Cesur Yeni Dünya Kitap İncelemesi
1984 ile birlikte distopya türünün 20. yy. da ki en önemli eserlerinden olan bu eserde geleceğe dair öngörülerden pek çoğu gerçekleşmeyecek gibi duruyor. İnsan türünün zeka ve fiziksel yeteneklere göre henüz doğmadan önce tasarlanacağı ve ne işte çalışacaklarının belirleneceği fikrinin günümüzde endüstri 4.0 yani nesnelerin interneti ve otomasyon teknolojilerinin gelişimiyle birlikte gerçekleşmesi olasılığı kalmadığını düşünüyorum. Çünkü gelecekte çoğu alanda insanlara gerek kalmayacak. İnsanlardan beklenen işlerin hemen hepsi yapay zeka sayesinde makinalara devredilecek. Bu demek oluyor ki insanların yapacakları işlere göre sınıflandırılmaları zayıf bir ihtimaldir. Fakat diğer yandan mutluluk ve düşmanları olarak gördüğü bilim ve sanat ile ilgili düşünceleri nispeten doğru gibidir ancak tamamen doğru değildir. Bilim ve sanat mutluluğun düşmanı mıdır? Eğer herkes bilim ve sanata değer verseydi mutluluk ortadan kalkar mıydı? Bu sorulara hayır cevabını veriyorum. Bilim ve sanat kendiyle uğraşanları mutlu eder fakat bilim ve sanatla uğraşmayıp onun nimetlerini kendi çıkarları için kullananlar yüzünden acı ve ıstıraba sebep olur.Örneğin atomdan devasa enerji kazanılabileceğini bulan bilim adamları mutludurlar ama o atom enerjisini bombaya hapsedip insanları yok etmek için kullanan caniler bilim adamları değil yöneticilerdir ve insanlara asıl acıyı onlar çektirir. Bunu yazarda bilmektedir fakat çoğunluğun aptallığını durdurmanın mümkün olmadığını bildiği için azınlık bilim adamlarının keşiflerini kısıtlama teorisini tercih etmiştir.
Gelelim romandaki yaşam tarzı ve bunun getireceği mutluluk meselesine. Romanda insanlar hiç bir zorlukla karşılaşmadan günlük basit işlerini halledip istedikleri zevke kolayca sahip olabiliyorlar. Zevkleri hemen tatmin edildiği için hiç acı çekmiyorlar. Oyunlar ve eğlenceler doya doya yaşanabiliyor. Fazla eğlence alışkanlık yaptığı ve dopamin reseptörleri kapandığı zaman da soma denilen bir tür uyuşturucu hapla birlikte hazzın doruklarına çıkabiliyorlar. Ne kadar basit bir hayat. Mutluluk bu olabilir mi? Yazar bunun kölelik olduğunu belirtiyor fakat belirtmediği bir şey var. Bu köleliktir doğru fakat bu mutluluk değildir.Arthur Schopenhauer un sözleri aklıma geliyor burada.İnsanın acı sınırı yoktur fakat mutluluk sınırlıdır. Belli bir seviyenin üzerinde mutlu olamayız ve sürekli tekrarlanan hazlar bir süre sonra keyif vermemeye başlar. Matrix Filminde de Ajan Smith'in Neo ya söylediği "Biz insanları ilk başta her şeyin mükemmel olduğu bir programın içine koyduk fakat insanlar bir süre sonra isyan ettiler. Her şeyin iyi olması onları mutlu etmedi. Bizde eski dünyayı simüle ettik. Zorluklarla ve mücadelelerle dolu olan hayatlarını geri verdik onlara". Yani tüm bu bahsettiklerimle anlatmak istediğim insan zorluklarla mücadele etmeden gerçek mutluluğu tadamaz. Kesintisiz mutluluk bir süre sonra işkenceye dönüşür. Kriz ve mutluluk peşpeşe gelip yaşam zikzağını oluşturur. Dopamin ve serotonin bağımlılığı bir süre sonra reseptörlerimizin kapanmasına ve derin bir yoksunluğun pençesine düşmemize yol açar. Madde bağımlılığında olduğu gibi. Her neyse şimdilik bu kadar yeterli.Gayet güzel bir kitaptı . Bu incelememde kitabın felsefi yönünü irdeledim. Edebi yönü apayrı bir inceleme konusu. İyi günler.
( Ahmet ORÇAN)
