Gerçekten Montaigne, şehir hayatından kaçmış, Denemeler'i keyfi için yazmış, onu okuyanların imanını sarsmıştır; fakat bunu öyle bir zamanda yapmıştır ki insanın oturup serbestçe düşünmesi işlerin en gücü, kendi keyfi için yazı yazmak, gerçeği bulup göstermenin belki tek yolu, insanların ruhlarındaki imanın da yıkılması, değişmesi gereken cinsten bir imandı. Montaigne hep kendini anlatıyordu; ama kendini anlatırken insan düşüncesini yeni bir yola sokuyor, köhne inanışları, doğaya, akla aykırı alışkanlıkları, safsataları baltalıyor, dünya sevgisine, müsbet düşünüşe, gerçekçi edebiyata yol açıyordu. Onun zamanında kendini, insanlığı ve doğayı keşfe çıkmak, cüret, iman ve çaba isteyen bir işti. Fransa böyle bir teşebbüsten zarar görmüştü demek, muhafazakar, dindar, mutaassıp bir Fransa ve böyle bir dünya isteyenlere Montaigne'i beğendirmek güçtür. Denemeler'i okuyan şu iki dersi almamazlık edemez: Doğanın istediği gibi yaşa; hiçbir kitabın, hiçbir dogmanın kölesi olma. İnsan ne yaparsa yapsın kendini tam olarak anlayamaz. O kadarını kendi de bilmez. Montaigne'i çok beğeniyorum. Denemeler'den alıntıları ekliyorum. ↓ Kendini olduğundan az göstermek, tevazu değil, budalalıktır; kendine değerinden az paha biçmek korkaklıktır, pısırıklıktır, Aristoteles'e göre hiçbir iyilik sahtelikle bir arada gitmez; doğru hiçbir zaman yanlışa yer vermez. Kendini olduğundan fazla göstermek de çok defa gururdan değil budalalıktandır. Günün birinde kötü kaderin getirdiği bu bela ve acıların tümünü birden anlatırız baylar. Ama kabul ediniz, kıskançlık affı olmayan bir tutku, dahası felaketin ta kendisidir. Mutsuzken başkalarının mutsuzluğunu da daha çok hissederiz; bu seyrelmeyen, tersine, yoğunlaşan bir duygudur. Fakat mutluluk ve neşe insanı nasıl güzelleştiriyor. Yürek sevgiyle nasıl da kaynıyor. Sanki kendi yüreğini alıp bir başkasının yüreğine dökmek istiyorsun, herkesin neşelenmesini, herkesin gülmesini istiyorsun. Mutluluk nasıl da bulaşıcı ! Nasıl oluyor da böyle bir göğün altında türlü türlü suratsız, kaprisli insan yaşayabiliyor. M. Montaigne ... sırf bunun için yaratılmadı mı o Bir anlığına da olsa, Yakın olmak için senin yüreğine?.. İ. Turgenyev

DenemelerMontaigne · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202155k okunma

·

12 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Kübra Koçtürk