Tanrılar Sisifos’u bir kayayı durmacasına bir dağın tepesine kadar yuvarlayıp çıkarmaya mahkum etmişlerdi; Sisifos kayayı tepeye kadar getirecek, kaya tepeye gelince kendi ağırlığıyla yeniden aşağı düşecekti hep. Yararsız ve umutsuz çabadan daha korkunç bir ceza olmadığını düşünmüşlerdi, o kadar haksız da sayılmazlardı. Sisifos’un, ölümü sonrasında bir yolunu bulup yeraltı dünyasından yeryüzüne çıkınca tekrar dönmek istemeyişi ve tanrıların sabrı tükenince en sonunda kayayı çıkarmayla cezalandırılması efsanesine dayanan Albert Camus’un bu denemesinin konusunun, uyumsuz ile intihar arasındaki bağıntı, intiharın uyumsuz için tam olarak hangi ölçüde çözüm olduğu olması, oldukça ironiktir. Kitabın çevirisi çok sevdiğim Tahsin Yücel’in özenli çalışmasından çıkmış ve bu özen kitabın başında “uyumsuz” kelimesini açıklamış olmasıyla, okumayı keyifli kılmasından anlaşılıyor. Normalde “absurde” sözcüğünün karşılığı usa, mantığa uymayan, abes, saçma olarak bilinir. Ama Sisifos Söyleni’nde bu kelime anlamını aşar, insan ya da düşünce sözcüklerinin sıfatı olduğu zaman, insan açısından evrenin mantığa aykırılığını, tutarsızlığını anlamış, her şeyi olduğu gibi gören, bilinçli insan ya da düşünceyi belirtir. Albert Camus, Fransız yazar ve filozoftur. Varoluşçuluk ve absürdizm akımı öncülerinden sayılır ama Camus kendini herhangi bir akımın temsilcisi olarak görmediğini vurgular. “En absürd ölüm nedir?” sorusuna “Araba kazası” cevabını verip, cebinde tren bileti varken bir araba kazasında 46 yaşında ölmüştür. “Gerçekten tek felsefe sorunu vardır, intihar” diyen ve bu kitabında yaşamın anlamsızlığını, varoluşumuzun saçmalığı gibi intihara yönelen temaları, tarihin ve edebiyatın belirli bazı kişileriyle ele alırken, ölümü üzerindeki sır perdesi bir kere daha düşünmemize sebep olur. “Yaşama nedeni denilen şey, aynı zamanda çok güzel bir ölme nedenidir de” diyor ve intiharın pek çok nedeni açıklıyor. “Kendini öldürmek, bir anlamda, melodramlarda olduğu gibi içindekini söylemektir. Yaşamın bizi aştığını ya da yaşamı anlamadığımızı söylemektir. Yalnızca çabalamaya değmez demektir, kendini öldürmek” sözlerini okuyunca biraz tereddüt duysam da kitap intihara bir güzelleme değil. Fazlasıyla kısır ve açık bulduğu bu sebepleri filozofların görüşleriyle veya tarihi bazı olaylarla derinlemesine inceliyor. Okurken oldukça zorlandığım ve bir o kadar da zevk aldığım bir kitap oldu. Bazen bir cümleyi veya bir paragrafı tek başına çok beğendim ama konuyla bir bütünlük kurmakta zorlandım. Sorduğu soruları düşünmeyi, kendi cevaplarımı bulmayı denerken “Beynimin yandığını” söyleyebilirim. Ama sonunda bir formül bulmayı başardım. Alber Camus, makinemsi bir yaşamın bıkkınlık yarattığını ve bunun sonunda bilincin deviniminin başladığını söylüyor. Bu durumun kişiyi uyandırdığını ve gerisine yol açtığını savunuyor. Gerisi, bilinçsiz olarak yeniden zincire dönüş ya da kesin uyanış. İşte bu uyanışın sonunda zamanla ya intihar ya da iyileşme geliyor. Uyumsuzluğu, bu kendi ellerinle kendi hayatına son verme eyleminin merkezine koyuyor ve pek çok durumdaki uyumsuzluğu tanımlıyor. Kimi anlarda bir aynada bize doğru gelen yabancı, anlaşıldığı andan sonra en can alıcı tutku, kendi sınırlarını saptayan açık görüşlü bir us ya da zamandan ayrılmayan insan olarak açıklıyor. Bu kadar açık tanımlamalara rağmen Nietzsche’nin “Gerçeğin elinden ölmemizi önleyecek bir şey varsa, o da sanattır” sözüne tutunuyor. Bununla beraber “Her şey bir tek şeyle değil, her şeyle açıklanır” sözü “Umuttan yoksun olmak, umut kesmek değildir” derken tepelere doğru tek başına didinmenin bile bir insanın yüreğini doldurmaya yeteceğini ve Sisifos’un mutlu olduğunu var saymanın mümkün olduğunu söylemesindeki yaşam, umut kırıntılarını da bağlılığını gösteriyor. “Her şeyin yanlış olduğu söylenirse, bu kesinleme de yanlış olur” diyen Albert Camus’un bu karmaşık ve düşündürücü kitabında bir cümlesinin altını iki kere çizdim. “Şimdi yaşamak söz konusu.”

Sisifos SöyleniAlbert Camus · Can Yayınları · 20208,3bin okunma

·

41 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.