İncelemede önce yazarın kim olduğunu anlatacağım; ardından, modernist bilim tarihine bir eleştiri yapacağız; daha sonra kitabın içeriğinden bahsedeceğiz; ve son olarak, Müslümanların bilim yapmasının önündeki birkaç gereklilikten bahsedip yazıyı kapatacağım: Fuad Sezgin hoca, ömrünün son günlerine kadar, İslam tarihi alanında Müslümanların bilime katkısını araştıran bir Türk profesördür. Almanya’da ve Türkiye’de uzun yıllar bilim tarihi çalışmaları yapmış, ve bu alanda pek çok ödül almış bir hocamızdır. Müslümanların bilime katkılarını bir enstitü müzesinde toplayan Fuad hoca, iki yıl önce vefat etti. Çok çalışkan bir kişiliğe sahip olmakla beraber aynı zamanda bilim tarihi alanında otorite olmuş seçkin bir münevverdi. Allah kabrini nur, mekanını cennet eylesin. Fuad hoca, eğitim sistemimizde kök salmış bulunan modernist bilim tarihi anlatısının hatalı ve yanlış olduğunu ifade ediyor, ona göre Avrupa merkezli bakış açısı Müslümanların emeklerini göstermekten uzaktır, hocayı dinleyelim: ‘…Tarihsel doğa bilimleri araştırmalarının bütün düzeltme girişimlerine rağmen, insanlığın miras aldığı bilimsel seviyeyi Avrupa merkezli bakış açısından gören inatçı bir görüş varlığını hâlâ sürdürmektedir. Bu tutumdan ötürü, bilimlerin Arap-İslam dünyasında muazzam bir gelişim gösterdiğine, o dönemde hemen hemen mükemmel denilebilecek haritaların gün ışığına çıktığına ve bu gelişim sürecinin çok yüksek bir seviyesinde bulunmasına ilişkin bilim tarihi araştırmalarında elde edilen aydınlık, ne yazık ki dikkate alınmamıştır…’ Yani diyor ki hoca; evrimci-ilerlemeci görüşü göre, Avrupa, bütün entelektüel dinamiklerini kendi gücünden (Yunan-Roma: ve Rönesans’tan) aldığı yönündeki yargı yanlış ve eksiktir. Müslümanlar, VII. yüzyılın başından XV. yüzyılın sonlarına kadar bilim üretmiş, ve üretilen bu birikim üç koldan Avrupa’ya nakledilmiştir: Endülüs İspanyası’ndan Batı Avrupa’ya, Sicilya’dan Rönesans İtalya’sına, Bizans’tan Balkanlara... Yaklaşık bin yıl boyunca bilim alanında öncü olan Müslümanların katkıları -ne hikmetse- Avrupa tarihçileri tarafından görmezden gelinmiştir, diyor özetle. Haklı bir eleştiri. Kitaba gelelim: neredeyse 1200 sayfa. Her bir sayfası harika. Müslümanların modern bilime katkılarını anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda müze envanterine kayıtlı olan icatları da gösteriyor. Görsel bir şölen var yani: astronomi usturlapları, kadranlar gibi değişik aletler, coğrafya haritaları, deney malzemeleri, silahlar ve diğer aletler… Hepsi tek tek tanıtılıyor kitapta. Bir okur olarak son bir şey söylemek istiyorum; bazı ahmakların zannettiğinin aksine, İslamiyet bilimin önünde engel olan bir din değildir. İslam’ın temel metinlerini dikkatlice okursanız, ilim ve bilimin teşvik edildiği açıktır. Müslümanların bilimde önde olduğu Orta Çağ devrinde, Müslüman bilim adamlarının -çoğu kez- yöneticiler tarafından desteklendiğini görürsünüz. Yani, Müslüman devlet adamları, medrese gibi mekanlara özgürlük ve kaynak verdikleri sürece, Müslümanlar daima bilimde önde olmuş. Ne zaman ki devlet, bu özgürlük ve kaynakları, bilim adamlarının elinden almış, işte o zaman eğitim kurumları çökmüş ve Müslüman aklı araştırma ruhunu yitirmiştir. Bunun en tipik örneği Osmanlı İmparatorluğudur. Tarihimizden ibret alalım. Müslümanlar olarak bilimde ilerlemek istiyorsak, akademinin özerkliğini savunmak zorundayız, hukuk devletini savunmak zorundayız, meritokrasiyi savunmak zorundayız. Bunu iyice anlayalım, bu işin başka yolu yok. Türkiye'nin geleceğini düşünen her Müslümanın tavrı bu olmalıdır. Velhasılkelam, puanlamaya gelecek olursak, kitaba 10/10 veriyorum. Kesinlikle okumanızı tavsiye ederim.

İslam'da Bilim ve TeknikFuat Sezgin · Tüba Yayınları · 200733 okunma

··

216 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cemil Meriç okuru