Gönderi
Hz Musa ulusal bir kahraman ve kurtarıcıydı.
Hz Davud ilk büyük kral ve Yahudileri bir araya toplayan kişiydi.
Hz Süleyman ise Yahudi imparatorluğunun zirvesiydi. Onun döneminde Yahudiler önemli bir siyasi ve ekonomik güç oldular...
Ancak Hz Süleyman vefat edince Yahudi imparatorluğu ikiye bölündü. Kuzeyde İsrail ve güneyde Yehuda olarak.
Süleyman döneminde Kudüs imparatorluğun ve inancın merkezi olmuştu. Bölünme nedeniyle Yehuda güç durumda kalmış ve kuzeye kültürel anlamda bağımlı olma konumuna gelmişti. Yehudanın bulduğu çözüm yeni bir dini merkez ve bu merkez etrafında yeni bir kutsal metin inşa etmek oldu. Böylece paralel bir Tevrat ortaya çıktı..
İsrail kırallığı iki yüzyıl sonra Asur imparatorluğu tarafından MÖ 722 de ortadan kaldırıldı. Halk dağıtıldı ve çeşitli yerlere sürgün edildi...böylece sürgündeki halklar İsrail'in kayıp on kabilesi oldu.
İki krallık ve iki farklı Tevrat nüshası ortaya çıktı.
Nubukadnezar MÖ 587 de Kudüs ü ele geçirdi ve tapınağı yıktı, halk esir olarak Babile sürgün edildi, bazıları da Mısır a mülteci olarak kaçtı. Mısıra gidenler özellikle Musa neslinden gelenlerdi...
MÖ 538 yılında Persler Keldanileri yenilgiye uğrattı. Babil ve Mısır arasındaki tüm topraklar Pers imparatorluğunun bir parçası haline geldi. Pers kralı Koreş Yahudilerin Kudüs'e dönmesine izin verdi. Çıkardığı bir fermanla Yahudilerin tapınaklarını yapmasına izin verdi.
Pers kralı Yahudi toplumunun lideri olarak Harun soyundan gelen kahinleri yetkilendirdi. Böylece Harun ve Musa neslinden gelen kahinler arasındaki mücadele sona eriyordu; Harun nesli mücadeleyi kazanmıştı.
İşte bu durum Tevratın şekillenme sürecini ve son şeklini de belirleyen temel etken olacaktı.
Kitabı Mukaddes boyunca sadece iki kişi yasa koyma hakkına sahiptir. Musa ve Ezra.
Ezra ilk sürgün grubunun dönüşünden seksen yıl sonra MÖ 458 yılında Babilden Yehudaya geldi. Ezra Harun neslinden bir kahindi. Yanında Musa'nın Tora'sı olduğunu söylediği bir kitap getirmişti. Ezra israillileri güz Bayramı'nda bir araya topladı ve onlara kırk gün boyunca bu Tora'hı okudu. Bir ağıt merasimi yapıldı ve tüm Yahudi halkı bir lider ve kitap etrafında bir araya toplanmış oldu.
İşte bölünmeden sonra ortaya çıkan ve temelde Musa ve Harun nesli arasındaki bir mücadelenin ürünü olan Tevrat nüshalarını iç içe geçirerek birleştiren ve onlardan tek bir anlatı inşa eden kişi Ezra idi.
·
69 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.