Özbek bozkırlarında bir perekati-pole peşinden; Umudun öyküsü.
Can, benim 1899 doğumlu Rus yazarla tanıştığım kitap oldu. Yirminci yüzyıl Rus edebiyatının şiir, öykü ve kısa roman türlerinde en önemli yazarlarından biri olarak gösterilen 
Andrey Platonov , Rus Edebiyatı okuma klübümüzün Şubat ayı kitabı olması vesilesiyle okumalarıma dâhil oldu.
Çok da güzel oldu.
Doğa tasvirleri, karakter analizleri, ilişkiler ve hikâyenin geçtiği mekân seçimleri açısından damağımda 
Cengiz Aytmatov tadı bıraktı eser. Zira Platonov, bozkırın yoksul ve sefil, yiyecek ekmeğe bile ulaşamayan halkını tıpkı Aytmatov gibi sade, incelikli ama tadını kaçırmadan, dram yaratmadan, zorlamadan anlatıyor. Bu öyle bir yoksulluk ki baş kahraman Çağatayev’i terk eden annesi Gülçatay’a ‘Annesinin karnındayken ölenlere ne mutlu!’ dedirtiyor.
Umudun yitişinin, bedenlerden önce ölen ruhların, yaşamak gayesi kalmamış, yürüyen cesetlerin hikâyesi bu.
Dönemin kaosunda gözden çıkarılmış, yok sayılmış bir halkın küllerinden doğuşunun hikâyesi.
Komünizmi ve devrimin açıklarını cesur bir dille eleştiren, bir halkın zemininde tüm ülkenin içinde bulunduğu dönemi ele alan güçlü bir metin.
Hayatı boyunca yoksulluk çekmiş Platonov. Eserleri Stalinist rejim nedeniyle ölümünden kırk yıl sonra yayınlanabilmiş. Sanatçıların böyle hikayelerini okuduğumda içimde bir buruklukla şöyle düşünürüm: ‘İnsan, ürettiklerinin başka ruhlara ulaştığını göremeyecekse, üretmenin ne anlamı kalır ki?’ Ama belki de yanlıştır bu, bilakis doğurmalıdır sanatçı, kâh fikir sancılarından kurtulmak, kâh kendinden dünyaya katmak, kâh zehri akıtabilmek için...
Kendine saklamamalı,
Kime ve nereye ulaştığına bakmamalı,
Hangi ruhlarda hangi yankılar bulacağı kaygısını gütmemeli,
Karşılık beklememeli...
Mütemâdiyen doğurmalıdır belki de.
“İlk önce ruh öldü. Evet önce yürek hissetmez oldu. Perekati-pole* çalısı bile topraksız bir emekçiden daha özgür ve canlıdır.”
İyi okumalar dilerim.
Perekati-pole* Tarlada bitkilerin kurumasıyla oluşan, rüzgârda sürüklenip yuvarlanan çalı topluluğu.
Not: Çevirmen kelimeyi metinde Rusça aslındaki gibi bırakmış. Güzel bir dokunuş olarak aklımda kaldı..
youtu.be/-_QjwstGzIM
·
89 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.