Gönderi
164 syf.
·
Not rated
İlk Edebi Romanımız: İntibah
Namık Kemal 1840 yılında Tekirdağ’da doğmuş ve dedesi tarafından büyütülmüştür. Baskıcı yönetime karşı kurulan Yeni Osmanlılar (Jön Türkler) Cemiyeti’ne giren Namık Kemal, hükümeti eleştiren makaleleri nedeniyle iki kez İstanbul’dan uzaklaştırılmıştır. 1873 yılında Osmanlı Tiyatrosu’nda oynanan Vatan Yahut Silistre oyunu halk tarafından büyük bir coşkuyla karşılansa da bu durum hükümetin hoşuna gitmemiş ve üçüncü kez İstanbul’dan uzaklaştırılarak Magosa’ya sürgüne yollanmıştır.
Abdülaziz tahttan indirildikten sonra serbest bırakılarak İstanbul’a dönen Namık Kemal, Danıştay (Şura-yı Devlet)’a üye olarak Kanun-i Esasi’nin hazırlanmasında görev almıştır. Bir yıl geçmeden Sultan II. Abdülhamit’e gelen bir istihbarat üzerine beş ay hapis yatmıştır. Beraatı sonrasında yeniden İstanbul’dan uzaklaştırılmış ve sırasıyla Midilli, Rodos ve Sakız adalarında mutasarrıflık (Osmanlı’da sancak yöneticiliği) görevlerinde bulunmuştur. 1888 yılında Sakız Adası’nda vefat etmiş olup mezarı Gelibolu’dadır.
Namık Kemal'in edebi ve siyasi hayatımızdaki önemi yadsınamaz. Kendisi hürriyet, vatan gibi kavramları ilk kullanan aydınlarımızdan biridir. Biz onu daha çok şiirleriyle tanıyoruz ki zaten kendisine "vatan şairi" sıfatı yakıştırılmıştır. Ancak şiirlerinin yanında pek çok tiyatro eseri de mevcuttur. Kendisi tiyatronun halka ulaşmada en önemli edebi tür olduğunu düşünmüştür. Bunun yanında İntibah (ilk edebi roman) ve Cezmi (ilk tarihi roman) isimlerinde iki romanı bulunmaktadır.
Namık Kemal’in Magosa sürgünü esnasında kaleme aldığı İntibah adlı eseri kendinden önce yayımlanan başka romanlar olsa da edebiyatımızdaki ilk “edebi roman" olarak kabul edilmektedir. Kimileri bunu Namık Kemal’in fikri hayatımızdaki önemi nedeniyle bu payenin kendisine verilmek istenmesine bağlarken kimi edebiyat tarihçileri romanın teknik anlamda öncekilere göre daha “edebi” bir özellik taşımasına bağlamıştır. Her ne kadar edebi bir özellik taşısa da roman tekniği açısından eksiklikleri bulunmaktadır ki bu da ilklerden olması nedeniyle doğal karşılanabilecek bir durumdur.
Romantizm etkisindeki eserde üst üste olmadık tesadüflere, sürekli baygınlık ve humma geçiren abartılı karakterlere yer verilmiştir. Kahramanlar tek yönlüdür; iyiler çok saf, kötüler ise adeta şeytandır. Karakterleri iyi ve kötü yapan özelliklerinin altı sürekli çizilmiştir. Karakterlerin psikoloji ve davranışları, olayların akışına göre asla değişmez. Yalnızca romanın başındaki toy ve saf Ali Bey, romanın sonunda görmüş geçirmiş, pişmanlık azabıyla dolu bitap bir insan olarak karşımıza çıkar.
Roman, düşmüş bir kadını sevme açısından bir ölçüde Alexandre Dumas’nın Kamelyalı Kadın romanına benzetilmiştir. Ancak A. H. Tanpınar’a göre Namık Kemal’in sünni ahlakı düşmüş bir kadını mazlum rolüne yakıştırmadığından söz konusu karakteri Mehpeyker ve Dilaşub olarak ikiye bölmüştür. Bu durumda bence diğer Tanzimatçılar gibi Namık Kemal’in halkı eğitme ve ders verme amacı gütmesi de etkili olmuştur.
Nâmık Kemal bu romanını yazarken dönemine göre oldukça sade bir dil kullanmaya çalışmış. Ancak günümüz Türkçesine uyarlanmış hali bile bana fazlasıyla ağdalı geldi. Bazı cümleleri anlayabilmek için dönüp dönüp tekrar okumak durumunda kaldım. Tanzimat edebiyatı her ne kadar konu bakımından Divan edebiyatından ayrılsa da biçim olarak onun etkisine maruz kalmıştır. Nitekim Namık Kemal onun basmakalıp süslü tasvirlerine belki elinde olmadan bu romanda kendisi de başvurmuştur.
Romanın sonunda kötüler cezalandırılır ancak “son pişmanlığın fayda vermeyeceği” vurgusunu yapabilmek için Namık Kemal’in hikâyesine mutlu bir son biçmediği de görülmektedir. Böylece aile sözünden çıkanların, kötülerle düşüp kalkanların nasıl hazin bir sonla karşılaşacağını okuyucuya aktarmış olur.
Sıfırdan başladığım modern Türk edebiyatı okumalarıma devam edeceğim. Yeni kitaplarda görüşmek dileğiyle. İyi okumalar:)
KAYNAKLAR:
* Cevdet Kudret Aksal, Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman (1859-1910)
* Abdullah Uçman’ın Önsözü, İntibah, Can Yayınları
* Çevirmenin Önsözü, İntibah, İş Bankası Kültür Yayınları
··
89 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.