ORTADOĞU’NUN İLK KADIN HAKLARI SAVUNUCUSU BİR KÜRT
Mısır Hidivi İsmail Paşa döneminde orduya girerek albay rütbesine kadar yükselen, Şarezor ve Süleymaniye Valiliği yapan Muhammed Emin Beyin oğlu olan Qasım Emin, 1 Aralık 1863 günü Mısır’ın İskenderiye kentinde dünyaya gelir. Babası Muhammed Emin Bey, “el-Murâbitîn” denilen Silah Komuta Merkezinde çalışıyordu ve Mısır’ın seçkin ailelerinden İbrahim Hitap Bey’in kardeşi Ahmet Hitap Bey’in kızıyla evlenmişti. Qasım Emin bu evliliğin ürünüdür.
Qasım Emin, İlköğrenimine İskenderiye’de zengin ve aristokrat ailelerin çocuklarının gittiği “Ra’s et Tîn”okulunda başladı. İlköğrenimini tamamladıktan sonra ailesi Kahire’ye taşındı. Qasım Emin, şimdiki ismi “el-Hidiviyye” olan “et-Techiziyye” okulunun Fransızca kısmında öğrenimini sürdürdü. “Techiziyye” şimdiki lise öğrenimine denk düşmektedir. Bu aşamayı başarıyla bitirdikten sonra, Hukuk Fakültesini kazandı ve çok genç yaşta okulun ilk mezunlarından biri olarak hukuk diplomasını aldı.
Burslu olarak Fransa’ya gitti ve Montpellier Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi. Paris'te iken Kürt Şeyh Muhammed Abdu ile tanıştı ve dini konularda ondan çok şey öğrendi. Muhammed Abdu, modernizmin etkisiyle din ile bilimi uzlaştırmaya çalışırken o, önceliği bilime veriyordu.
O iyi bir hukukçu ve edebiatçıydı.
Qasım Emin, 1 Aralık 1885’te ülkesine döndü ve hâkimlik görevine başladı. 22 Eylül 1887’de hükümet yargıçlığı görevine atandı.
Özel yaşamında hoşgörü ve demokrat tutumu onun kişilğinin bir parçasıdır. Amiral Emin Tevfik'in kızı Zeynep Hanım ile 1894'te evlenen Qasım Emin, aristokrat olan eşinin örtülü gezmesine karışmamış, onun kişisel kararına saygı duymasına karşılık, kızlarını örtülü gezdirmemiş ve onların yüksek okullarda okumalarını sağlamıştır.
1899'da “Tehrir-ul Mar'a” (Kadının Kurtuluşu) ve1900-1901’de de “El Mar'a El Cedide” (Yeni Kadın) isimli kitabı yayımlandı. Kadının Kurtuluşu kitabında, kadınların hak ve özgürlüklerinin genel çerçevesini somut bir tahlille çizen Qasım Emin, Yeni Kadın isimli kitabında ise kendisine yöneltilen eleştirileri cevaplamaktadır.
Örneğin onun çok eşliliğe değinmesi ona şiddetli eleştiri oklarının yönelmesine neden olmuştur
Ama o, hiçbir kadının kocasını başka kadınlarla paylaşmayı istemeyeceğine değinerek, bu konuda kadınlık onurunun göz ardı edilmemesini savunmuştur.
Keza boşanma konusuda ileri sürdüğü düşünceleri nedeniyle de eleştirilmektedir. Qasım Emin, bu hususta bazı reformlar yapılmasını ve evlilik akdinin (sözleşmesinin) yasal yollarla gerçekleştirilmesi gerektiğini, kocanın keyfi ve rahat bir biçimde tek taraflı olarak kadını boşayamayacağını savunur.
Ona göre kadınlar, toplumun belkemiğidir. Onlara tanınacak haklar ve verilecek önemli roller, toplumunun temelini sağlamlaştıracaktır.
Kadın bireysel açıdan ne kadar özgür olursa, erkek de o derece siyasal zeminde özgür olacaktır.
Düşüncelerinin berraklığının yanı sıra sosyal ve siyasal hayatta da hem aktif hem de başarılıdır. Mısır Vatansever Hareketi (el Nahda-Uyanış) ile Kahire Üniversitesi'nin kurucularındandı. Dolayısıyla Kahire Üniversitesi Genel Sekreterliği ve Rektör Yardımcılığı gibi üst düzey makamlarda bulunmuş, ayrıca Kahire'deki Milli Temyiz Mahkemeleri Müsteşarlığı görevini yapmıştı.
Ortadoğu’nun ilk “feminist” aydını diye nitelenen kadın hakları savunucusu Qasim Emin, çok genç yaşta 23 Nisan 1908'de hayata veda eder.
·
200 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.