Gorki, Artamonov Ailesi’ni yazdığında elli yedi yaşındaydı. Kitabın yazılması üzerinden on yıl kadar bir süre geçtikten sonra hayli kuşkulu bir ölümle hayata veda etti Gorki. Eğer romanın yazarını bilmeden okuyup bitirseydim yine Gorki yazmış derdim. Ailenin kurucu üyesi Büyük Artamonov’un tipik bir Gorki kahramanı olarak karşımıza çıkmasıdır. Halktan biridir, geldiği yeri asla inkâr etmez, güçlü, inatçı, kararlı ve cesurdur. İşçileri ve ailesini güçlü kişiliğiyle yönetir. Oğulları; en büyük olanı Piyotr, kambur olanı Nikita ve oldukça yakışıklı olanı Aleksi’dir. Bir fabrika kurma düşüncesiyle ailesiyle birlikte Dromov adlı kasabaya gelir İlya Artamonov. Büyük oğlunu kimseye sormadan danışmadan Dromov kasabasından Baymakov’un kızı Natalya ile evlenidirir. Durumu karısına da anlatan Baymakov, sağlığı iyi olmayan bir adamdır. Bu sarsıntı ve heyecana dayanamaz, beş gün sonra yatağa düşer, kısa sürede ölür. Kasabalılar baba ile oğullarını ilk anda aralarına almak istemez, onlardan uzak dururlar. İlya Artamonov hiçbir şeye aldırış etmez kasabada dokuma fabrikası kurma girişimlerine devam eder. Fabrikasını kurar ve çevre köylerden emekçilerin orada çalışmasını sağlar. Kölelikten geldiği, çalışmanın anlamını bildiği için emek konusunda duyarlıdır, fabrikasının emekçilerine yabancılaşmamıştır, onlara çoğu zaman bir baba gibi davranır. Büyük Artamonov'un ölümü her işi kendi yapma arzusundan kaynaklanan bir ölümdür. Fabrikada işçilerin başaramadığını görünce kazanı tek başına taşımaya başlar. Vücudunu o kadar zorlamıştır ki ani bir iç kanamayla yere yığılmıştır. Oğulları babalarını överek onun bölgenin en büyük fabrikatörü ve kasabanın seçkin bir kişisi olduğunu, onunla gurur duyduklarını söylerler. Piyotr fabrikanın başında olmasına rağmen fabrikanın günlük işlerinden, günlerin gecelerin renksizliğinden ve tekdüzeliğinden bıkmıştır. Aleksi ise Olga ile evlenir. Piyotr ilk oğluna İlya adını verir. Küçük İlya sıra dışı, zeki, farklı bir çocuktur, uzun boylu, sağlıklıdır. Daha sonra doğan oğlu Yakov oldukça silik, şişman bir çocuktur. Piyotr, İlya’nın geleceğinin parlak olacağını düşler, onun güçlü kişiliğini babası İlya’nınkine benzetir. Ancak yıllar geçtikten sonra, büyük kente eğitim ve tahsil için gönderdikleri İlya’nın çok değiştiğini, kitap okudukça ve aydınlandıkça fabrikayla ilgili konulardan uzaklaştığını görür. İlya okumaya devam etme konusunda kararlıdır. Daha sonraki süreçte sosyalistler arasına katılan İlya, babasının kendisiyle ilgili düşlerini boşa çıkarır. Babasının gönlünden ve romandan çıkıp gider. Piyotr yetenekli bir adamdır, ancak babasından daha zayıf bir kişiliği vardır. Bir kişilik bölünmesi yaşayan Piyotr romanın sonuna kadar aynı ruhsal durumunu sürdürür; hayat yorgunu yaşlı bir adam olmuştur artık… Kavuştuğu büyük maddi zenginliğe rağmen mutlu olamamıştır ömründe. Nikita kamburluğu yüzünden dışlanan, önemsenmeyen hatta alay edilen biri olmasına rağmen o hiç aldırış etmeden çevresine yardım etmeye, işleri kolaylaştırmaya gayret eder. Naifliği, içtenliği ve inceliği iri mavi gözlerinde toplanmış gibidir. Aleksi de romanda özellikle fabrika işlerine yoğun olarak ilgi göstermesi, süslü eşyalara merakı, mala düşkünlüğü ile İlya Artamonavdan tamamen farklıdır. Piyotr’un oğlu Yakov ve Aleksi’nin oğlu Miron da fabrika işlerinde söz sahibi olur ve birlikte yönetirler fabrikayı. Ailenin ilk kuşağındakiler kahraman rolünü roman zamanının akışı içinde sonraki kuşaklara devrederler. işçiler için olduğu gibi fabrika sahibi ve ailesi için de üretim yaşamı artık bir serüven olmaktan çıkmıştır; makine, kendisini üretenleri köle haline getirmiştir.

ArtamonovlarMaksim Gorki · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2017815 okunma

··

185 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Nurcan