Esere bir bütün olarak hızlı bir şekilde bakıldığında Hz. Peygamber döneminden başka, Râşid halîfeler ve Emevî dönemlerinde anlatılan olayların daha ayrıntılı işlendiği, Abbâsî döneminin daha özensiz yazılmış olduğu izlenimi uyandı bende. Eserde dikkatimi çeken şeylerden biri müellif Bağdat'a yakın bir yer olan Basra'da yaşamış olmasına rağmen tüm şehirler hakkında ayrıntılı bilgi verirken Bağdat'tan, kuruluşundan ve görevlilerinden hiç bahsetmemiş olması. Tarsus'un kuruluşu anlatılıyor, Mıssısa diye bir şehrin kuruluşundan söz ediliyor, ama Bağdat'ın halîfe Mansur tarafından kuruluşu eserde yer almıyor. Bağdat'la ilgili olarak bir kaç kez vefat edenlerin vefat yeri olarak geçiyor sadece. Ya eser eksik olmalı, ya da müellif bu önemli konuyu yazmayı herhangi bir sebeple "unutmuş" olmalı. Tabiî kitap yazmak o devirde bugünkünden çok farklı olduğu için belki mâkul sebepleri olabilir. Bir de Bağdat ismi Hicrî 12 yılında panayırlarıyla anılıyor, yani Hz. Ebû Bekr döneminde. Bu da çok ilginç geldi bana. Demek ki Bağdat halîfe Mansur tarafından bir başkent olarak kurulmadan önce panayırlarıyla meşhurmuş. Me'mun dönemi görevlilerine diğerlerinden çok az yer verilmesi, müellifin kitabın sonlarını aceleye getirmiş olmasıyla mı, yoksa Halku'l-Kur'ân dönemindeki olaylara temas etmek istememiş olmasıyla mı açıklanabilir? Kitabın vefeyât kısımlarında eksiklikler bulunması, sonradan meşhur olan bazı isimlerin döneminde iyi tanınmamasıyla mı alâkalı, yoksa müellifin eksikliğiyle mi açıklanmalı? Ayrıca Giriş'te Mihne döneminde Halku'l-Kur'ân ile ilgili bir tartışmaya davet edildiği belirtilmiş olmasına rağmen, bu meseleden tek satır bile söz etmemiş olması ne mânâya geliyor acaba? Eserin son kısımları biraz alelacele kaleme alınmış gibi. Ama Bâbek isyanından söz edilmesine rağmen Halku'l-Kur'ân meselesinden söz edilmemesi ilginç. Tercümede okuma hataları var. Meselâ Harremiyye isyanından söz ediliyor. Herhalde o Hurremiyye olacak. Israrla Hurremiyye yerine Harremiyye bir kaç sayfada kullanılıyor. Bahterî-Buhterî, Lehî'a-Lühey'a, Ukbe b. Ebî Muît-Ebî Muayt vs. Yine de İslâm tarihinin bu klasik eserlerinin dilimize kazandırılması ve yayınlanması büyük bir hizmettir. Fark edilen hata ve eksikliklerin sonraki baskılarda düzeltilmesi temennî edilir.

Et-Tarih İlk Kronolojik İslam TarihiHalife B. Hayyat · ANKARA OKULU YAYINLARI · 05 okunma

·

36 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Zafer Erginli