𐰾𐰚𐰃:𐱅𐰵𐰼𐰚'𐰠𐰼𐰓𐰀:𐰉𐰀𐰖𐰺𐰀𐰢:𐰋𐰀:𐰯𐰀𐰾𐱅𐰃𐰉𐰞𐰠𐰼:𐰴'𐰴
Eski Türklerde Bayram ve Festivaller Hk.
Bayram Kavramı İlk Defa Kaşgarlı Mahmud'un 11'inci Yüzyılda Yazdığı Divan'da Görülmektedir.
Kaşgarlı Mahmud Kelimenin Aslının ''Bedhrem'' Olduğunu Ve Dahi Bu Kelimeyi Oğuzların ''Beyrem'' Şeklinde Çevirdiklerini Belirtir.
Yine Kaşgarlı Mahmud'a Göre Bayram: Eğlenme, Gülme ve Sevinme Günüdür.
Bayramlar 11'inci Yüzyıl Türk Toplumunda, Şüphesiz ''Bayram Yeri'' Adı Verilen Bir Meydanda Kutlanmaktaydı.
Bayram Yeri Özellikle Çiçeklerle Süslenmekte, Çıra Ya da Meşaleler İle Aydınlatılmaktaydı Nitekim Kaşgarlı Mahmud'un İfadesiyle Adeta ''Gönül Açan'' Bir Mekan Olmaktaydı.
Bayram Yerinin Aydınlatılmış Olmasından, Bayram Kutlamalarının Gece de Devam Ettiği Anlaşılmaktadır.
Kaşgarlı Mahmud Bu Açıklamalarıyla Ramazan Ya da Kurban Bayramı Gibi Dini Bir Bayramdan Değil, Milli Bir Bayramdan Söz Etmektedir.
Nitekim Kaşgarlı Mahmud, Bu Bayramın Ne Zaman Kutlandığına Dair Bilgi vermemektedir.
Kaşgarlı Mahmud Bayram Yerini Tasvir Ederken Çiçekler İle Süslendiğinden Bahseder, Çiçeklerin Genellikle İlkbaharda Açtığı Düşünülünce Bu Bayramın da Aynı Mevsimde Kutlanmış Olması Muhtemeldir.
Tarihi Kayıtlara Göre, Türklerin Hunlardan Beri Bayram ve Festival Türünden Birçok Tören ve Faaliyetleri Vardı.
Hun Türkleri, 5'inci Ayda Yani İlkbaharda ''Lungcığ'' Adı Verilen Yerde Topluca Bir Bayram Yapmaktaydılar. Bu Bayramda Hem İnançla İlgili Adetler Yerine Getirilmekte, Hem de Türlü Müsabakalar Düzenlenmekteydi. Dini Adet Olarak Evrenin Yaratıcısı GÖK TANRI ve Kutsal Sayılan Yer İçin At Kurban Edilmekteydi.
Sonrasında Müsabaka ve Eğlence Kısmına Geçiliyordu Bu Kısımda Türklerin En Çok Sevdikleri Bir Spor Türü Olan At Yarışları Yapılıyordu.
At Yarışları 8'inci Ayda, Yani Sonbaharda Bir Kere Daha Tekrarlanmaktaydı. Yarış Kulvarı Olarak da Bir Ormanın Etrafı Ya da Yere Çakılmış ve İşaret Vazifesi Gören Ağaç Dalları İle Belirlenmiş Bir Mekan Seçilmekteydi.
Hunların Etkinliğine Benzer Bayram ve Festivallere Göktürklerde de Rastlanmaktadır.
Göktürkler Her Yıl Belirli Bir Zamanda ''Ata Mağarası'nda'' Atalarına Kurban Kesiyorlardı. Göktürkler de Aynı Şekilde Bayram Kutlamalarına 5'inci Ayın 2'nci Yarısında GÖK TANRI ve Kutsal Yer ve Su İçin Kurban Kesmekle Başlıyorlardı. Kurbandan Sonra Topluca Eğlenceye Geçilmekteydi. Özellikle Kızlar Ayak Topu (Tepük) Oynamaktaydı. Herkes Kımız İçmekte ve Sonrasında Şarkılar Söylerlerdi.
Türklerde Bayram Kutlamalarına Toplumun Hemen Hemen Her Kesimi Katılmaktaydı. Üstelik Bu Katılım Seyirci Olarak Değil Örnek Genç Kızlar, Bugün Genellikle Erkeklerin Ayak Topu Oyununu Bizzat Kendileri Oynuyorlardı.
Bayram ve Festivaller Uygur Türklerinde de Vardı. 450 Yılında Uygur Türklerinden 5 Grup Birleşerek, Çin'in Kuzeyinde Büyük Bir Tören Yapmışlardır. Onlar Bu Törende Önce GÖK TANRI'ya Kurban Sunmuşlar, Sonra da Şarkılar Söyleyerek Eğlenmişlerdir.
840 Yılından Sonra Tarım Havzasına Gelip, Yarı Yerleşik Hayata Geçen Uygurlar, Din Olarak Budizm'i Kabul Ettikleri Halde Eski Geleneklerini Terk Etmemişlerdir.
10'uncu Yüzyılın İlk Çeyreğinde Uygur Kağanını Ziyaret Eden Çin Elçisi Wangyente'ye Gör, Uygurlar, 3'üncü Ayın 9'unda, Yani 9 Mart'ta Bir Festival (Soğuk Yemek Festivali) Düzenliyorlardı. Onlar Bu Festivalde Birbirlerinin Üzerine Su Atmak Suretiyle Eğlenmekteydiler.
Bilindiği Gibi, Tarım Havzasında Yaz Ayları Çok Sıcak ve Kurak Geçmekteydi Kavurucu Sıcaklar İnsanları Bunaltıyordu Ancak Uygurlar Yerin Altında Evler İnşa Ederek Kendilerini Bu Sıcaklardan Kurtarmaya Çalışıyorlardı. Uygurlar Ancak yerin Altında Evler İnşa Ederek Ya da Yaylalara Çıkarak Bu Sıcakların Etkisinden Kendilerini Kurtarıyorlardı. Onların Özellikle Bayram Eğlencelerinde Birbirlerini Islatmalarının Sebebi de, Bu Sıcakla İlgiliydi. Serpilen Sularla Hava Adeta Etkilenmekte, Böylece Yaz Ayının Kavurucu Sıcağı Kovularak Yağmur İstenmekteydi.
Türklerin İslamiyet'ten Önce Orta Asya'da Kendilerine Has Bir Hayat Tarzları ve İnançları Olduğu Gibi, Yine Kendilerine Has Bayramları ve Festivalleri Vardı..
Türklerin İlk Ana Yurdu Olan Orta Asya'da Tabiat ve İklim, Yaşamak İçin Son Derece Elverişsiz ve Acımasızdır. Kışlar Dondurucu ve Fırtınalı, Yazlar İse Kavurucu Sıcak ve Kurak Geçer. Bu İklim, Tarıma Yeteri Kadar İmkan Tanımaz. Orta Asya Türkünün Başlıca Geçim Kaynağını Hayvan ve Hayvan Ürünleri Oluşturuyordu. Nitekim Kışların Sert ve Uzun Geçmesi, Sık Sık Hayvan Kırımlarına (Yut=Yutmak) Yol Açıyordu. Başlıca Ekonomik Varlıklarını Yitiren Türkler de Güç Duruma Düşüyorlardı. Bundan Dolayı Orta Asya Türkünün Hayatında İki Önemli Mevsim ve İki Önemli Yer Olmuştur.
Mevsim Olarak: Kış ve Yaz
Yer Olarak: Kışın Geçirildiği ''Kışlak'' ve Yazın Geçirildiği ''Yaylak''
Türk İçin Kış, Adeta Kısılmak ve Birçok Şeyden Mahrum Olmak Demekti. Yaz İse, Yayılmak ve Daha da Önemlisi Uzun Süren Kış Aylarında Yaşanan Ekonomik Sıkıntılardan Kurtulmak Anlamına Geliyordu. Türk İçin Bu, Bir Bakıma Kurtuluş ve Hürriyete Kavuşma İdi. Böyle Bir Durum da Ancak Bir Bayramla Kutlanabilirdi. İşte Türklerin, Yazın Müjdecisi Olan İlkbaharda Bir Bayram Yapmalarının Başlıca Sebebi Budur.
Türk Destanlarından Manas Destanı Hariç Hiçbiri Zamanında Derlenip Yazıya Geçmediği İçin Tam Değildir; Ancak Bunlar Tarihin Kaynak Kitapları Arasında Parçalar ve Özetler Halinde Bulunmaktadır. Ergenekon Destanı’nın da İki Ayrı Parçası (Versiyon, Varyant) Bulunmaktadır. Bunlardan Biri Çin Yıllıklarında, Diğeri Moğol İlhanlı Tarihçisi Reşideddin’in ''Camiü'tTevarih'' Adlı Eserinde Kayıtlıdır.
Göktürklerin Aşina Ailesi, Düşmanları Tarafından Tamamen Yok Edilir. Bu Katliamdan Geriye Küçük Bir Çocuk Kalır Onun da Bacakları Kesilir ve Bataklığa Atılır Bir Dişi Kurt Gelir ve Çocuğu Kurtarır Onu Bir Mağaraya Götürür ve Emzirerek Büyütür. Düşmanları Bu Durumu Öğrenince Çocuğu Öldürmek İsterler Fakat Kurt Buna Müsade Etmez, Mağaranın Gizli Geçidinden Çocuğu Ergenekon Vadisine Götürür Burada Onunla Çiftleşir Bu Çiftleşmeden On Oğul Doğar Bu On Oğul Dışarıdan Kız Almak Suretiyle Çoğalır Aradan 400 Yıl Geçer. Ergenekon Vadisi Aşina Ailelerine Dar Gelmeye Başlar Dışarı Çıkmak İsterler; Fakat Yol Bulamazlar. Artık İçlerinde Mağaraya Çıkan Yolu Bilen de Kalmamıştır. Vadiyi Kapatan Dağlardan Biri Tamamen Demirdir. Aralarındaki Bir Demirci Bu Dağı Eritmek Suretiyle Dışarı Çıkabileceklerini Söyler. Ateşler Yakılır ve Körükler Kurulur.
Demir Erir ve Çıkabilecekleri Kadar Bir Delik Açılır. Göktürkler Bu Delikten Dışarı Çıkarak Orta Asya'ya Yayılırlar. Bugün Göktürkler İçin Bir Bayram Olur. Onlar Her Yıl Bugün Atalar Mağarası'na Giderek Burada Ataları İçin Kurban Keserler Bu Törenlerde Göktürk Kağanları Bir Parça Demiri Ateşe Atıp Kızdırdıktan Sonra Onu Bir Örsün Üzrinde Çekiçle Döverler. Diğer Göktürk Beyleri de Aynı Hareketi Birer Birer Tekrarlar.
Göktürk Devleti'nin Kurucusu Olan Aşina Aileleri İçin Ergenekon'dan Çıkış Bir Kurtuluş ve Özgürlüğe Kavuşma Günü Olmuştur.
Ergenekon Destanında Anlatılan Olay Bir Hayal Mahsülü Uydurma Bir Olay Değildir; Tamamen Tarihi Bir Temele Dayanmaktadır.
Eski Türk Topluluları Bayramlarını İlkbaharın Gelişi Olan Mart Ayında Kutlamaktaydılar. Bu Ay Aynı Zamanda Yeni Yılın da İlk Ayıdır Bundan Dolayı Onlar Bu Aya ''Baş Ay'' Adını Veriyorlardı Kaşgarlı'nın Divanın da Geçen İfaden de Anlaşılacağı Üzere, Türkler Bayram Yaptıkları Günü ''Yeni Gün'' (Yengi/Yangi Kün) Şeklinde Adlandırıyorlardı. Bu Kelime de Farsça ''Nevruz'' Kelimesinin Tam Bir Karşılığıdır.
Eski Türk Bayramlarında 4 Unsur Görülür.
Ritüel Değer Taşıyan Davranışlar
Hayatlarında Rol Oynayan Nesneler
Eğlence İle İlgili Unsurlar
Giyim, Süslenme ve Süsleme İle İlgili Unsurlar
Ritüel Değer Taşıyan Davranışlar
Dini İnançların Tören ve Kurallarına ''Rit'' Denir. Başka Bir İfade İle ''Rit'' Dini Tören ve Tapınmanın Şeklidir. Tapınma İle İlgili Davranışlara ve Dini Törenlerde Kullanılan Neslenelere de Ritüel Adı Verilir. Bu Davranışlar İnsanda Heyecan Yaratır; Nesnelerin de Uğur Getireceğine İnanılır.
Eski Türk Topluluklarının Bayramlarında da Ritüel Değer Taşıyan Bazı Davranışlar ve Nesneler Bulunmaktadır. Mesela Kurban ve Yağmur Riti Bunların Başında Gelmektedir.
Eski Türk Dini GÖK TANRI İnancına Dayanıyordu. Türk İnancının Merkezine Oturtulmuş Olan GÖK TANRI Evrenin ve Bütün Canlıların Yaratıcısı Durumundaydı Başta İnsan Olmak Üzere Bütün Canlılar Onun İradesine Bağlıydu Yeryüzündeki Hayatı, Tabiatı ve İklimi O Düzenlemekteydi.
Hakimiyet ve Hükümdarlık, Onun Bağışıyla Gerçekleşmekteydi. Ancak Ondan Dilekte Bulunulabilmekteydi. Kısaca Söylemek Gerekirse, Onun Her Şeyde Rolü ve Etkisi Vardı. Dolayısıyla Türkler kendilerini Daima, Hayatları Üzerinde Tek ve Mutlak Söz Sahibi Olan GÖK TANRI'nın Destek ve Himayesini Almak Durumunda Hissetmişlerdir. Bunun İçin de Bayramlarına Önce GÖK TANRI'ya Kurban Kesmekle Başlamışlardır. Kurban Olarak da, Hayatlarında Önemli Bir Unsur Olan ve Başlıca Rol Oynayan Atı Tercih Etmişlerdir.
Hayatlarında Rol Oynayan Nesneler
Türklerin Büyük Devletler Kurarak Orta Asya'ya Hakim Olmalarında ve Yayılmalarında Başlıca İki Unsur Rol Oynamıştır. Bunlardan Biri At, Diğeri Demirdir.
Bilindiği Üzere Demir Silah Sanayinin Başlıca Madenidir. Kılıç, Süngü, Bıçak, Topuz, Kalkan, Temren (Temürgen), Zırh (Yarık), ve Tolga Gibi Bütün Savaş Araç ve Gereçleri Demirden Yapılmaktaydı. Tarihi Kayıtlara Göre, Göktürkler Demiri İşlemek ve Bu Madenden Silah Yapmak Suretiyle Uzun Süre Geçinmişler ve Güçlü Bir Kavim Haline Gelmişlerdir.
Nitekim Demircilik Göktürklerin Ata Sanatıdır.
Göktürkler, Mesleki Tecrübelerini Kullanarak, Yani Demir Dağı Eritmek Suretiyle Ergenekon'dan Çıkabilmişlerdir. Demir Dağın Eritilmesinde ve Göktürklerin Kurtuluşunda, Şüphesiz Ateş de Rol Oynamıştır. Bundan Dolayı Ateş, Türklerin Hayatında Önemli Bir Unsur Haline Gelmiştir.
Türklerde Ateşin İran ve Hindularda Olduğu Gibi Ritüel Bir Anlamı ve Değeri Bulunmamaktadır.
Türklerde Ateş Kutsaldır Nitekim Tapınmanın Bir Objesi Değildir.
Simocatt Adlı Bir Bizans (Doğru Roma) Tarihçisinin Eski Türk İnancı Hakkında Verdiği Bilgi Bu Durumu Açıkça Ortaya Koymaktadır.
Simocatt'ın Tespiti Şöyledir: Türkler; Toprağı Suyu, Ateşi ve Havayı Kutsal Sayarlar ve Onlara Saygı Gösterirler. Bununla Birlikte Gökyüzü İle Yeri Yaratan Tek Bir TANRI'dan Başka Bir Şeye Tapmazlar. Ona Atlar, Sığırlar ve Koyunlar Kurban Ederler.
Eğlence İle İlgili Unsurlar
Eski Türk Bayramlarının En Önemli Kısmını Eğlenceler Oluşturuyordu. Zira Türkler, Hayata Bağlı, Hayatı Seven, Gülmekten ve Eğlenmekten Hoşlanan, Son Derece Canlı, Dinamik, Hareketli, Dışa Dönük ve Neşeli Bir Karakter Yapısına Sahip İdiler. Türklerin Bu Özellikleri Bayramlarda Daha Belirgin Bir Şekilde Görülmekteydi. Onların Bayram Yerleri, Özellikle Yeteneklerin Gösterildiği ve Sergilendiği Bir Eğlence Şöleni ve Şenlik Yeri Olmaktaydı. Burada At ve Ok Yarışları Yapılmakta, Ayak Topu Oynanmakta, Ayrı Ayrı Veya Gruplar Halinde Neşeli Şarkılar Söylenmekte ve Bolca Kımız İçilmekteydi. Böylece Hoşça Vakit Geçirmek Suretiyle Eğlenilmekteydi. Bu Eğlenceye Toplumun Hemen Hemen Her Kesimi Katılmaktaydı.
Türk Toplumu, Tarihin Her Devrinde Canlı ve Dinamik Kalabilmiş Ender Toplumlardan Biridir. Bunun Başlıca Sebebi Neydi? Bu Sorunun En İyi Cevabını Kaşgarlı Mahmud’un 11'inci Yüzyılda Yazdığı Ansiklopedik Büyük Türkçe Sözlükte Bulmaktayız. Kaşgarlı Mahmud’un Divanı'nda 190’dan Fazla ''Yardımlaşma ve Yarışma'' İle İlgili Kelime Bulunmaktadır. Hemen Belirtelim ki, Bu Tür Kelimelerin Hiçbirini Başka Milletlerin Sözlüklerinde Görmek Mümkün Değildir. Burada Hiç Tereddüt Etmeden Şu Hükme Varılabilir;
Eski Türklerde Toplum Hayatı ''Yardımlaşma ve Yarışma'' Halinde Geçiyordu. Bunlardan Yardımlaşma, Toplumu Daima Birlik ve Dayanışma Anlayışı İçinde Tutuyordu. Öyle ki, Bütün Halk, İhtiyaç Halinde Birbirine Yardım Eden Adeta Bir Aile Gibiydi. Yarışma İse, Toplumun Bütünüyle İlerlemesini Sağlıyordu. Her İkisi de Birleşince Ortaya Daima Canlı, Hareketli ve Dinamik Bir Toplum Çıkmaktaydı. İşte Türk Toplumunun, Tarihin Her Devrinde Canlı, Hareketli ve Dinamik Bulunmasının Sırrı Budur.
Yarışma
Yarışma Sadece Bayramlarda Değil Türk Toplumunun Her Safhasında Vardı. Türkler Günlük İşlerinin Hepsini Yardımlaşma ve Yarışma Anlayışı İçinde Görüyorlardı. Yarışma Toplumdaki Yetenekli İnsanları Ön Plana Çıkarmaktaydı. Türklerde Özellikle Kahramanlık Kültü (İnanç) Vardı. Türk Toplumundaki Yetenekli ve Başarılı Kişiler Daima Saygı Görmekte, El ve Baş Üstünde Tutulmaktaydı. Daha Onların Sağlığında Haklarında Kahramanlık Destanları Düzülmekteydi. Bu Destanlar Kopuz Eşliğinde Bahşılar ve Ozanlar Tarafından Bayram, Düğün ve Yas Törenlerinde Söylenmekteydi. Böylece Hem Yetenekli Kişiler Onurlandırılmakta Hem de Toplumda Yeni Yetenekli Kişilerin Çıkması Teşvik Edilmekteydi.
Giyim, Süslenme ve Süsleme İle İlgili Unsurlar
Türkleri Hiç Şüphesiz Bayramların Ruhuna ve Havaına Uygun Bir Şekilde Giyerlerdi. Özellikle Onların Kıyafetlerinde Kırmızı, Yeşil ve Sarı Renkler Hakimdi. Tüeakta Kurganında Ortaya Çıkarılmış Olan Bir Prens (Tigin)'in Üzerinde Üst Üste Kırmızı, Yeşil ve Sarı Renklerde Üç Çeşit Elbise Giyilmiş Şekilde Bulunmuştur. Kırmızı, Yeşil ve Sarı Renkler Osmanlı Ordularının Bayraklarında da Yan Yana Bulunmaktaydı. Bu Renklerden Özellikle Kırmızı Türklerin Rengi İdi. Karahanlı ve Selçuklu Hükümdarlarının Bayrakları, Tuğları, Saltanat Şemsiyeleri (Çetr), Otağları ve Giydikleri Çizmeleri Hep Kırmızı Renkteydi.
Halk Kesiminde de Kırmızı Renk Çok Sevilmekteydi. Türklerde Kırmızı Renk Hemen Hemen Her Devirde Moda İdi. Vambery’nin Tespitine Göre, Türkistan’da Kadınlar ve Erkekler Hep Kırmızı Renkli Gömlekler Giymekteydiler. Kadınlar Özellikle Düğün ve Bayram Günlerinde Giydikleri Uzun Gömleklerinin Üzerine Şal Sarıp, Bu Şalın İki Ucunu Sarkıtmaktaydılar. Ayrıca Onlar, Elbiselerine Uygun Kırmızı ve Sarı Renkte Çizmeler Giymekteydiler. Öte Yandan, Türk Mimari Yapılarının Süslemelerinde de Kırmızı ve Sarı Renkler Hakimdi. Eski Türk Çadır ve Halılarının Nakışları da Hep Kırmızı ve Sarı Renkteydi.
Türkler, Bayramlarında Hem Kendileri Süslenmekte, Hem de Bayram Yerlerini Süslemekteydiler. Bayram Yerleri Işıklarla Aydınlatılmakta, Çiçeklerle Donatılmaktaydı. Bu Çiçekler Hiç Şüphesiz, ''Nevruz'' Adıyla da Anılan ''Kardelen'' Çiçekleriydi. Zira İlkbaharda İlk Açan Çiçek, ''Kardelen'' Çiçeğidir. Adeta Karı Delerek Çıkan Bu Çiçek, İlkbaharın da İlk Müjdesini Vermekteydi.
Türklerde Bayram Süslemeleri, Müsabakaya Sokulan Hayvanlar İçin de Yapılmaktaydı. Mesela Yarıştırılacak Atlar, Güreştirilecek Develer, Tokuşturulacak Koçlar, Tosunlar ve Mandalar, (Camus=Su Sığırı), Dövüştürülecek Horozlar, Sahipleri Tarafından Çeşitli Boyalar, Kınalar, Boncuklar, Nazarlıklar, Türlü Renklerde ve Desenlerde Kumaşlar İle Süslenmekteydi. Bu Adet, Bugün Anadolu Köylerinde Aynen Devam Etmektedir.
Türklerin İslamiyet’ten Önce Orta Asya’daki Hayatlarında Kendilerine Has Bayramları ve Festivalleri Olmuştur. Bu Bayramların Oluşumunda ve Doğuşunda, Hiç Şüphesiz Onların Hayatlarını En Çok Etkileyen Orta Asya’nın Tabiat ve İklim Şartları İle Destanlarına Konu Olan Olayların Başlıca Rolü Bulunmaktadır. Bu da, Söz Konusu Bayramların Dini Olmaktan Ziyade Milli Nitelikli Bayramlar Olduğunu Göstermektedir.
Türkler Milli Bayramlarını İslami Dönemde de Devam Ettirmiş midirler? Devam Ettirdilerse, Bunu Hangi Ad Ya da Adlar Altında Kutlamışlardır?
Türk Siyasi Hayatında İstikrar Yoktur. Başka Bir İfade İle Söylemek Gerekirse, Türk Siyasi Hayatında Zirveler ve Çöküntüler Vardır. Tıpkı Bir Yıldızın Parlayışı ve Sönüşü Gibi Türk Devletleri Birden Parlar ve Birden Söner.
Tarih Boyunca Türk Siyasi Hayatı Hemen Hemen Hep Böyle Devam Etmiştir. Arka Arkaya Kurulan Türk Devletleri, Hep Zirveye Çıktıktan Sonra Yıkılmışlardır. Türk Siyasi Hayatında Bulunmayan İsitikrar, Türk Toplum Hayatında Vardı. Zira Eski Türk Toplumu Yerleşmiş ve Köklü Değerlere Sahipti. Bu Değerlerin Bütününe ''Töre'' Deniyordu. Türk Töresi de, Kendi Toplumunu Daima Yaşatabilecek ve Ayakta Tutabilecek Ölmez İlkeler ve Kurallar İhtiva Ediyordu. Siyasi Sarsıntılar ve Çöküntüler Bile Törenin İlkelerini ve Kurallarını Kolay Kolay Yok Edemiyordu. İşte Türkler, Törenin Bu Özelliğini İl (Devlet) Gider Töre Kalır Sözü İle İfade Ediyorlardı. Burada Kastedilen, Hiç Şüphesiz Türk Töresinin Daima Canlı ve Ayakta Tuttuğu Türk Toplumudur. Gerçekten de, Bir Türk Devleti Yıkılırken, Türk Töresinin Daima Canlı ve Dinamik Tuttuğu Türk Toplumu Ayakta Kalabilmekte ve Yeni Yeni Türk Devletleri Kurabilmekteydi.
11'inci Yüzyılda Topluca Müslüman Olup, İslam Medeniyeti Dairesi İçine Girerek İslam Dünyasının Ortasında Arka Arkaya Devletler Kuran Türkler, Milli Değerlerini Bütünüyle Koruyorlar ve İslam Topluluklarının İçinde Adeta Orta Asya'daki Hayatlarını Yaşıyorlardı. İran ve Arap Kültürlerinin Etkisi Yüzeyde Kalıyor, Türk Toplum Hayatının Derinliğine Nüfuz Edemiyordu. Özellikle Bayram, Doğum, Düğün ve Ölüm Olaylarında Eski Türk Adetleri Hakimdi.
Türkler, İslam Dünyasında Dillerini Bütünüyle Korumakla Beraber Pratik Gayelerle Yan Yana Yaşadıkları Toplulukların Dillerinden de Bazı Kelime ve Kavramlar Alıp Kullanmışlardır.
''Nevruz'' Bunlardan Biridir. Nevruz Bilindiği Üzere Farsça Kökenli B,r Kelimedir. Fakat Nevruz Aynı Zamanda Hem Farsların Hem de Türk Topluluklarının İlkbaharda Yaptıkları Bayramın Adıdır.
Türkler Orta Asya Kökenli Milli Bayramlarını İslami Dönemde ''Nevruz'' Adı Altında Kutlamışlardır.
Farsların Milli Bayramı Nevruz İle Türklerin Milli Bayramı Nevruz Arasında Temelde ve Özde Büyük Farklar Bulunmaktadır.
Ateş Unsuru Her İki Milletin Bayramında da Vardır. Fakat İranlılarda Ateş Tapınmanın Bir Objesidir. Bundan Dolayı Ritüel Bir Anlam Taşımaktadır. Türklerde İse Ateş, Temizlenmenin ve Arındırmanın Bir Vasıtasıdır.
Dolayısıyla Eski Türk İnancına Göre, Saflığından Şüphe Edilen Herkesin ve Her Nesnenin İki Ateş Arasından Geçirilmesi, Bir Ocağın Etrafında Döndürülmesi ve Hatta Bir Ateşin Üzerinden Atlatılması Lazımdır.
Göktürkler, Bizans (Doğu Roma) Elçisi Zemarkhos'u Her Türlü Felaketten Uzak Tutmak İçin Bir Ateş Etrafında Döndürmüşlerdir.
Tüm Kamları (Şamanlar)'da Hastayı Kötü Ruhlardan Arındırmayı Ateşle Yapmaktaydılar.
Ateşin Üzerinden Atlatılmak Suretiyle Arındırma Adeti Orta Asya Türk Topluluklarında Korunarak Günümüze Kadar Ulaşmışltır. Orta Asya Türk Topluluklarının Nevruz Adı Altında Kutladıkları Bahar Bayramlarının Hemen Hemen Hepsinde Bu Adet Vardır. Türk Topluluklarındaki Bu Adet Sadece Nevruz Bayramlarında Değil Aynı Zamanda Düğün Törenlerinde de Gelinin Kemik Ateşi Üzerinden Atlatılması ve Çevresinde Döndürülmesi Şeklinde İcra Edilmektedir.
Türk Bayramlarındaki Bazı Unsurlar İran Bayramlarında Hiç Bulunmamaktadır. Mesela, İran Bayramlarında Örsün Üzerinde Demir Dövme Adeti Yoktur. Bu Tamamen Türklere Has Bir Gelenektir. Bu Geleneğin Kökü de Göktürklere Dayanmaktadır. Türklerde Demircilik Ata Mesleği Durumunda İdi. Türklerdeki ''Tarhan'' Ünvanının Demircilikle Çok Yakın İlgisi Vardı. Orta Çağ Ancak Yedi Göbekten Beri Ataları Demircilik Yapanlar Bu Ünvanı Alıp Kullanabilmekteydi.
İran tarihinde Farsların Demircilik Yaptıklarına Dair Hiçbir Bilgi Bulunmamaktadır.
Türk Bayramlarındaki Yarışma Türü Eğlenceler İran Bayramlarında Hemen Hemen Hiç Yoktur. Yarışma, Eski Türk Hayatının En Belirgin Özelliğidir. Esasen Yarışma, Mücadele ve Üstün Gelme Fikrine Dayanır. Türkler, Hayatta Kalabilmek İçin Orta Asya'nın Son Derece Sert ve Acımasız Tabiat ve İklim Şartlarına Karşı Devamlı Mücadele İçinde Olmuşlardır. Böylece, Mücadele ve Üstünlük Duygusu Zamanla Onların Bütün Faaliyetlerine Yansımıştır.
İran Bayramları Cemşid ve Feridun Gibi Hükümdarların Tahta Çıkışı Olaylarına Dayanır. Türk Bayramının Oluşumuna İse, Türkün Hayatında Rol Oynayan Unsurlar ve Olaylar Kaynaklık Eder. Bunlar Tabiat, İklim, Büyük Felâket, Toplu Kurtuluş Ya da Özgürlüğe Kavuşma Gibi Bütün Toplumu İlgilendiren Olaylardır.
𐱃𐰣𐰺𐰃∶𐱅𐰇𐰼𐰚'𐰇∶𐰸𐰆𐰺𐰆𐰽𐰣
𐰾𐰼𐰴𐰣:𐰴𐰯𐰞𐰣
·
327 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.