Padişah ile halkı arasındaki ilişkilerin kısa bir özeti:
Onun katı kişisel yönetiminin ve istibdadının cömertliğine mazhar olanlar bile dahil olmak üzere tüm yukarı sınıfları yabancılaştırdığını duymak sizi şaşırtmamalıdır. Eski muazzam bürokrasiden en küçük bir kudret kırıntısı bile esirgenmiştir. Aşağı tabakalar ve halka geline, Hıristiyan uyruklar da dahil, şimdiki hükümdara severek bağlanmışlardır.
Padişah, elindeki tüm imkânları seferber ederek her fırsatta hayırseverliğini göstermekten kaçınmamaktadır.
Eğitim ve sağlık hizmetleri için büyük meblağlar sarf etmekte, halkının esenliği, refahı ve mutluluğu için yorulmak bilmeden çalışmaktadır.
Padişah'tan korkabilirsiniz, hattâ nefret bile edebilirsiniz ama onun çalışkanlığı ve adaletini inkâr edemezsiniz. Savurganlığa son veren tutumu ile Türk maliyesini ıslah etmiş ve ülkeyi baştanbaşa demiryolu ağıyla döşemiştir. İnceliği», misafirperverliği ve sevimliliği Batı hanedanlarının ve devlet adamlarının saygı ve sevgisini kazanmaya yetmiştir. Türkiye canlanmasını yozlaşmış bir Şark devleti "ne kadar kalkınabilirse" Padişah'ın enerji, ustalık ve vatanperverliğine borçludur Sultan Hamid'in bu açıdan değeri hiçbir şekilde inkâr edilemez!
Diğer yandan ise, herkesten kuşkulandığı için yönetimin en küçük ayrıntısını dahi kimsenin sorumluluğuna bırakmayıp, tekeline alması reformların, sağlıklı gelişmesine ve ülkenin kalkınmasına engel teşkil etmektedir. Tüm devlet organlarını kişiliğinde toplaması, ölümüyle büyük bir sorun yaratacaktır. Çünkü, Padişâh'ın kurmuş olduğu bu sistemi aynı ustalıkla devam ettirecek haleflerini görememekteyiz. Nazırları ve diğer erkân ise, yılların alışkanlığı ile daima karar verme yeteneğinden uzak kaldıkları için, yürütmenin dizginlerini ellerine almakta güçlük çekeceklerdir. Bu nokta gözden kaçırılmamalıdır, çünkü Padişâh'ın tam sağlıklı olduğunu iddia edemeyiz. Karşılaştığı olağanüstü güçlükler onun zihinsel yeteneklerini zedelemeye başlamış, uykusuzluk ve yorgunluk onu sinirli yapmıştır. Bu tehlikeli gidişe Padişah'ın dikkatini çekerek, Türkiye'nin varlığının onun sağlığı ile yakından bağlantılı olduğunu belirttim. Bunun üzerine bana,
"güveneceğim adamları bükmüyorsam, ne yapayım. Gördüğünüz gibi çevrem bencil, amansız ve namussuz insanlarla çevrili. Genç nesil arasından yetenekli, dürüst ve vatanperver adamlar yetişene kadar, sağlığım için tehlikeli olsa dahi, yalnız başıma çalışmaya mecburum".
Zavallı hükümdar, insan ona acımaktan kendini alamıyor!
·
6 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.