Klasik Olandan Modern Olana Geçiş: Kuantum Mekaniği ❖ ❖ ❖ Klasik Fizik tabirini, işlevini yani ezberini değiştiren 1900’larda ortaya çıkan Kuantum mekaniği olduğu su götürmez bir gerçektir. Yüz yıllık süresini tamamlayan Kuantum mekaniği, farklı teoriler eklenerek günümüzde ki değişim/dönüşüm özelliği rağbet edilmeye devam etmektedir. Modern fizik bilimin temelini oluşturan kuantum mekaniği, atom ve atom altı seviyesinde ki maddenin ve enerjinin doğasını ve davranışını açıklayan işlevsel bir alandır. Alman fizikçi Werner Heisenberg (1901-1976), Kuantum mekaniğinin kurucularındandır. Gifford dersleri adıyla 1955-56 güz döneminde İskoçya St Andrews Üniversitesinde bilim ve felsefe ile ilgilenen dinleyici kitlesine verdiği dersleri serisinden çıkan kitap (1958) kısa sürede bilim felsefesi klasikleri arasına girerek geniş bir okur kitlesine ulaşmıştır. Kitap, on bir başlıktan oluşarak, modern fiziğin temelini atan kuantum teorisi hakkında, teorik süreçler, kavramlarla ilişkisi, ileri sürülen yorumlar gibi özellikleri barındırıyor. Modern fizik biliminde bir devrim getiren kuantum teorisini anlamak ve kavramak için felsefî yönünü işliyor. Bu çerçevede Kopenhag Yorumu, Atom Fiziğin Kökenleri, Doğa Bilimin Dalları, Görelilik Teorisi, Maddenin Yapısı gibi başlıklarla Modern Fiziğin anlam yönünü desteklerken; Felsefî Düşüncenin Kuantum ile Karşılaştırmalı Gelişimi ve İnsan Düşüncesinin Mevcut Gelişiminde Modern Fiziğin Rolü başlığıyla da felsefî yorumlarını destekler. Heisenberg, iki dünya savaşının yaşandığı dönemlerde yaşamış ve fizik bilimiyle uğraşmıştır. Bu dönemlerde kimyasal silahların keşfedildiği, geliştirildiği bir dönemdi. Bu şartlarla, modern fizik demek nükleer silah demek, olduğu bilinirdi. Kitabın ilk başlığında Heisenberg, modern fiziğin politik boyutunu sorgular. Kitabın felsefî boyutu, modern fiziğin, bilim olarak korunması, politik amaçların etkisi ne olacağı konusunda ilk sayfalarda bu niyetini gösteriyor. Felsefî bir bakış acısına ihtiyaç duyulması, dönemin politik savaşı bilim camiasını kullanarak ve savaş teknolojisi çerçevesinde bilimsel silahların kullanılmak istenmesi, fizik biliminin bu şartlardan nasıl etkileneceği yönünde bir sorgulama gereği hissedilmiştir. Heisenberg, kopenhag yorumunu sis odasındaki elektronun hareketlerine odaklanarak, gözlem yoluyla elektronun başlangıçtaki konumu ve hızı belirleyerek örnek verir. Gözlemin rolünü öne çıkartarak, klasik fiziğin terimleriyle deneyler yapılır. Bir deneyin teorik yorumlanması bir birinden farklı üç adım gerektirir: - Başlangıçtaki deneysel durumun bir olasılık fonksiyonuna çevrilmesi, - Bu fonksiyonun zamanın akışı boyunca takip edilmesi, - Sonucun olasılık fonksiyonundan hesaplanabileceği şekilde sistemde yapılacak yeni bir ölçümün ifade edilmesi. Heisenberg, kuantum teorisinin doğa bilimin diğer dallarıyla ilişkisi, hakkında fiziğe en yakın gördüğü bilim, kimyadır. Kuantum teorisiyle birlikte bu iki bilimin tam bir birliğe kavuştuğunu, söyler. Kuantum teorisinden önce bu iki bilimin tamamen ayrı olduğu, araştırma metotları bütünüyle farklı ve kimyanın kavramlarının fizikte karşılığı olmadığını belirtir. Görelilik teorisi, Albert Einstein fizik yasalarının tüm ivmelenmeyen (duran ve sabit hızla ilerleyen) gözlemciler için aynı olacağını ve ışığın boşluktaki hızının gözlemcinin hareketinden bağımsız söyledi. Heisenberg, görelilik teorisinin modern fizik için daima önemli bir rol oynadığını, kitabında bahseder. Fiziğin temel prensiplerinin değişmesi zorunluluğunun farkına ilk kez bu teoriyle varıldığını, söyler. 20 yüzyılın en etkili düşünürlerinden Alman fizikçi Werner Heisenberg, ders serisinden oluşan “Fizik ve Felsefe” kitabında, kuantum teorisinin ortaya çıkartan sebepler silsilesini ve sonuçlarını sorguluyor. Kitap, fizikte yaşanan son devrimin hikayesini felsefî yönünü anlatıyor. Böylece fizik bilimin sorgulayıcı yönünü geliştirerek teorik bir söylem kazandırmaya çalışmaktadır. Kitabın Künyesi: Werner Heisenberg, Fizik ve Felsefe – Modern Bilimde Devrim çev. İshak Arslan, Küre Yayınları, 1. Baskı Kasım 2020 İstanbul. YUNUS ÖZDEMİR

Fizik ve Felsefe Modern Bilimde DevrimWerner Heisenberg · Küre Yayınları · 202013 okunma

·

346 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Yunus Özdemir