“Siz de biliyorsunuz ben pek de önemli biri değilim; ama bu durumdan hiç de pişmanlık duymuyorum. Tam tersine Krestyan İvanoviç; hatta doğrusunu söylemek gerekirse, pek de önemli biri olmamaktan gurur duyuyorum.” (S.13) Bay Golyadkin kendi sözleriyle böyle bir adamdı. “Dolambaçlı yollara sapmadan, düzgün açık yollarda yürürüm çünkü o yolları önemsemem ve onları başkalarına bırakırım.” (S.13) diyordu. Klasik Dostoyevski’nin 9. Dereceden bir memurunu oynuyordu. Ancak bir gece: “Olacağını tahmin ettiği ve korktuğu her şey tamamen gerçekleşmişti. Zorlukla nefes alıyor, başı dönüyordu. Yabancı da kaputunu ve şapkasını çıkarmadan yatağın üzerine oturmuş, hafifçe gülümsüyordu ve Bay Golyadkin’i süzerek başıyla dostça selam verdi. Bay Golyadkin bağırmak istedi ama yapamadı, -bir şekilde karşı çıkmak istedi ama gücü yetmedi. Tüyleri diken diken olmuştu ve korkudan ölmek üzereydi. Korkması için yeterli neden vardı. Bay Golyadkin gece vakti karşısına çıkan dostunun kim olduğunu anlamıştı. Bu dost kendinden başkası değildi, -her şeyiyle aynı başka bir Goldaykin’di, -kısacası her anlamda öteki Bay Golyadkin’di. (S.52) Bay Golyadkin ötekisi ile yüz yüze geldi. İnsanların içinde ötekiler vardır, maskeler vardır. Hiç kimse Bay Golyadkin’in kendini sandığı kadar masum, sıradan değildir. “Maskeyi sadece maskeli balolarda takarım, insanların arasında dolaşırken değil.” (S.13) Hatta hiç kimse Bay Golyadkin’in ötekisine, Bay Golyadkin kadar şaşırmamıştır, ondan korkmamıştır. Çünkü her toplum insanları ötekilere gebe bırakır. Ötekiyi tanıdığı andan itibaren ötekileşmemek için benliğinden feragat eden bir yandan da öteki ile devamlı uzlaşmak isteyen, kendini sık sık şaşırtan hareketler ve durumlar içerisinde bulan yani çelişkilere düşen ve adeta karar mekanizmasını yitirmeye başlayan “Bilmiyorum oğlum, bunu da bilmiyorum.” (S.151) Bay Golyadkin’in gerçek(?) yaşam öyküsünü Kafkaesk bir ortamda okuma fırsatı sunan bir eserdi. Kafa bulandıran, karakteri ve kurgunun aktarılış biçimi sebebiyle sizi de çeşitli dilemmalara sürükleyebilecek bir eser; dolayısıyla geniş zamanlarda okunmasını tavsiye ederim. Dostoyevski; dissosiyatif kimlik bozukluğu, paronoya hatta şizofreni gibi o dönemde henüz bilimin yeni yeni araştırma alanlarına giren çeşitli psikolojik hastalıkları bu eserde konu edinmiş diyebiliriz ancak kronolojik olarak ve yazarın bize kurguda o hürriyeti vermemesi sebebiyle diyemeye de biliriz çünkü hemen hemen her klasikte olduğu gibi bu eserde de pek çok şey flu.. Ancak Dostoyevski’nin ileriki eserlerinde insan psikolojisini, insanın derinliğini; bilinçaltını, ruhunu anlatacağının işaretlerini verdiğini rahatlıkla diyebiliriz. Özellikle psikoloji mezunlarının kitabı başka bir bakış açısıyla okuyacağını, farklı tatlar alacağını ve daha profesyonel yorumlar getireceğini düşünerek onlara tavsiye etmek isterim. Son olarak tüm ötekiler adına bir alıntı: “İlk başta her şey iyiydi, herkes mutlu ve memnundu; her şey illa tersine dönecek, başka türlü olamazdı zaten!” (S.92)

ÖtekiFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201922,3bin okunma

·

26 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Zeynep