Eylül’e Dair...
Mehmet Rauf’un Dili:
Mehmet Rauf , süslü cümleleri , “edebiyat yapmayı seviyor;özellikle doğa betimlemelerinde .Aynı Mehmet Rauf , “ edebiyat yapmadan” da güzel cümle kurulabileceğini gösteriyor.Romanın en önemli kahramanlarından biri olan Necip için , “ Gözleri bulanık,donuk ,görmüyor ve hatırlamıyor,düşünüyor
gibi ,donuk, bakışları dumanlı gibiydi." dedikten sonra, edebiyat yapmadan, süssüz, nefis bir cümle kuruyor: "Sözleri sürüklenerek, sendeleyerek çıkıyor gibiydi."
Mehmet Rauf, uzun cümleler yazmayı seviyor, 20 satıra yakın cümlelerin sayısı az değil.
Eylüldeki ruhsal çözümlemeler:
Eylül'ün en başarılı çizilmiş kişisi Necip’dir; belli ki Necib’i anlatırken Mehmet Rauf kendi deneyimlerinden epey yararlanmış. Suat da oldukça özenle çizilmiş bir roman kişisi.Süreyya ,yaşamayan bir roman kişisi . “Beyfendi” ( Süreyya ile Hacer'in babası )ile Fatin ( Hacer'in kocası) karikatürleştirilmiş kişiler. “Hanım ”(Süreyya ile Hacer'in annesi ),romanda fazla yer tutmamasına karşın “yaşayan” biri.
Betimlemeler:
Mehmet Rauf'un deniz subayı olduğunu biliyoruz. 1895'te Almanya'ya gönderilmiş,döndüğü zaman “İstanbul'da ,Tarabya’da elçilik gemilerinin irtibat subaylığına atan”mış.1908 sonra Bahriye’den ayrılmış.
İrtibat subaylığı Mehmet Rauf’un deniz bilgisini arttırmış, işinin Tarabya’da oluşu da Tarabya’yı ve bütün Boğaz’ı, Boğazın suyunu tanımasını sağlamış .Mehmet Rauf deniz bilgisini ,bir deniz tutkunu olan Süreyya'ya söyletiyor.
Büyük aile:
Mehmet Rauf, tipik bir "büyük aile "yi anlatıyor;ne var ki "o mahiler ki derya içredir deryayı bilmezler" dizesinde olduğu gibi Mehmet Rauf da “büyük aile”yi anlatırken "büyük aile" yi anlattığını bilmiyor, bilmesine de gerek yok: Çünkü o zamanın varlıklı ailelerinin hepsi büyük ailedir ;aynı evde "Beyfendi", “Hanım", bunların kızı ve damadı, oğlu ve gelini birlikte yaşarlar.
Bir eski zaman Aşkı:
Eylül’ün 1901'de yayımlandığını düşünürsek Mehmet Rauf, belki de Müslüman kadınlarına kusur kondurmamak için "Frenk kadınları" nı ortaya sürmüştür, bir çeşit kendi kendine sansür çabası…
Necib’le ve Suat arasındaki ilişkinin bir aşka dönüşmesi sayfalar boyunca anlatıyor Mehmet Rauf, ayrıntılarıyla, güzellikleriyle, kaygılarıyla… Zaman zaman Fransız romanlarından esintiler sevmemek mümkün değil.
Fethi Naci 
Yüzyılın Yüz Türk Romanı @hsretseda
·
34 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.