Usun tutkuları, bir şeyin iyi ya da kötü, uygun ya da uygunsuz diye algılanmasından ileri gelen belli devinimler ya da eğilimlerdir. Bu tür algılar üç türdür: Duyusal, ussal, ansal. Bu üçüne göre canda üç tutku türü vardır. Çünkü duyusal algıyı izleyen can, yararlı ya da yararsız, hoşa giden ya da rahatsız eden kavramları altında, geçici bir iyiye ya da kötüye bakar. Bunlara, doğal ya da hayvanca tutkular denir. Can, ussal algıyı izlediğinde, bunlar ussal ya da istemli tutkular diye adlandırılır. O, böylece iyi ya da kötüyü, erdemli ya da erdemsiz, değerli ya da değersiz, kârlı ya da kârsız, onurlu ya da onursuz kavramları altında izler. Can anlama yetisinin algısını izlediğinde, bu tutkulara ansal tutkular denir. Bu durumda can iyi ile kötüye, adalet ya da adaletsizlik, doğru ya da yanlış kavramları altında bakar. Candaki tutkuların nedeni, onun isteme gücüdür. Bu güç, dilek, öfkelenme diye ayrılır. Bunların ikisi de iyi ile kötüyle ilgilidir; ama başka başka kavramlar altında. Çünkü dilek gücü, salt iyi, kötü ile bağlantılı olduğun da, sergi ile şehvete ya da tersine nefrete neden olur. Bugün, iyiye kendisinde olmayan bir şey diye baktığında, bu şey istemeye neden olur. Kötüye kendisinde olmayan bir şey diye baktığında, ondan ürkmeye, kaçmaya, nefret etmeye neden olur. İsteme gücü kendisinde olan bir şeye iyi kavramı altında bakıyorsa, bu ondan hoşlanmaya, memnuniyete, zevk duymaya neden olur, oysa kötüye kendisinde bulunan bir şey olarak bakıyorsa bu üzüntüye, kaygıya, kedere neden olur. Öfke gücü, iyi ya da kötüye birtakım güçlükler kavramı altında bakar. İyiyi elde etmeye, kötüden kaçmaya uğraşır. Bu bazen, elde etme konusunda güvenli bir bakıştır. Dolayısıyla umuda, gözü pekliğe yol açar. Ancak, kişinin bir şeyi elde etme konusunda ki güvensizliği umutsuzluğa, korkuya neden olur. Öfkelenme gücü öç almak için uyanırsa bu ancak geçmişteki bir kötülük için olur. Onun yaralanmasına ya da incinmesine yol açılması, bu öfkeye neden olur. Böylece usta 11 tutku buluyoruz. Bunlar; sevgi, nefret, istek, ürkü, sevinç, üzüntü, umut, yılgınlık, gözü peklik, korku, öfkedir.

Gizli Felsefe ya da Büyü Felsefesi - 1. KitapAgrippa Von Nettesheim · Biblos Kitabevi Yayınları · 201133 okunma

·

120 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Veysel Şahan