Nizamülmülk, Melikşah’ın önerisiyle kaleme aldığı bu eserde; yönetim, adalet, din, sosyal yaşam, ordu hizmeti ve devlet idarecileri hakkında görüşlerini belirtmekle birlikte devlet yönetimdeki aksaklıkları, sorunları dile getirmiş ve çözüm önerileri sunmuştur. Nizamülmülk, siyasetnamesinde adalet kavramı üzerine yoğunlaşmış, sunmuş olduğu teorileri hikayeler ve hadislerle açıklamıştır. 51 fasıldan oluşan bu eser, ilk olarak Melikşah’a övgüyle başlamaktadır. Ardından padişahlara, vezirlere, kadılara, muhtesiplere, ikta sahiplerine ve reayaya dair görüşlerini belirterek ideal bir yönetimin nasıl olması gerektiğini açıklamıştır. Döneminde yazılan diğer siyasetnamelere nazaran özgünlüğünü korumuş olan bu eser, Melikşahın övgülerine mazhar olmuştur. Bu bakımdan siyasetname kültüründe önemli bir yere sahip olmasıyla birlikte bizlere yönetim anlayışında büyük dersler vermektedir. Nizamülmülk bu eserde sıkça padişahların; halkın sorunlarıyla yakından ilgilenmesini, devlet yöneticilerinin adaletsiz uygulamalarda bulunması durumunda görevlerinden azlettirilmelerini, vezirlerin tecrübeli olmasının devlete ne derece fayda sağlayacağından bahsetmiştir.Ancak din, yönetim anlayışında öncelikli bir konuma sahip olduğu için, müslüman olmayanlara, hanefi ya da şafi mezhebi dışındaki görüşlere sahip kişilerin devlet kurumlarında yönetici olarak çalışmasını, kadınların yönetimde söz sahibi olmasını mutlak bir şekilde reddetmiştir. Bu bakımdan Nizamülmülk’ün oldukça katı düşüncelere sahip olduğu söylenebilir. Nizamülmülk’ün Siyasetnamesinde ki hadisler ise ilmi açıdan zayıf olmakla birlikte hikayelerde tarihi açıdan eksiklikler bulunmaktadır. Ancak yazar önerilerine uygun hikayelerden ve hadislerden bahsederek ortaya edebi açıdan oldukça zengin bir eser koymuş, dönemin politik tavrını ustalıkla işlemiştir. Nizamülmülk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun devlet teşkilatında yaptığı düzenlemelerle Türk devletlerine model oluşturulabilecek nitelikte yenilikler getirerek dönemin yönetim anlayışının oluşmasına öncülük etmesi açısıdan önemli bir isimdir. Bu nedenle bir takım nasihatlerden, tecrübelerden ve tavsiyelerden oluşan bu eserin mutlaka okunması gerektiğini düşünüyorum.

SiyasetnameNizamülmülk · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20233,584 okunma

··

182 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Calais