Tarihte yazıyı ilk bulanlar Sümerler oldu. Güney Mezopotamya’daki Uruk kenti kazılarında çıkan ve MÖ 3500’lere tarihlenen buluntulardan anlaşıldığına göre, çivi yazılı kil tablet üzerinde kullanılan bir resim yazısıydı. Sümer destanlarının yazılı metin aktarımı MÖ 21. yüzyıla "III. Ur” döneminde yazıldığına inanılıyor. Sümerce tek heceli sözcüklerden oluşmuş bitişken bir dil. Kimi dilbilimcilere göre, Sümerce’nin bazı sözcükleri Orta-Asya Türkçesiyle kökendeş olduğunu söylüyor. Sümerler Dicle ve Fırat kıyılarında Uruk, Kiş, Eridu, Şuruppak, Lagaş ve Nippur gibi kentleri kurdular. Destanlar, Sümer-İran sınır bölgesinin tarihi ve kültürü hakkında önemli bilgilerin de kaynağıdır. Sümerler, toprakların verimliliğini arttırmak için yaygın bir sulama düzeni geliştirdiler. Altın, bakır, gümüş ve tunç madenlerini işletmekte ustalaştılar. Sümer Kral Listesi adıyla tanınan bir çivi yazılı kil tablette belirtildiği gibi Uruk hanedanının Güneş Tanrısı Utu’nun oğlu olduğu söylenen ve 324 yıl hüküm sürdüğü iddia edilen Mes-ki’ag-gašer ile başlıyor. Eana Tapınağı’nda yaşayan Mes-ki’ag-gašer, denize girip kaybolur ve oğlu Enmerkar Uruk kentini kurup 420 yıl hüküm sürer. “Çoban” Lugalbanda, Enmerkar’ın ardından kral olur ancak Lugalbanda’nın hikayelerinin hiçbirinde böyle bir bilgiye rastlanmaz. Lugalbanda, sadece Kral Enmerkar'ın askerlerinden biri olarak görünür. Lugalbanda, Gılgamış'ın babası olarak da bilinir. Kitapta dört destan mevcut: 1.Enmerkar ile Aratta Kralı 2.Enmerkar ile Ensuḫkešdana 3.Lugalbanda Dağ Mağarasında 4.Lugalbanda ile Anzud Kuşu Destanlara göre Aratta şehri, Uruk’un en büyük rakibidir. 1.Bu efsaneye göre, Enmerkar, Eridu’da Tanrı Enki’nin şerefine bir tapınak inşa ettirmek için ihtiyaç duyduğu ve Aratta’ da bulunan metal ve taş zenginliğini kıskanıyordu. İki şehrin kralları arasında sözlü bir atışma (adamin) başlar. Her iki kral da ayrıca Tanrıça İnana’nın kalbini kazmak için uğraşırlar. Bu nedenle Enmerkar, Aratta’nın isimsiz kralına tehditkâr bir mesaj gönderir. Aratta’nın kralı önce büyük miktarlarda tahıl talep eder. Enmerkar isteğini olumlamasına rağmen, Aratta’nın kralı anlaşmaya uymaz. Bu noktadan itibaren kil tablet eksik olduğu için, görünüşe göre Enmerkar galip geldi. 3. Enmerkar, Aratta topraklarını fethetmek için ordusunda bulunan Lugalbanda ciddi bir şekilde hastalanır ve arkadaşları tarafından bir mağarada yaşamaya ya da ölüme terk edilir. Issız dağlarda hayatta kalmak için çok ciddi bir yaşam mücadelesi verir, İnana ve Suen’den yardım ister ve tekrar sağlığına kavuşur. Birkaç gün sonra rüyasında, yakaladığı hayvanları kurban etmesi gerektiğini görür. Metnin son dizeleri eksik olduğu için, devamı bilinmez, ancak büyük bir güce sahipken karanlık bir yanı olan tanrılara da ışık tutuyor bu destan.

Sümer Kral DestanlarıAnonim · İş Bankası Kültür Yayınları · 2017474 okunma

·

86 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.