Öncelikle kitabın giriş kısmı anlam yönünden okumayı zorlaştıracak şekilde yazılmış lâkin kitabın sonraki kısımları giris kısmına oranla daha kolay okunabilmekte diyebilirim. Kitabın soyut ifadelerden bahsediyor olması okunmasını fazlasıyla güçleştirmesinin yanı sıra bir de yazar, kuram öncülerinin isimlerini verip hangi kuramın savunucusu olduğunu konu başlığı altında vermemiş ve sadece sonuç kısmında (yani kitabın sonunda) ele aldığı için o anlık okunan bilgiler tamamen havada kalıyor ta ki sonuç kısmında kendi kafamızda yapboz parçaları misali birleştirinceye kadar.. bu da haliyle baya bir kafa karışıklığına neden oluyor. Ayrıca yazarın kuram savunmaları ile kendi bilgileri arasına bir çizgi çekmesi gerektiğini düşünüyorum bunu yapmadığı için; verilen bilgi kurama ait bir bilgi mi? yoksa, yazarın bize sunduğu bir bilgi mi? pek ayırt edilemiyor. Kitabın içeriğine gelecek olursak; Bilim ve bilim felsefesi üzerine yapılan bazı tartışmaları, karşıt görüşleri içeriyor... Kitap bilimin tabanından başlamakta ve bu kısımda bilimlerin dayandıkları, üzerine oturdukları tabanın ne olduğuna bakmanın bize sunduğu olanakları ele almaktadır ve taban sorunu üzerine iki bilim‐kuramsal temel tutumdan ( deneyimcilik ve inşa) bahsetmektedir. Burda deneyimcilikten kasıt gözlemler ve inşadan kasıt ise kuramlardır diyebiliriz. Taban sorununun çözümünde belli kavramlar bulunmakta (algı, gözlem, kuram vb.) bunlar karşıt görüşlerle ele alınıyor, kısaca bunlara değinmek gerekirse; Neopozitivistler, ancak belli bir nesne‐durumunun algısından ve gözleminden söz edilmesi gerektiğini belirtirler. bilimin dayandığı taban sorununu, bilimin başlangıç önermeleri olarak protokol önermelerinin seçimini, en sonunda bilim adamları arasındaki uzlaşıma bağlamak yoluyla çözmeye çalışmışlardır. Buna karşılık Popper (yani eleştirel rasyonalizme) göre ise, "bilimde algının hiçbir büyük rolü yoktur; ama şüphesiz gözlemin rolü büyüktür... Gözlem kısmına ise önceden tasarlanmış bir plana uygun olarak algıdan geçeriz; yani gözlem, 'sahip olduğumuz' bir şey değil,.. 'yaptığımız' bir şeydir." şeklinde karşıt savunmalar bulunuyor. Bir diğer kısımda ise bilimin ele aldığı kavramlardan bahsediliyor özellikle bilim dili ve doğal dil ayrımınına geniş yer vermekte. Bilimsel dil sistemleri, doğal dillerin yapıları karşısında yapma şeyler olmalarıyla ayrıldıkları vurgulanmıştır. Bu kısım için en önemli bilimsel kavram formları ise; Sınıflandırıcı kavramlar, niceliksel kavramlar, ilişki kavramları, karşılaştırmacı veya yerlemsel kavramlar olarak sıralayabiliriz. Bunlar genel ifadelerin ( niteliksel yasa ifadelerinin) bir doğal dil içinde nasıl formüle edildiklerini gösteren kavramlardır şimdi ise deneyimsel ve kuramsal yasalara değinelim; Bu yasalar bilimsel yoruma bağlı olmaları nedeniyle aralarındaki ayrımlar yeterli olamamaktadır.Bilim kuramı bu ayrımla ilgili bazı genel görüş noktaları sunmuştur. Çağdaş bilim kuramında bilimsel gözlem dili ve bilimsel kuram dili ayrımı yapılır. Deneyimsel yasalar denilince bundan tümüyle gözlem dili içinde formüle edilen yasalar, kuramsal yasalar denilince de, içlerinde en az bir kuramsal terim bulunan yasalar anlışılmaktadır. Son kısımda ise bilimsel ifadelerin geçerliliği sorunu ele alınmıştır bu uzlaşımcılık ve eleştirel rasyonalizm üzerinden tartışmalarla ifade edilmiştir buna göre; Uzlaşımcılık, mantıksal çelişkisizlik, tutarlılık ve tek anlamlılık gibi formel koşulları en az ölçüde de olsa yerine getirmiş olan her bilimsel kuram kuruluşunun temsil edilebileceğini ve dolayısıyla bilimsel kuramların geçerliliğini sağlayan şeyin deneyim değil, deneyimi eldeki bir kurama göre yorumlayan bilim adamlarının tercih ve seçimi olduğu görüşünü savunur. Eleştirel rasyonalizm ise, "yanlışlanabilirliği" ölçüt olarak ele almıştır. Bu kısımda sadece bir kişinin görüşleri üzerinden olayı anlatması olaya geniş bir perspektiften bakma imkanını sınırlandırmıştır.

Bilim Kuramına GirişElisabeth Ströker · İnkılap Kitabevi · 200510 okunma

·

37 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ayşe Dilek Tekman