Kıbrıs meselesi, Rumların Kıbrıs Türklerini 1960'da kurulan ortaklık devletinden dışlama, Kıbrıs’da beraber yaşamak ve yönetme sözleşmesini terk ederek devleti gasp etmeye çalıştıkları 1963'ten bu yana uluslararası toplumun gündeminde yer alıyor. Ergenekon Savrun, Kıbrıs’da uzun süre yaşaması, yabancı kaynaklardan istifade ederek bu yabancı kaynakları okuyucusuna aktaracak donanımda olması, Kıbrıs meselesinin milli bir mesele olmasından kaynaklı hassasiyeti ve Kıbrıs Mücadelesinde önemli bir isim Rauf Denktaş’ı tanıması nedeni ile kamuoyuna bu işin çözümsüzlükten çözüme nasıl gideceği, tarafların tutumları konusunda tarafsız bir gözle bakıp göstermek için 1960 – 1974 yılları arasında Türkiye ve İngiltere’nin karşılaştırmalı Kıbrıs politikalarına bakışı özelinde Kıbrıs Politikaları isimli eseri ile mesele hakkında kaynak bir eser ortaya çıkarmıştır.
Ergenekon Savrun Kıbrıs Politikaları isimli eseri altı bölümden oluşmaktadır. Kıbrıs tarihi ve eserin yazım metodu uzun bir girişle verilirken 1571 yılında Venedikliler’den alınan ve 307 yıl Osmanlı hâkimiyeti altında kalan Kıbrıs’ın yönetiminin 1878 yılında, hükümranlık hakkı Osmanlı Devletinde kalmak şartıyla, İngiltere'ye devredildiği, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti ile İngiltere’nin ayrı saflarda yer almasının da bir sonucu olarak, İngiltere 1914'te tek taraflı bir kararla adayı ilhak ettiğinden bahisle Türkiye’nin ada üzerindeki İngiliz egemenliğini Lozan Antlaşmasıyla 1923'te tanımasına kadar geçen süreyi okuyucusuna aktarmıştır.
Birinci bölüm 1923 – 1939 yılları Lozan’dan , 2. Dünya Savaşı başlangıcına kadar İngiliz yönetimi ve Türkiye’nin politikalarına değinmektedir. Bu bölümde 1. İngiliz Taç Kolonisi, yeni anayasa ve adada geçilen valilik sistemi ile Rumların Enosis hayali ile 1931 Rum İsyanı’nın sebepleri ile Rumların adada yarattıkları huzursuzluklara karşı Kıbrıs Türk Milliyetçiliğinin uyanışı ve milli kongre ile 1931 isyanından 2. Dünya Savaşı başlangıcına kadar ki süreçte Türkiye – Yunanistan ve İngiltere’nin karşılıklı politikalarına detaylı bir biçimde değinilmiştir.
İkinci Bölüm 1939 – 1955 yılları arasında 2. Dünya Savaşı’ndan Londra Konferansı’na kadar adada Türkiye ve İngiltere politikaları ana başlığında 2. Dünya Savaşı başlangıcında Akdeniz’de ittifak arayışları konusu ile savaşa giren devletlerin kendi çıkarları doğrultusunda hareket tarzları ile savaş sonrası Akdeniz’de değişen dengelere değinilmiştir. Enosis’e karşı gelişen Kıbrıs Türk Milliyetçiliğine Türkiye ve İngiltere’nin nasıl baktığı ve tutumları ile Plebisit yanlısı Rum toplum hareketleri karşısında Kıbrıs’ta Türk gençlik hareketleri, ile savaş sonrası değişen dengeler nedeniyle İngiltere’nin yeni Akdeniz politikaları, Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin Adaya bakışı ile halkın ve medyanın nasıl baktığı da bu bölümde incelenmiştir. Plebisit sonrası Rumların Enosis çabaları ile Rum tarafının çözüm olarak konuyu BM.’e taşıması da işlenmiştir. EOKA terörü ile Türk Direnişinde efsane olan Türk Mukavemet Teşkilatınn kurulması ile bu bölüm Londra Konferansında Türk- Yunan- İngiliz tezlerinin aktarımı ile son bulmaktadır.
Üçüncü Bölüm 1959 yıllında Zürih ve Londra Antlaşmaları’na kadar Kıbrıs ‘ta yeni statüko arayışları: ilhak ve taksim tezlerine karşı self-determinasyon, özerklik ve İngiliz anayasa planları üst başlığında Makarios’un, Seyşel Adaları’na sürgünü, Lord Radcliffe Anayasası ve yankıları, Taksim tezine karşı Türkiye ve İngiltere’nin yaklaşımları, Makarios’un sürgünden dönmesinden sonra, Rum yönetimi ve Yunanistan’ın istekleri karşısında İngiltere’nin ve Türkiye’nin tutumları, Makarios’un serbest bırakılması beraber Kıbrıs’lı ve Türkiye Türklerinin karşı duruşları ve tertipledikleri mitingler, Kıbrıs’ın son valisi Sir Hug Foot ve Foot Planı ve Mcmillan Planı çerçevesinde Türkiye ve İngiltere’nin tutumları anlatılmaktadır.
Dördüncü Bölüm 1959 – 1964 yılları arasında geçen Zürih ve Londra Antlaşmaları, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin doğuşu ve batışı sırasında adada politik ve hukuki değişiklikler, Türkiye ve İngiltere’nin politikaları ana başlığında Yapılan antlaşmalar ile ilgili yaşananlar ile 27 Mayıs Darbesi sorasında Türkiye’nin Kıbrıs politikaları sonucunda darbe yönetiminin Kıbrıs Türk liderliği ve TMT ile fikir uyuşmazlığı konusu ele alınmıştır.
Beşinci Bölüm 1964 Londra Konferans’ından 1967 krizine Kıbrıs’taki gelişmeler ve Türk İngiliz politikaları ana başlığında BM Güvenlik konseyi, U Thant Planı ve tarafların tutumu, adada artan EOKA terörü ile BM Barış Gücü, Cenevre görüşmeleri de bu bölümde incelenmiştir.
Altıncı Bölümde 1968’den 1974 Kıbrıs Türk Barış Harekatı ana başlığı ile 1971 EOKA-B nin kuruluşu Kıbrıs’ta geçici Türk yönetimi ve siyasi durum, Türkiye’de 12 Mart 1971 Askeri Muhtırası ve Hükümet değişiklikleri ele alınmıştır.
Sonuç bölümü ile dünden bugüne Kıbrıs’ın durumu özetlenirken Kıbrıs hem bölgesel hem de uluslararası önemi dolayısı ile göz önünde durduğu, tarafların samimi yaklaşımı ile nasıl çözülebileceği anlatılmaktadır. Eser geniş bir kaynakçanın sunumu ile son bulurken Kıbrıs Türklerinin yaşanan her durumda ne kadar barışçıl yaklaşma tutumu içinde olsa da uluslararası güçlerin Kıbrıs’ın stratejik öneminden dolayı elde edilmesi gereken bir bölge olarak hep akıllarda tutması ve Türkiye’nin yönetimindeki kişilerin Türkiye Türkleri dışında dış Türkler hakkında yetersiz bilgileri, ilgisizlikleri, ufuklarının darlığı nedeni ile hep bir çözülemeyen mesele olarak ortada durmaya mahkum edilmiştir. Bu mesele ve birçok mesele de en nihayetinde Büyük bir Türkiye’nin inşasından sonra ortadan kalkacaktır. Milli meselelerden biri olan Kıbrıs’ı tarihi perspektifle okuyup anlanmak isteyenler için kaynak bir eser niteliğindedir. Tarihe ve milli meselelere meraklı okuyucuların raflarında olması gereken bir eser Kıbrıs Politikaları.
Kitap Şuuru
·
86 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.