"Plotınus’un Hayatı, Kişiliği ve Felsefî Üslûbu Üzerine Kısa Bir Deneme-Derya AYBAKAN SALIYA" adlı makaleden alınmıştır. ... Plotinus’un Platon’dan almış olduğu temel tezleri şu şekilde sıralamak mümkündür: 1. Düşünülür ve duyulur olanın birbirinden ayrı olması. 2. Düşünülür olana kurucu bir rol atfedilmesi. 3. İdealar ve idealardan pay alma kuramı ve 4. Ruhun ölümsüzlüğü ve hatırlama öğretisi (Plotinus 2006: 2). Platon’dan aldığı bu tezleri kendi düşüncesi içerisinde harmanlayan Plotinus’un felsefesinin en belirgin özelliği mistisizmdir. Zira Plotinus’ta amaç, düşüncenin de ötesine geçmektir. Plotinus’un felsefesinde Tanrı, varlığın ve düşüncenin ötesinde olduğundan Tanrı’ya ulaşmanın yolu mistik deneyimden geçer. İşte bu yüzden Plotinusçu felsefe bir mistisizmdir. Buna göre filozof ancak bedensel bağlarından kurtulup züht hayatı yaşadığı zaman düşüncenin ve teorinin ötesine geçebilir (Plotinus 2006: 4-5) ve Tanrıyla içten bir birleşme yaşar (Plotinus 2006: 137). ... Plotinus’ta Bir’den son varlığa kadar aşamalı bir türeme bu şekilde gerçekleşir. “Türeyen şeyin sırası, kendini türeten şeyin sırasından aşağıdadır” (Plotinus 1996: 22) Ve her aşamada türeyen varlık, kendisinden türediği varlık ile öz bakımından aynıdır. Yaptığımız alıntılardan anlaşıldığı gibi Plotinus’ta hiyerarşik bir varlık tasavvuru söz konusudur. Bu hiyerarşinin en tepesinde “Bir” (Tanrı) bulunur. Sırasıyla Zekâ ve Ruh ise Tanrı’nın kendisini üç ayrı düzlemde ortaya koymasından başka bir şey değildir (Arslan 2010: 56). Zekâ da ruh da en nihayetinden Bir’den taşan farklı varlık tarzlarıdır. Fakat hiyerarşik bir yapı sergileyen bu varlık tasavvuru öz itibariyle spirütualisttir. Zira Plotinus, maddenin kendi başına bir gerçeklik olmadığını düşünür (Arslan 2010: 57). Bu düşüncesiyle Plotinus, pek çok Antik Yunan filozofundan ayrılır. Zira Antik Yunan filozoflarından çoğu, maddenin kendi başına bir gerçekliği olduğunu düşünüyorlardı. Onlar evreni Tanrı’dan bağımsız ezeli varlık olarak görüyorlardı (Arslan 2010: 57). Oysa Plotinus’ta “evrenin varlığı Tanrı’nın varlığına bağlıdır, ona tabidir. Tanrı’nın var olmaması, evrenin var olmaması demektir” (Arslan 2010: 84). ...

DokuzluklarPlotinus · Birleşik Dağıtım Kitabevi · 201134 okunma

·

103 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Savaş