Gündelik(!) zihin kontrol yöntemleri
Aşağıda, edindiğimiz bilgilerle ve yaşadığımız sosyal etkileşimler
sırasında karşılaşabileceğimiz binlerce zihin kontrol yönteminden
birkaçını sıralamaya çalışacağım.4 Bakalım her birimiz günlük yaşamımızda bunlardan kaçına maruz kalıyoruz?
1. Grup baskısı: Ait olunan grubun değerleri dışındaki değerlerin
kabul edilmemesi için yapılan telkinler, sınırlamalar bütünü.
2. Eski değerlere saldırı: Yeni birtakım fikirlerin kabulünü kolaylaştırmak
için, eski değerlere saldırarak onları gözden düşürmeye
çalışmak (ki bunun örneklerini sıkça yaşıyoruz).
3. Meta-iletişim: Konuşma veya yazma sırasında sürekli belli bir
kelimeler dizgesini yahut belli bir jargonu kullanarak ana içeriğin
üzerinden ama içerikten bağımsız mesajlar vermek. (Örneğin; konuşmalarda
sürekli olarak "ultra-yeni Türkçe(!)" kelimeler ve anlaşılması zor ifadeler kullanarak verilen "Ben sizden değilim, seçkinim" yahut "İşte görüyorsunuz, sizdenim!" gibi mesajların verilmesi.)
4. Soru yasaklama: Otorite kullanarak grup/cemaat/rejim içindeki
hakim düşünceyi tehlikeye sokabilecek soruların önünün kapatılması,
soru sormanın ayıplanması, cezalandırılması.
S. Lisan suistimali: Lisanın kasıtlı ve yaygın bir biçimde kötüye
kullanılmasıyla insanların lisan yeteneklerini, dolayısıyla düşünme
ve algı melekelerini sakatlamak. (Televizyonlarımızdaki yaygın argolaşma
ve lisan bozukluğu da buna bir örnek olarak verilebilir.)
4 Farklı kaynaklardan derlenmiş ve genişletilmiştir.
• 1 KİMSENİN BİLEMEYICEGI ŞEYLER
6. Celbedilmiş söz yitimi (afazi): Bir önceki bölümde tartıştığı
mız gibi, tıbbi bir terim olan ve konuşma/anlama melekelerinin
yitirilmesi anlamına gelen "afazi"nin toplum bilimsel türevi. Kelimelerin
anlamlarında karmaşa yaratarak, aslı ve tanımı olmayan
yeni kavramlar ortaya koyarak insanların iletişim yeteneklerini
baltalamak ve kişileri -aynı dili konuşmalarına rağmen- birbirlerinin
dilinden anlamaz hale getirmek.
7. Giyim kodları: Giysilerde belli biçim ve işaretler kullanılarak
mesajlar verilmesi. Giysilere "aslında olmayan mesajlar" yüklenmesi
ve bu sayede insanlar arasındaki farklılıkları pekiştirme,
vurgulama çabası.
8. Slogan atma/Slogan düşünce: Topluluğa ait düşünsel kalıpların
bireyler arasında bilinçsizce ve sorgusuz olarak kabul edilmesine
yönelik yüksek sesle tekrarlanan sloganların atılması, sloganvari
ifadelerin her fırsatta tekrarlanması (ki bu yöntem, orijinal
düşünce karşısındaki en önemli engellerden bir tanesidir).
9. Parasal bağımlılık: Mali kaynaklar üzerinden bağımlı hale getirme.
Bu yolla bağımlı hale getirilen bireyin veya topluluğun yönlendirilmesi
büyük ölçüde kolaylaşır.
10. Sosyal yalıtım: Tehlikeli veya riskli düşünce/eylem sahibi birey
veya grupların genel topluluktan ayrılması, iletişimlerinin kısıtlanması.
11. Kontrollü korku veya toplumsal paranoya: Toplumu veya
bireyi sürekli gergin, korkulu bir halde tutmak üzere senaryolar
üretme. (ABD yönetiminin kendi halkına karşı uyguladığı en yaygın
kontrol yöntemlerinden bir tanesidir.)
12. Zihin dumuru ve Limbik ateşleme5: Beyinde cinsellik, iştah
ve zevk gibi duyularla ilişkili bölgelerin (örneğin Limbik sistemin)
aşırı olarak uyarılmasını sağlayarak üst beynin yüksek zihinsel
5 Bildiğim kadarıyla bu terim bana aittir. Bilimsel yayın dizinlerinde böyle bir terim arandığı
takdirde bulunamayabilir.
ZİHİN KONTROLÜ: BİLDİGİNİZ GİBİ DEGİL
işlevlerini dumura uğratmak ve bireyleri zevkperest robotlara dö
nüştürerek potansiyel düşünce suçlarını ve fikri tehlikeleri bertaraf
etmek. (Haber bültenlerinde, müzik kanallarında, gazetelerin
internet sayfalarında ve bazı özel kanalların genel yayın politikalarında
gözleyebileceğimiz cinsel, hatta sapkın içerikli haberler,
diziler, filmler ve görüntüler örnek verilebilir.)