Psikanalizm'im kurucusu ve en önemli kuramcısı Sigmund Freud, Totem ve Tabu adlı eserinde, ilkel insan ve kabilelerden günümüzün Modern topluluklarına dek onların değişen ve değişmeyen adetlerini-ahlak anlayışlarını ele alıyor. Şunu açıkyüreklilikle kabul etmeliyiz ki, hepimiz ilkel insanlardan bir takım tabu özelliklerini içimizde taşıyoruz. İlkel insanlarla, örneğin Şimşek çakarkenki korkularımız ya da kıskançlık duygularımız birebir aynı. Ve insan, bulunduğu kültürel ortama göre şekillenen gelişmiş bir primat. Ahlak anlayışları da ülkeden ülkeye-milletlerden milletlere değişkenlik gösteren bir özellikte. Örneğin, Yeni Zelanda Gazelle Yarımadasında bir kız evlendiği andan başlayarak erkek kardeşiyle konuşamaz, onun adını ağzına alamaz. Bizim Türk toplumunda buna gülseler de bizim de başka açıdan gülünecek çok ilkel adetlerimiz de var tabii. Örnek vermeye bile gerek yok, herkes bu adetleri biliyor zaten. Yine Freud'un da belirttiği gibi ilkel insanlardan alınıp da büyü ve sihir gibi hiç değişmeyen tabular-adetler de var. Yine biz de ölünün arkasından kötü konuşulmaz önermesi de çok eski bir inanışın kalıntılarıdır. Freud'a göre, evliliğin icadı da eski topluluklarda bir türlü önlenemeyen ensestin ve bu tür vakaların önüne geçmek için, bir dizi sert yaptırıma ve yasaklara duyulan ihtiyaca dayanır. Ve günümüz modern topluluklarına gelene kadar çok eşlilikten tek eşliliğe doğru bir evrim geçirmiştir. Bu önemli kitabında Freud ayrıca, erkek çocuk gözünde otoriteyi/iktidarı simgeleyen baba figürü ve baba-oğul çatışmasını da ele almış. Çocuk, babayı, annesine kötülük yapan bir varlık olarak algılıyor ilk. Ve baba figürü üstünden, kendi kimliğini de oluşturarak onu aşmaya koyuluyor. Erkek çocuğun amacı burada kötücül varlık olarak gördüğü baba figüründen, her şeyden çok sevdiği anne figürünü kurtarmak. Ve bir anlamda otoriteyi ele geçirip darbe yapmak. Yukardaki özet fikirler Freud'a ait. Demek ki her erkek çocuk da olmasa da bazı hassas çocuklar da bu durumlar yaşanabiliyor, hele de baba anneyi dövüyor, çocuğa sert davranıyorsa. Sonuç olarak kitap, bir başvuru kaynağı olmuş bence. Kitabı okuduktan sonra teknoloji olarak ilerlesek de aslında duygu ve ahlak olarak ilk insandan çok da farklı bir yerde durmadığımızı anladım. Şaşırdım mı hayır. İnsana ait hiçbir şey iyi ya da kötü şaşırtmıyor beni artık. İnsanı yanlışlıkla yeryüzüne düşmüş ve fabrika çıkışı baştan aşağı hatalı bir varlıksı ve çok hücreli canlı olarak görüyorum.

Totem ve TabuSigmund Freud · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20216bin okunma

·

64 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Sıddık Çetinkaya