✍DİPÇE : Metafor Olarak Okur, bir deneme metni.Fakat bildiğimiz tanımıyla yazarın kişisel duygu ve düşüncelerini kendi kendisiyle konuşur gibi ve kanıtlama kaygısı gütmeden içten bir anlatımla sunduğu ..diye devam eden denemelerden değil.Kendisini okur zanneden bireyi, okur sıfatıyla yüzleştiren, nasıl okuduğunu yüzüne vuran, olması gerektiğini anlatan bir metin, (Manguel'in kalibresini yakalamak mümkünse) 116 sayfa görünümlü binlerce sayfalık bir okuma denemesinden geçiren bir metin. Ayrıca okuyup geçmek elbette serbest! Öncelikle metafor kavramına bir açıklık getirerek başlıyor Manguel.Dil okuyana yazana ve yorumlayana bağlı olduğu için iletişim kurma yetersizliğinin bir itirafı olarak yorumluyor metaforu. Metafor olmazsa olmaz. " Nasıl giysiler en başından beri bizi soğuktan korumak için icat edildiyse; metafor da yoksunluk nedeniyle kullanılmaya başlanmış." diyor Çiçero da. Okumak metaforuna, kutsal metinlerden başlayarak açılım yapıyor. Dinlemek edigenliğini, tabletlerdeki yazılı metinler aracılığı ile tüm zamanlarda yolculuğu kapsayan bir etkenliğe evriltiyor.Kutsal kitapları okumak ve algılamak bir hac yolcusunun ağır yürümesini, önünde uzanan patikadan başını kaldırıp çevresini özümsemesini anlamasını duymasını sonra yine içine dönmesini gerektirir. Okur da hac yolcusu gibi yapmak zorundadır Dünya okumamız gereken bir kitap okur da gezgindir.Yaşamak, dünyanın kitabında yolculuk, okumak bu kitabın içinde yolunu bulmak ve bir adım sonra dünyanın kendisine yolculuk etmektir. Bu bütünleşmeyi; Dante'nin yolculuğunda, Gılgamış Destanında , Augustinus'un mezmurları okunmasında mekanda ve zamanda yolculuk eden Gezgin'in ruhsal gerçekleşmesi esnasında nafile gösterişlerden uzak sahiden kendi olmak için dönüşümün zorluğu ve zorunluluğu ile olmasına dikkat çekiyor. Dante'de, Gulgamış'ta yazılanların izlerinde gezinirken farklı bakış açıları sunuyor okuyora, okuyup geçtiğimiz metinleri gerçekten okuyup geçmiş olmakla yüzleşiyor okur ve zaten sert çıkıyor burada; "sözcükleri patlayasıya yutan okur " diyor okumak için okuyanlara, sindirmeden okuyanları ayıplıyor. Biraz anlayarak okuduğunu zanneden okura da veryansın gecikmiyor hatta yaşadığı dünyadan kopan ve kitaplara sığınan okura ve aydına da bir çift laf ediyor kitaplardan örülü fildişi kulesine niçin yerleştiğini sorgulatıyor, kaçmak için mi sığınmak, korunmak için mi? Okumak etken bir eylemdir diye düşünen okura fildişi kulesinde bekleyen tehlikeyi fısıldıyor İbni Arabi'nin sözüyle: Varoluşun kökeni harekettir, fildişi kuleniz ya çok geçmeden atalete sürüklerse! Sonra Hamlet'ten söz ediyor, bilgi yüklü Hamlet'in hayat karşısında dumura uğramasından, kitapları yutan Don Quijote'den, okudukları ve yaşadıklarını ayırt edemeyen Emma'dan... Dijital okurdan, Çoksatarlık Perileri dediği, saçma sapan tıka basa şeylerle obez okuru dolduran kitaplardan...Pisboğaz okurla kafa yoran okurun farkına değiniyor.Kitap delisi ve ciddi okur arasındaki farka da... Hezekiel kitabında; Aziz Yuhanna : Al bu parşömen tomarını yut dediğinde __Ağzımda bal gibi bir tatlıydı ama yutunca midem acılaştı, diyecektir.Bilge okur bilecektir kitapları yalayıp yutmakla sindirmek arasındaki tadın farkını... Okuduğumda birçok satırın mülahazasını yapmaya çalıştım fakat Manguel'i doğru anlamak , gerçekten bu muazzam deneyimlerden faydalanmak ve hatta Manguel'in sözcüklerini anlamlandırmaya hak kazanmak için bir kitabın asla yeterli olmadığının uzun bir yolculuktan sonra konuşabileceğimin ayrımındayım .Bu nedenle içime sinmeyen bu dipçeyi, yolculuk sonrası yeniden okumak belki de gülümsemek için buraya bırakıyorum:)