Gönderi

250 syf.
10/10 puan verdi
"Birlikte olduğumuz sürece her şey yolunda mı?"
Bir Sürgün Wajdi Mouawad'in 16 Ekim 1968'de Sedir Ülkesi'nde gözlerini dünyaya açtığında iç savaşın başlamasına henüz yedi yıl vardı. 15 yıl sürecek iç savaş 1990 yılında sona erecek, 150.000 - 230.000 insanın ölümüne neden olacak, yaklaşık 350.000 kişi yaralanmış bir milyondan fazla insan da ülkesini terk etmek zorunda kalacaktı. Wajdi Mouwad, bahsedilen bir milyon insanın içinde yer alıp henüz sekiz yaşındayken ülkesini terketmek zorunda kalanlardan; bir sürgün. Sürgünün, yaşama tutunması, bir yer edinmesi için ilk durak Paris, ardından üniversite eğitimini aldığı Quebec, sonrasında oyunculuk eğitimi için Kanada durağı... Yazarlık, oyunculuk, senaristlik, yönetmenlik gibi bir çok dala tutunması, edebiyat, tiyatro ve sinemada bir yer edinme isteğiyle yeni bir durak arayışından mı yoksa sürgünlüğünü en iyi nasıl ifade edebileceğinin mücadelesi mi bilinmez ama sürgünlük ve arayış çift başaklı buğday gibi aynı gövdede birer kardeş... Bir eseri okumadan önce araştırma yapar en çok da bir tiyatro metni okurken mutlaka sahnelerine göz atardım. Bu oyun bana güvenilir bir referans tarafından öğretildi ve kaynağım gölgesiyle beni araştırma zahmetinden de kurtardı. Yanık'ı okurken heyecanlandığım o ilk an bana kendisinin tanışmasını "O gün eve erken gitmek istememiştim. Normalde tiyatro planım yoktu. Tesadüfen balkonun kenarından bilet bulmuştum... izlediğim en iyi oyundu" dediğinde hâlâ sahneye şimdi olduğu gibi göz atmamıştım. İzlemek ve okumak çok ayrı iki eylem anca heyecanımızın ortak oluşuyla şimdi seyircisi ve okuru olan iki Yanık hayranıyız. Onun metni okumasını ve benim de bir gün Yanık'ı sahnede görmemi diliyorum... YANIK Lübnan İç Savaşı'nın sona ermesinden on üç yıl sonra 2003'te yazar ve sahneler Wajdi Mouawad Yangınlar/Yanık'ı. Aynı zamanda 2010 yılında Denis Villeneuve tarafından İncendies adıyla sinemaya uyarlanan eser, 83. Oscar Töreninde Yabancı Dilde En İyi Film Ödülü’ne aday olur. Metin ülkemizde Cem Emüler tarafından 2010 yılı sonrasında yazarın son düzenlediği haliyle çevrilmiş ve maalesef basılı bir kitap halinde değil. (En kısa zamanda yayınlanması gerekir.) Kimlik Arayışı Yedi kişiden oluşan oyun kadrosunun önem derecesini vermek ya da bir hayatta kimin hikayesi daha önemli tayin etmek çok saçma gelir bana, oysa yazısız kuralları da biliyorum. Yine de Horatio ya da Mercutio daha az önemli hayatlar değil !.. Kurallara uyup Yanık için bir kişinin hikayesi demek gerekirse kuşkusuz bu Nevval'dir. Nevval'i bir orijin olarak düşünürsek, Nevval'in hayatına değen, Nevval'den doğanların Nevval'e dönüşlerinin, neticede her kişinin kimliğinin Nevval'le tamamlandığını göreceğiz bu hikâyede. Yani Nevval'in hikâyesi... Ateş, elimizdeki ilk imge. Nevval'in Ateşi ile yanmaya başlıyoruz, Tutuşan Çocukluk, Canan'ın Ateşi ve Sarvan'ın Ateşi ile son buluyor yangınlar, ya da öyle sanıyoruz ne de olsa "C'est la vie!" . Elimdeki metinde alışılagelmiş bir sahneleme ve perdeleme yok, aksine bambaşka başlıklar var ve bence ateşler bu başlıklarla sınırlı değil. Her kişinin bir yangını, belki de bir iç savaşı var. Eser, bir tiyatro metni için boyutça da epey uzun ve bu durum sahnelenmesini de zorlaştırmış olmalı, çünkü bir roman denebilecek kadar uzun. Nevval'in ölümü ve vasiyeti ile başlıyor Yanık. Vasiyeti, kimliğinin mezar taşına yazılabilir hale gelmesi, o kimliği gerçekten haketmesi için çocuklarından istediklerinden oluşuyor. Nevval de bir sürgün tıpkı Wajdi Mouawad gibi. Nevval'in yangını bize, çocuk, kadın toplumsal cinsiyet, eğitim, arkadaşlık, mültecilik, direniş, cinsel şiddet, annelik gibi bir çok konuda yanma şansı veriyor, yanıp anlama. Hiç bir yangının sonsuza kadar sürmeyeceği gibi bir de sönüşü vardır. Sönüş: Nevval'in susması, yaşamının son döneminde sessizliğe bürünmesi. Bilmek İsteyiş Merak ve bilim ilişkisini bilirsiniz. İnsanın bu gün bilimde vardığı noktanın en büyük kamçısı meraktır, insan öğrenmek için yaratılmıştır ve öğrendikleri ne olursa olsun bilmek ister. Tarihte en ünlü bilmek isteyenler kim? sorusunun benim için iki yanıtı var; Kral Oidipus ve Faust. Yanık'a başladığımda değindiği konuları ortalama bulmuştum ama bir an geldi ki acaba ? dedim ve olanlar oldu... Nesep insanlık için ne kadar önemlidir tartışmasız. Nitekim oyunda Nevval'in ikiz çocukları modern ve bambaşka bir kıtada ve kültürdeki yaşamlarına devam ederken aslında sandıkları kişiler olmadıklarını, isimlerinin bile sahte oluşunu öğrenirler, çünkü bilmek isterler... Tam Oidipus Kompleksi: Oyunu benim için mükemmelik boyutuna ulaştıran bölümü tam olarak bu konu oldu. Nevval'in iç savaş sırasında, diğer tüm savaş kadınları ve hayatta savaşan milyonlarca kadın gibi cinsel istismara uğraması özde bu konunun işlenmesi bile değerliyken işleyiş, muazzam... Tecavüzler sonrası dünyaya gelen bebeğin bir nehre bırakılması... NEHRE BIRAKILAN ÇOCUKLAR... Tanıdık... Akla ilk Musa gelir, benim Sargon, sonra Ormana bırakılan çocuklar, Paris, Oidipus, "Kehanet Çocukları"... O çocuklar yaşarlar, o çocuk Nevval'e defalarca tecavüz eder, o çocuk'u aramak için ilk sürgününü yaşarken Nevval, son sürgününde çocuğunun, çocuklarının babası oluşunu öğrenir, bilmek ister İokaste'nin aksine, bilir ve susar. Ama önce; #107251452 Evet, Wajdi Mouawad de bir Sophokles hayranı... Başka bir Konu; Bertrand Cantat... Yukarıdaki alıntı Mouwad'in bir dönem çok eleştirildiği bir konuya cevap olabilir mi? Siz karar verin... youtu.be/NrgcRvBJYBE Noir Désir'in şarkısını bilirsiniz, klibini de şarkıyı da çok severdim. Yıllar evvel bir arkadaşım grup üyelerinden Bertrand Cantat'ın kız arkadaşı Marie Trintignant'ı öldürdüğü gerekçesiyle yargılandığı, Fransa'da insanların bu grubu dinlenmekten kaçındığından bahsetmişti. Bu gün Cantat'ı kolladığı gerekçesiyle Mouwad'in eleştirildiğini okudum. Burada düşünmemiz gerekir, her gün karşımıza bir hırsız, bir katil, bir tecavüzcü hiç değilse bir yalancı çıkıyor. Birileri bize dokunuyor ve bizi yaralıyor ya da adımızı anıtlara yazdırıyor. Peki bizim tüm insanlık olarak payımız nedir? Uzun zamandır bu konuya kafa yoruyor ve daha da yoracağım. Jiddu Krishnamurti'nin dediği gibi: #106369902 Siz de kafa yormalısınız... Toparlama Çabası Yanık karakterlerinin her birinin kendi başına ayrı incelenmesi gerektiğini söylemek gerekir. Nevval ve Sevda'nın dostluğu bize hem kadın dayanışması hem arkadaşlık hem eğitim konularında güzel mesajlar veriyor. Canan/ Jannie'nin matematik üzerinden hayatı anlamlandırışı ve oyunda yer alan teoremler metni zenginleştiriyor. Sarvan tipik erkek bunalımı, kendini ifade edemeyiş ve güç-erkek bağıntısına rağmen pek çok erkeğin aslında ruhsal olarak oldukça acınacak halde oluşlarının güzel bir örneği. Nihat... Oidipus'un gözleri yok onda bu günün daha da kötü oluşunun resmi, nişanı Nihat.. Onu kazanmak konusu dengemi bozuyor.. Neticede Yanık hakkında eksik de olsa yazmadan geçemezdim. Önce metni okumalı, oyuna gitmeli, filmi de mutlaka izlemeli şartlar el verdiğinde. Çünkü uzun zamandır okuduğum en iyi oyun diyebiliyorum kuşkusuz ve teşekkür ediyorum... Ben incelemeyi gün boyu hayat el verdikçe yazdım. Kulağımda onun şarkısı vardı siz de dinlemelisiniz: Supertramp -The Logical Song youtu.be/low6Coqrw9Y Kaynaklar: modasahnesi.com/wajdi-mouawad en.m.wikipedia.org/wiki/Wajdi_Mouawad tr.m.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCbna... Nevval'in kimliği için bknz: en.m.wikipedia.org/wiki/Souha_Bechara Evet o gerçek.
Yanık
YanıkWajdi Mouawad · İzmir Devlet Tiyatrosu · 029 okunma
··
920 views
Erhan okurunun profil resmi
Elden ele ulaştıracağız herhalde bu oyun/filmi. Çok teşekkürler, içinizden geldiği gibi yazdığınız bu inceleme ve kitap için (size ve arkadaşınıza). Diyecek hiç bir şeyim yok üstüne. Filmi de açtım izliyorum hatta. Oyunu seyretmek - hakkıyla kotarılmışsa-güzel olurdu, çünkü konu dışında teknik de güzel sanki içime geçmiş sahnelerle. Tema, en önemlisi tabii, vuruyor insanı bir şekilde. Ve ajitasyonla değil doğudan alışkın olduğunuz tarzda. Basit ama mükemmel diliyle yapıyor bunu. Şey de var ama. Şanslı bir oyun/kitap. Sitedeki tek incelemesi bunu en hakkını verebilene ait. Göndermeler, bağlantılar, başka birisi - ben mesela- kolay kolay bağlayamazdım. Perdeleri bile. Çok beğendim onu da kitap gibi. Son olarak sorumluluk meselesi, gerçekten sorumlu muyuz yaşadığımız zamandan? Şu an bunun için konuşmak çok kolay, bir gün boyunca tartışabiliriz gülüşerek belki. Ama Nevval'in durumunda ya da farklı bir ortamda verilecek karar çok daha fazla önemli. Bilmiyorum, sizin verdiğiniz örnek çok güzel. En basitinden Hasan Ali Toptaş olayı ya da. Biz şu an, alakasız olarak, lanetledi adamı. Ama onu idol olarak gören, ya da babası gibi bilen insanlar. Bilmiyorum karıştı herşey yine. Neyse. Elinize sağlık tekrar. Ortadoğu bataklığıyla başladık sabaha yine. İnsanlar kötü, şiirler güzel. İyi pazarlar.
Psyche okurunun profil resmi
Sondan başlayayım. Hassas olduğum konulardan biri sözünüzü ettiğiniz yazar. Hakkında okuduklarım, tacize maruz kalanların ifadeleri ve hemcinsim oluşları açıkçası beni çok etkilemişti. O an da yaşadığımız, uzak da olsa şahitlik ettiğimiz olaylarda biz de linç kültürünün birer parçası oluyoruz. Linç değil belki ama tepkisiz kalmak bana göre değil. Ve incelemede bahsettiğim örnekte - şarkıyı herkes gibi ben de severdim - ilk öğrendiğimde ben de şaşırmış ve sonraları şarkıdan da epey uzaklaşmıştım. Topluma kazandırmak konusu gerçekten çok hassas ve ne nasıl yapılır bilemiyorum. Ahkam kesmek çok kolay gerçekten ve pişmanlığın inandırıcılığı da önemli galiba. Çok teşekkür ederim, bence okuyan herkesi etkiler ve sizin de düşüncelerinizi bilebilmek güzel oldu, iyi ki okudunuz. Üç kişiyiz şimdilik ve sizi arkadaşımı tanıdığım kadarıyla üç çok farklı insanla paylaştık bu kitabı -umarım artar- ve hepimizi etkilemesi başarıdır diye düşünüyorum. İncelemede çok şeyden bahsettim aslında eksik çoktur yine ama her şeyiyle; konu, teknik, işleyiş, dramaturgi açısından antik yunan ve modern dünyayı iç içe katıp yorumlanabilmesi, güncel sorunlara değinmesi; eğitim-savaş-kadın-aile-ensest.. hepsi değerini artıyor.. Film dediğiniz gibi ama ilk adım hep okumak bende. Ben size nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum, açıkçası yetmiyor da. Aylardır hatta yıllardır bana öğrettikleriniz, düşüncelerime verdiğiniz kıymet paha biçilmez benim için. İyi ki varsınız. 🙏🏻🌳
Odessa okurunun profil resmi
Emeğine sağlık, daha önce duymamıştım yazarı, Oidipus'un ruhu hâlâ aramızda yaşıyor sanırım :)
Psyche okurunun profil resmi
Teşekkürler Odessa. :) Pek bilinmiyor, kitabı eklediğim zamanlarda kimse okumamıştı belki okunur diye yazmak istedim. Oidipus konusu her zaman güncel söylediğin gibi. Daha önce Orhan Pamuk'ta işlemeye çalışmış ve başarısız olmuştu Kırmızı Saçlı Kadın'da. Ama Sophokles'e vâkıf olarak Wajdi Mouawad'in çok iyi işlediğini söyleyebilirim. Okuduğun için çok teşekkür ederim.🌱
11 next answer
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.