987 sayfalık bu kitap, 1780-1830 yılları arasında, sanayi devriminin hemen sonrasında İngiltere'de sınıf mücadelelerini inceliyor ve okuru İngiliz işçi sınıfının oluşumuna tanıklık etmeye davet ediyor. Bin sayfalık kitabın ana fikri daha ilk paragrafında muazzam bir cümle ile özetlenmiş; "İşçi sınıfı belirlenen bir zamanda güneş gibi doğmadı. Kendi oluşumunda oradaydı." Bu cümledeki diyalektik kendi kendini inşa eden sınıf tanımı, şabloncu kategorileştirmenin reddi ve doğum sancılarının sonraki yapıya etkisi ile kendi doğumunda kendi kendine ebelik yapma bütünselliği insanın zihnini düşündükçe daha çok aydınlatıyor. Sanayi Devrimi'nin hemen ardından Fransız Devrimi ile ortaya çıkan İngiliz Jakobenlerinin yükselişi ve düşüşünün öyküsü ile başlayan kitap; dinsel Metodizm'den Luddist harekete, oradan parlamenter mücadele yöntemlerine ve Çartist harekete ve Owenci ütopyacılığa kadar sınıfın oluşumuna etki eden tüm süreçleri küçümsemeden, hakkını teslim ederek ve ayrıntıları ile inceliyor. Kitap tarih, ekonomi, sosyoloji ve folklor alanlarını diyalektik bir tarihsellik içinde harmanlayan, roman tadında bir anlatıma sahip. İlginç bir şekilde serbest piyasa ideolojisinin bu ilk yükselişe geçtiği dönemle, şimdilerde neoliberalizm olarak adlandırılan yükseliş dönemi arasında çarpıcı benzerlikler gördüm kitabı okurken. Asgari Ücret belirlenmesini talep eden işçilere, parlamento komisyonu tarafından "piyasaya müdahale etmek, rüzgarlara yön vermeye çalışan yasakçı bir yaklaşımdır" yanıtı veriliyor mesela. Bizde sendikalaşma yasasına verilen yanıta ne kadar da benziyor değil mi? Ve aynen bizde her örgütlenme girişiminin devlet eli ile bastırılıp sermayedarların devlet eli ile beslenmesinde olduğu gibi Luddcu hareket de idam cezası ile yanıtlanıyor İngiltere'de. O zaman işçiler şu haklı soruyu soruyor: Madem piyasalara devlet müdahalesi yanlıştı, devlet neden sermayeden yana müdahalede bulunuyor, bırakın burjuvazi ile kendi hesabımızı görelim! Esasında bu kitap iki yüz yıl önce olup bitmiş bir olgunun tarihi olarak değil belki de bugün bizim ülkemizde olmakta olan bir şeylerin bilgisi olarak da okunabilir. Mesela Servet Vergisi talebini yeterince devrimci bulmayan dogmatiklerden, marjinal bulan liberallere kadar her kesimin 1780'ler İngiltere'sinde muadilinin bulunabileceğini söyleyebilirim. Ve tıpkı o tarihlerde orada olduğu gibi, bu tarihlerde burada geçerli olan o aynı fikri tekrar ederek bitireyim bu ufak yazıyı; Kıbrıs'ta da işçi sınıfı belirlenen bir tarihte bir güneş gibi doğmuyor. Kendi oluşumunda buradadır!

İngiliz İşçi Sınıfının OluşumuE. P. Thompson · Birikim Yayınları · 20159 okunma

·

130 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.