İbn Miskeveyh - Tehzibu'l Ahlakİbn Miskeveyh 940 yılında doğmuş Fars asıllı ünlü şii filozoftur. Tarih, psikoloji, din, kimya, metafizik vs. üzerine eserler kaleme almış ahlak sistemi üzerine yoğunlaşmıştır. Farabi'den açıkça etkilenmekle beraber, Aristo ve Eflatun'un fikirlerinden de etkilendiği gözlenmektedir.
Tehzibu'l- Ahlak, ahlak felsefesi denilince akıllara gelen ilk eserlerden biridir. İslam dünyasında kaleme alınan bir çok ahlak eseri için, bir kaynak olmuştur. Yazar eseri kaleme alırken Aristo'dan sık sık alıntı da bulunmuştur, fikirlerinden etkilendiği açıkça ön plandadır.
Kitap 7 bölümden oluşmaktadır:
1- İnsan Nefsinin Tanımı ve Güçleri: Bu bölümde yazar insana, insan olduğunu ve hayvanlardan hangi yönlerle ayrıldığını sağlam örneklerle belirtmiş ve neden mükemmel olmaya çalışması gerektiğini güzel bir dille ifade etmiştir. Dört faziletten bahsedilmiştir: Hikmet, İffet, Yiğitlik, Cömertlik
2- Ahlak ve Huy, Ahlak Sanatı: Bu bölümde yazar, Galinos ve Aristo'dan etkilenmiştir. Çocuk eğitiminin nasıl olması gerektiğini belirtmiş, yemek kurallarından, giyinme kurallarından vs. bahsedilmiştir.
3- İyilik ve Mutluluk Arasındaki Fark: Mutluluk ve iyiliğin tanımları yapılmış, Pisagor, Sokrat ve Eflatun'un fikirlerine de başvurulmuştur.
4- İnsanın Fiilleri: Bu başlık altında adalet ve şehvet duyguları üzerinde durulmuş ve Allah'tan uzak kalmanın nedenleri irdelenmiştir.
5- Sevginin Türleri: İlahi sevgi ve hükümdarların görevleri üzerinde durulmuştur. Dostun ne olduğunu yazar çok başarılı bir şekilde ele almıştır.
6- Nefsin Hastalıkları: Nefsimize yenik düştüğümüz durumlar ve nefsin muhasebesinin ve savunmasından bahsedilmiştir.
7- Nefsin Hastalıklarının Tedavisi: Burada ölüm korkusu yoğun şekilde ele alınmıştır. Nefsimize hükmedemediğimiz duygularımızla nasıl savaşmamız gerektiği konusunda öneriler de bulunulmuştur.
Yazar genel olarak filozoflardan etkilenmekle beraber, İslam dünyasına bir eser kazandırmıştır. Okumanızı önermekle beraber, yazarın her fikrine de körü körüne katılmamanız gerektiğini düşünüyorum.
