✍DİPÇE : ... " Özellikle Dostoyevski, ruhun bütün ayrıntılarını bize gösteren bu insan, bu parçalayıcı, bu duygu anatomisti, bize aynı zamanda zamanımızın bütün yazarlarından daha derin, daha evrensel bir dünya duygusu vermiştir, insanın derinliğini kendinden önce hiç kimsenin tanımadığı kadar tanıyan bu adam, onu şekillendiren kavranılamaz şeyden hiç kimsenin korkmadığı kadar korkmuştur: Tanrısal olandan ve Tanrı’dan." Stfean Zweig böyle anlatıyor Dostoyevski'yi. Karamazov Kardeşler' e ; yazarın bu son eserine baktığımızda Karamazov ailesi üzerinden evrensel tüm durumları aktardığını duyumsarız. Bu aile anti karakterler üzerine kuruludur ve literatüre ilintilediği Karamazovluk kavramıyla ünlenmiştir : Çıkar, para ve şehvet düşkünlüğüdür bu kavramın özü ve başı çeken de baba Karamazov'dur. Kitapta yaşama ve ülkeye dair her konu neredeyse detaylandırılmıştır evet bunların içinde belki de yazarın son dönemlerinde iyice içselleştirdiği din kavramı öne çıkmaktadır. Kendisinin geçiş dönemini sembolize ettiğini düşündüğümüz Ivan karakteri, entelektüel nihilist yaklaşımı ile; İblis ve İsa'nın karşılaşmaları üzerine mükemmel diyaloglar yaşatır. Yine Zosima karakteri ile de olması gereken yaşanması gereken din idealize edilir. Burada bir Rus yazar Ivan Bubnin'in eleştirel yorumu akla gelebilir.Der ki: İsa'nın her yere dökülüp saçılmasından hoşlanmıyorum. Bu durumu : " Dostoyevski'nin bütün karakterlerinin günahın içinden gelerek İsa'yı bulmalarından haz duymuyorum , şeklinde ifade eder Nabokov. Bu bakış açıları belki yerine göre haklıdır ama Dosto'nun yaşamına baktığımızda onun, kaderini sevmeye iten akıl almaz olaylar sonunda İsa'ya sığınması bir dinde huzur bulması ve bunu da ana izleklerden biri yapması doğaldır. Bu tema dönemin en büyük sorunudur da aynı zamanda. Din olgusunun dışında okuru tüm kitap boyunca teyakkuzda tutan, Karamazov kardeşlerin her biri ayrı telden çalan oysa aynı yoksunlukta düğümlenen davranışlarının izahı olmalıdır düşüncesindeyim. Evet onlar birbirinden farklı yaradılışta dolayısıyla farklı tepkimelerde bulunan kardeşlerdir. Esas konu, bu kardeşlerin aile bütünlüğünü yaşamamış olmalarıdır ve her biri içindeki bu korkunç boşluğu mizaçlarına uygun anti davranışlarla doldurmaktadır. Anne ve baba sevgisinin olmayışı dört kardeşte derin yaralara onulmaz hastalıklara davetiyedir, bu anlamda hassasiyeti olan okurun satır aralarında rastlaştığı berelenmeler ortaktır. Okur, romanın başında işlenecek cinayetten haberdar edilir. Geri kalan 1000 sayfalık eser bu bilinmişlikten etkilenmez bir tavırla okunur. Baba Fyodor öldürülmüştür. Karakter öyle biçimlendirilir ki rikkat uyandırılmayan ender ölü karakterler arasında sayılabilir fakat romanın sonuna gelindiğinde o nefret edilen baba karakteri vicdana seslenmesi yönüyle masaya yatırılır artık tartışılan ve sanrılar yaratan başka bir duruma evrilir cinayet. Bu yazarın muazzam gücüdür.Artık konuşulan katil değil katiller yani bir cinayet fikrinin beslenmesi, olgunlaşmasıdır. Asıl zanlı büyük kardeş Dimitri etrafında bu cinayete olasılık ekleyen her detay vicdan hesabına takılır. Bu muhasebe, eserin dedektiflik kurgusundan sıyrılmasına, psikolojik ve sosyolojik derinlik kazanmasına hizmet eder. Eserdeki kadın karakterler ise yine aynı gözlem süzgecinden geçer her biri Rus kadınını temsil ettiği gibi dönem kadınını da üstlenir. Gruşenka en değişken ve etkin rolüyle, baba oğul arasındaki uçurumu göstermek için seçilmiştir zira bu kadın hem babanın hem oğlun ortak tutkusu ortak çıkmazı ve hırsıdır bu ironi ortaklığı elbette ki hazindir. Kadın karakterlerden Katerina da yine olay örgüsünde aktif, ruh çözümlemeleri için uygun bir yapıdadır. Karakterlerin birbirinin ruhsal açılımlarındaki paslaşmaları 1000 sayfa boyunca yerli yerinde ve olağanüstüdür. Bu nedenle eserde fazlalıktan söz edilemez. Dostoyevski okurunun aşina olduğu saralı, isterik eğilimli hatta psikopat karakterleri onun yaşamının ve tesadüflerinin huzmeleridir. Gayrı meşru çocuk Smerdyakov , yazarın sara hallerine , bir Karamazov ateşi taşımasına rağmen olumlanmış Alyoşa, yazarın kaybettiği üç yaşındaki oğluna, Dimitri yazarın aksak yönlerine, baba ve akıbeti yine yazarın öz babasına atıftır. Bu değerlendirmeler, kitaba dair, hemen her sohbetinin ilk cümleleridir. Bu ezberler ışığında yazarın hayatı boyunca eserlerine serpiştirdiği tema ve karakterlerin toplamı olarak görülen Karamazov Kardeşler sevgi nefret ve inanç örüntülü muazzam bir eserdir bu nedenle birkaç eserinden sonra okunması daha uygun olur diyebilirim. Keyifli okumalar esen kalın.

Karamazov KardeşlerFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202135.2k okunma

··

166 views

Elizabeth Harmon

@ursula_ ·

3y

Can nasıl güzel anlatmışsın bu kült eseri.Herbir karakter ayrı bir dünya ve duyguyu yansıtıyordu.İyiki okuyalımmı diye sordun sayende 1000 sayfayı devirdik😂