Feynman'ın kayıp dersinin konusu genel itibariyle Kepler'in elips yasasının ispatıdır. Newton daha önce Keplerin bu yasasını ispatlamış olsa da Feynman'ın metodu Newton'dan daha farklıdır. Feynman'ın kullandığı yöntem düzlem geometri yöntemiydi. Kitabın ilk bölümünde bu ispatı biz okuyucuların daha iyi anlaması için Goodstein bize fizik hakkında bilmemiz gereken yasaları anlatıyor. Kopernik'ten önce kimse dünyanın ya da evrende bulunan gezegenlerin 'dolanma hareketi' yani 'Revolution' yaptığını söylemedi ya da bilemedi. Revolution devrim anlamına da geliyor ki zaten Kopernik alanında bir devrim yaptı. Kopernik'ten önce astronomi alanında Ptolemaius'un Almagest adlı kitabı 14 yüzyıldır kullanılıyordu ve astronominin temel kitabı olarak kabul görmüştü. Ondan hemen öncesinde ise Aristoteles'in 4 temel elementi astronomide kullanılıyordu. Bu anlamda Kopernik'in dolanma hareketi (revolution) keşfi bir devrim (revolution) niteliğindeydi. Aristoteles merkezi yer olan bir evrenden bahsediyordu. Kopernik ise merkezi güneş olan bir evren modeli ortaya attı. Tycho Brahe hem yer merkezli hem güneş merkezli bir evren olabileceğini iddia etti ama kanıtlaması çok zordu. İşte Kepler ise bu durumu açıklayacak ve 3 yasa ortaya atacaktı. Keplerin ilk açıkladığı şey o zaman inanılan Mars'ın çember oluşu yanılgısı idi. Gezegenler bir çember değil elips şeklindeydi. Elips kelimesi Latince bir kelimedir ve anlamı odak'tır. İşte 1. Yasa: Tüm gezegenlerin yörüngeleri, bir odağında güneş bulunan elipslerdir. Matematik evrenin dili diyen Galileo Kopernik'in yerin dönmesi ile ilgili keşfinin mantıksız olduğunu söylüyor ve o zamanlarda Galileo boşluk'un varlığını ortaya atıyor, ortaya attığı bu durum ise Aristo'nun yasaları ile çelişiyordu. Galileo bir boşluk hayal etti ve akabinde hava direncinin ivmeye etkisini böylelikle buldu ve buna bir isim verdi. Düşen cisimler yasası yani "kütleçekim kanunu". Bu kanun ileride bizi Newton'un "eylemsizlik kanunu"na götürecek. Fizik'te keşfin keşfi olduğuna inanıyorum. Her yasa evrende yeni bir kapı aralıyor. Misal kütleçekim kanunu; 'güneşe doğru bir kuvvet olduğunu, eğer bu kuvvet olmasaydı gezegenler boşlukta savrularak bir düzlem üzerinde dönerlerdi'yi açıklarken 'neden gezegenler hiç durmadan ilerlerdi'yi Newton'un "eylemsizlik yasası" açıklar. Kütleçekim kanunu gezegenlerin güneşe çekildiğini bu yüzden güneşin etrafında belli bir çekimle döndüklerini açıklar. Kepler ise bu konuda 2. Yasasını söyler. "Bir gezegen, yörüngenin güneşe en yakın kısmında daha hızlı, çok uzaklarında ise daha yavaş hareket eder." Açısal momentumları dönme açılarını belirler ve gezegenler eşit zamanlarda eşit alanlar süpürür. Kepler'in son ve 3. Yasası olan "bir gezegen güneşten ne kadar uzaksa kendi yörüngesinde de o kadar yavaş hareket eder" cümlesi ise gezegenlerin bir gün sürelerinin neden farklı olduğunu bize açıklar. Fizik bizi burada coğrafyaya götürür. Benim şemalarım ise burayı açıklamaya yetmez. Fakat izin verdiği ölçüde Rutherford atom modeli ile gezegenler ve güneş arasındaki ilişkiyi anlatacağım. Rutherford altın levha ve alfa saçılmalarını kullanarak bir deney yapıyor. Altın levhaya alfa saçılmalarını gönderiyor fakat bazı saçılmaların geri döndüğünü görüyor. İşte yeni bir keşif 'nötron'ların keşfi. Atomun kütlesinin merkezde toplandığının keşfi bize astronomiyi açıklıyor. Yani atomun merkezi güneşi temsil ederken atomun etrafında atoma doğru çekilen elektronlar ise gezegenlerin temsilidir. Feynman kayıp dersinde Kepler'in 3 yasası üzerinde durarak kendi metodlarıyla öğrencilerine anlatır. Bu incelemeyi yazmaktaki amacım Feynman'ın "anlayamadığınız bir şeyi yeterince anlamamışsınızdır" sözüne ithafen ve kitabı bir nebze anlamış olduğumu düşünmem.

Feynman'ın Kayıp DersiDavid L. Goodstein · Alfa Yayınları · 201324 okunma

·

152 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Figen Karakaya