Karartma: Savaş sırasında, düşman uçaklarının hedeflerini bulmalarını güçleştirmek, saldırılarından korunmak için, geceleri ışıkları örtme ya da söndürme biçiminde uygulanan önlem. ‘’Karartma Geceleri’’ deyince ben mecazen kullanılan bir ifade olarak anlamıştım, benim gibi anlayan varsa baştan aydınlatmak isterim ki belki de bu başlık hiç bu kadar gerçek anlamda kullanılmamıştır. Kitap, 2.Dünya Savaşı'nın ülkemiz üzerindeki etkilerini konu alıyor. Bu etki öylesine bir etki değil, daha önce de bir incelememde bahsetmiştim, Türkiye adeta taraflarından biriymiş gibi bu savaşın her açıdan (siyasi, ekonomik, askeri, sosyal) tesiri altında kalıyor. Geceleri gelebilecek herhangi bir saldırının önüne geçmek için karartma uygulamasına geçiliyor. Yine dışarıdan gelecek tehlikelere karşı sınırda bir milyon asker bekletiliyor, bu da ülkede iş gücünün azalmasına yol açıyor. Ekonomi bu durumdan bu kadar etkilenmişken bir de Almanlara, adeta savaşa katılmama vergisi gibi, buğday gibi gıda yardımı yapılıyor. Nazi Almanya’sının estirdiği faşizm rüzgarından Türkiye de payını alıyor, iktidar ve yanlıları tarafından aşırı bir milliyetçilik benimseniyor, özgürlükçü düşünceler hiçe sayılıyor, yazarların, şairlerin yazdıkları, dergiler gazeteler mercek altına alınıyor. Sabahattin Ali, Nazım Hikmet, Yaşar Kemal gibi bu dönemde yaşayan birçok aydın gerek eski TCK’nın 141. ve 142.maddelerinden, gerek komünizm propagandası yapmaktan suçlanıyor. Suçlananlardan biri de Rıfat Ilgaz.. Onun diğerlerinden farkı kendisine isnat edilen bir suçun olmayışı. İşte kitap da tüm bu konuları geniş bir yelpazeyle ele alıyor. Hani bazen bir roman okursunuz fakat politik detaylar vardır anlamakta zorlanırsınız. Rıfat Ilgaz, öyle bir beceriyle o dönemi yansıtıyor ki ne size bir bilgi verildiğini hissediyorsunuz ne de bir bilgi eksikliğiniz olduğunu.. Kitabın ana karakteri Mustafa Ural, okuyan herkes anlamış olacaktır ki Mustafa Ural, Rıfat Ilgaz’ın kendisinden başkası değil.. Çünkü karakter de aynı Rıfat Ilgaz’ın hastalığına sahip aynı sebepten serbest bırakılıyor, aynı okullarda öğretmenlik yapıyor ve nihayetinde aynı şiirleri yazıyor. Bu kitap eminim okuyacak herkesi üzecektir. Hapishane koşulları (hijyenik olmayan dar koğuşlar, yetersiz besinler..) yatırılan falakalar, işkenceler..Maalesef bunlar yakın Türkiye tarihinin gerçekleri. Zaten Türkiye’nin 1987’de AB komisyonunun zorunlu yargı yetkisini kabul etmesinden sonra bu hususlardan dolayı İHAM, devleti çok sayıda ve yüklü miktarda tazminata mahkum etmiştir. Bugün, yazarın kitapta ‘’Sözgelimi, kapısız bir helanın önünde nöbetçinin arkasını dönüp dikilmesi bile bu tür insanlıklardan biri, belki de en önemlisiydi.’’ İfadesinde belirttiğinin aksine nöbetçinin arkasını dönmemesi aşağılayıcı muamele olarak kabul edilip AİHS’ye taraf ülkelerin sorumluluğunu doğuruyor. Şunları söylüyordu Rıfat Ilgaz ya da Mustafa Ural, ‘’İstiyorum ki halk kendi çektiklerinin farkına varsın. Bir kez halk yoksulluğunun farkına varırsa..Kaderine öylesine razı olmuş görünüyor ki..’’ Mustafa Ural da tıpkı Rıfat Ilgaz gibi toplumcu bir yazar. Halk için yazıyor, halk uyansın, halk bilinçli olsun, içinde bulunduğu ahvalin farkına varsın istiyor. İşçi sınıfından söz ediyor bir de var olup da var olduğundan haberi olmayan işçi sınıfından.. Nihayetinde 2.Dünya Savaşı’nın sonlanması ve Almanların yenilgisiyle kitap da sona eriyor. Dolayısıyla milliyetçilik önemini kaybediyor. Sağcılık ve Turancılık da solculuk gibi suç sayılıyor. Nihal Atsız-ki kendisi Sabahattin Ali’yi komünizm propagandası yapmakla suçlayıp Şükrü Saraçoğlu’na ihbar etmişti- gibi milliyetçi yazarlar da zan altında tutuluyor. Son olarak da bir parça romantizm yer alıyor; biraz hüzün, biraz şaşkınlık, biraz mutluluk: ‘’Sen küçülmezsin, kitapları sevdiğin sürece..’’ Ben detaylara boğdum sizi, bunları meraklısı okusun. Ama kitap gerçekten keyifli, mutlaka alın okuyun.

Karartma GeceleriRıfat Ilgaz · Çınar Yayınları · 20174,494 okunma

··

491 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Veronal