Tevafuk eseri gördüğüm ve kelimelerinin (Yasak, Buhara) efsununa kapılarak okumak istediğim ve nihayetinde okuduğum ve hislerimin beni yanıltmadığı, araştırma inceleme üzere yazılmış bir eser. Eserde anlatılan Buhara'nın 19. yüzyıl Buhara'sı olduğunu kitabın kapağından anlıyoruz. Müslüman hayatının katı, tavizsiz, ciddi, gizemli, ilmi yanlarını layıkıyla ve hayret ettircesine taşımış bir şehir Buhara..
20. yüzyılda SSCB tahakkümüne girmiş olmasına rağmen şeriatla yönetilmeye devam etmiş 2-3 milyonluk bu şehre hayranlık duymamak elde değil. Rusların ezici gücü karşısında yenilgiye rağmen bunu başarmış olmaları bu şehre olan saygımı daha çok artırıyor.
Kitapta batılıların bu gizemli şehre olan merağı, buraya ulaşmanın zorlukları anlatılıyor. Ulaşanların başına gelenler, gizlenmeyi başaranların anlattıkları bir hayli ilginç. Kâfir iseniz ölme riskiniz çok yüksek olduğu halde şehre girmeye çalışıyorlar. Bunlardan bir kısmı macera perest iken bir kısmı da devletler hesabına çalışan ajanlar, elçiler vs oluyor..
Kitap oraya giren batılıların sağladıkları kaynaklara göre oluşturulmuş. Tunuslu yazar bu kaynaklardan faydalanırken kendi yorumunu okuyucuyu boğmadan ve batılı seyyahlara müdahale etmeden kullanmış.
Derviş kılığında kendini gizleyerek ve Müslüman hacılar sayesinde şehre girmeyi başaran Macar Yahudisi seyyah, bu riski göze almasındaki asıl sebebin Macarca'nın izini sürmek olduğunu belirtiyor. İslâma saygısı olmayan, şehri ve şehir halkınını küçümseyen bir Yahudi'nin aldığı risk bize bugün çok şey anlatıyor..
Buhara'nın, müslüman hayatını, Müslüman çarşısını, evlerini, tarihî yapılarını, örf ve adetlerini anlatan bu eser bizim hayatımız hakkında da nasihatler verecek nitelikte.. O yüzden Buhara sadece bir şehir değil hayatımıza kalite katacak örnek bir insan gibi. Biraz kadın biraz erkek..
