklı fikirler savunmak düşünmek demek değildir. Hakikaten düşünmek istiyorsan önce düşünme usulünü öğren. - İnsanların ilgilenmediği konularda uzun uzadıya konuşma. Bu, konuyu önemsizleştirir seni de değersizleştirir. - Hakkını vermeden ulaştığın hiçbir şeyin değerini kavrayamazsın. - Değiştirmeyi değil, değişmeyi amaçla. Zira değiştirme, kibirden; değişim ise düşünceden doğar. - İnsanları ne gözünde fazla büyüt ne de fazla küçült! Büyütmen seni küçültür, küçültmen seni büyütür. Her ikisi de gerçeği görmeni engeller. - Toplumun övdüğü işi yapmak zorunda değilsin. Sen, kendi sevdiğin işi yap. Zira hayatını yaşayacak ve mutsuzluğun acısını çekecek olan toplum değil, sensin. - Eğer bir düşünceyi anlayamıyorsan, onu yeterince merak etmiyorsun demektir. Eğer yeterince merak etmiyorsan o çaba sana dışarıdan deklare edilmiş demektir. Deklare eden şeyleri reddet ve kendi merakının peşinden git. Böylece kendin olabilirsin. - Kötülüğe kötülükle karşılık verme. Ya yalnız kendini savun ya da iyilikle karşılık ver. Çünkü kötülüğe kötülükle karşılık vermek, kötü bir iş yaptığın için seni de kötü yapar. - Doğruluk kriterinin kendin olmadığını bil ve doğruyu esir almaya çalışma; doğruya teslim ol. - Derdinle bir başkasının canını sıkma. O dert, sen ondan öğrenesin diye var, başkası öğrensin diye değil. Dertten dermanı bularak gelişeceğini unutma. - İnsanların fikirlerinden öğrenebilirsin ama gelişemezsin. Gelişmek için cesur olmaya ve özgür düşünmeye muhtaçsın. Özgür ve özgün düşünemedikçe gelişmiş sayılmazsın. - Hiçbir fikrin seni esir almasına izin verme. Hatta fikir kendinin olsa bile fikre esir olma. Çünkü sen bir fikirden çok daha büyüksün. - Özgürlüğünü, ancak bir başkasının özgürlüğünü engellememek için sınırla. Özgür yaşamanın yegane yolu budur. - Sorusunu merak etmediğin cevabı anlayamazsın. Bütün cevaplardan önce soruları anla. - Düşündüğü gibi yaşamayan, yaşadığı gibi düşünür. Hakikaten kendin olarak yaşamak istiyorsan düşüncen, yaşantını öncelesin. - Öl ama öldürme. Zira hiçbir sebep öldürmeyi masumlaştıramaz. - Bela’da hata ara. Ama bulunca da onu tutmaya çalışma; bedelini öde ve belayı sal. Çünkü bela’nın yegane amacı sana hatanı tekrarlatmamaktır. - Düşünebilmenin kaynağı da, düşünmenin ölçütü de dildir. Düşünmek için önce dilini öğren. - Düşünceden önce düşünmeyi öğren. Zira düşünce araç, düşünme amaçtır. - Araç- Amaç dengesini iyi kur. Aracın, amacını öncelemesin. (Maneviyat amaçtır, ibadet araç; ahlak amaçtır, din araç; hakikat amaçtır, din-bilim-felsefe araç...) - Din ile dindar farklıdır. İlki gerçektir, ikincisi gerçeklikten nasiplenmiştir. Eğer gerçeği bilmek istersen ikincisini değil, ilkini muhatap al. (İslam - Müslüman) - Her insanda haklı olduğuna inanmasını sağlayan bir güdü vardır. Bu güdünün seni yanıltabileceğini her zaman hatırla ve her olayda haksız olabileceğini düşün. - Suçluyu değil suçu muhatap al. Zira ilkini yok etmek, ikincisini yok etmez ama ikincisini yok etmek ilkini de yok eder. - Bilgi satın alınmaz talep edilir. Zira bilgi değerli değil kıymetlidir. O haseple her zaman bilgiyi talep et, almaya ve çalmaya çalışma! - Davranışlarını değiştirmek istiyorsan, düşüncelerini değiştir. Düşünce ve eylem bir bütündür. - Düşündüğü gibi yaşamayan yaşadığı gibi düşünür. Zira düşünce ve eylem bir bütündür. - Yaşama tutunmak istiyorsan hayal kurmayı öğren. Yaşam bir hayalden doğmuştur ve hayal olarak sürmektedir. - Bütün ibadetlerin bir amacı vardır. Dolayısıyla bütün ibadetler bir araçtır. Aracı amaçlaştırma. - Dostluğun ölçütü yük almaktır. Hiçbir dostuna yük olma. - Başkasının hayatını yaşama lakin başkasının hayatı için yaşa. Bu, hayatı anlamlandıran en erdemli yoldur. - En büyük kötülük iyiliği öldürmek değil iyilik yapma isteğini öldürmektir. Sakın birinin iyilik yapma isteğini öldürme çünkü böylece sadece kötülük yapmış olmayacaksın kötülüğü hükümdar kılmış da olacaksın. - Arkadaş seçiminde tek kriterin olsun, o da olmuş olmak olsun. Zira olmuş gözükerek kendini dolandırmaktan çekinmeyen seni de dolandırmaktan çekinmez. - Kendini geliştirmek için iki şeyi aşman yeterlidir. Bunlar taklit ve ezberdir. Ezber zihnini, taklit ise eylemlerini esir alır. Gelişim ise başlıbaşına esaretten hürriyete bir sıçrayıştır... Yaniyi anlamak için eskiyi iyi bilmek gerekir; eskiyi anlamak için de yeniyle hasım olmamak gerekir. Gözlük güneşe karşı gidince takılır, güneşle gidince değil. Şayet haz ötekiyle alakalıysa ötekinin statüsüne göre de artar veya eksilir.

··

498 görüntüleme