Değerlendirmesi zor bir roman “Pnin”. Bunun sebebi Nabokov’un tercihlerinden ziyade romanın orjinalinde çarpıcı bir etki yaratan komik ve bozuk İngilizcesi. Türkçesi okunduğunda, çeviri ne kadar iyi olursa olsun, Nabokov’un okuyucusunda yaratmak istediği o dil ve kültür farkı kaynaklı şaşırtıcı ve komik etkiden epeyce uzak kalıyor insan. Sanırım bu nedenle romanın ortalama değerlendirme notu da 7 civarı bu sitede; hak ettiğinin oldukça altında, ancak Türkçe çeviri sırasında birçok incelik maalesef kaçırıldığından okumayı düşünenler için de doğru bir yol gösterme. Çeviri sırasında Pnin’in komik İngilizcesi ile ilgili kısımlar belki bir dip not ile açıklanabilirdi; ama bu tarz bölümlerin sayısı çok olduğundan olacak, Tomris Uyar tarafından tercih edilmemiş. Türkçesi, bu saydığım nedenlerle, pek iç açıcı olmasa da “Pnin” Nabokov’un en kolay okunan ve en sempatik romanlarından. Nabokov’un baş kişisi Timofey Pavloviç Pnin. Rusya’da orta halli ve eğitimli bir ailede doğan -babası doktor- ve iyi bir eğitim alan Pnin, Rus Devrimi sonrası Almanya’da, yazarın sevdiği deyişle “Hitler Savaşı” sonrası ise Amerika Birleşik Devletleri’nde kendine yeni baştan hayat kurmaya çalışan bir mülteci akademisyen. Rus dili ve kültürüne dair derin bilgi birikimi olan Pnin tuhaf bir karakter; fiziği komik, inanılmaz dalgın, çok unutkan, bazen sersem, belki biraz aptal, ama çok iyi niyetli. Sevdiği ülkesini geride bırakıp dilini bilmediği, kültürünü tanımadığı ülkelerde kendine sıfırdan bir yaşam kurmaya çalışan bir mülteci o; kırık İngilizcesi de, kendine sürekli kalacak yeni bir oda araması da, evi barkını küçük arabasında taşıması da bu yüzden. Dramı hepimiz için son derece tanıdık. Kendisi ile dalga geçildiğini bilen, hatta dalga geçenlerin çoğunun kendi durumundaki vatandaşları olmasının yarattığı ironinin de farkında olan, ama duruşunu bozmayan ve gururundan vazgeçmeyen karakterli bir şahsiyet. Nabokov’un Pnin karakteri için kendi öz yaşam öyküsünden, ve meslektaşı, yine Rus asıllı akademisyen Marc Szeftel’den esinlendiği söylenmiş; ki Nabokov’un öğrencileri tarafından aktarılan çok sayıda anekdot var yazarımızın dalgınlığına ilişkin. Romanda Pnin’in çalıştığı hayali Waindell Üniversitesi’nin de, Nabokov’un görev yaptığı Cornell ya da Wellesley Üniversiteleri’nden esinlenildiği yazılmış. Tefrika edilerek basılan Pnin, yazarımızın dördüncü romanı. Nabokov’un “kötücül” karakterlerine inat, Pnin iyi yürekli ve naif bir karakter; bir çok açıdan; fiili görünüşü, İngilizceye hakimiyeti, eşine davranışı, çocuklara verdiği değer, aşka inancı, vs…; “Lolita”daki Humbert’in taban tabana zıddı bir karakteri temsil ediyor. Nabokov romanın sonunda Pnin’i öldürmek istese de yayıncısının talebi ile bundan vazgeçmiş ve Pnin’in hikayesinin devamını bizim hayal gücümüze bırakmış. Bu nedenle roman bir giriş-gelişme-sonuç akışından ziyade zamanda sıklıkla geri dönüşlerle, Pnin’in hayatından küçük hikayeler şeklinde ilerliyor. Romanda dönemin kadersiz Rus aristokrasisinin var olma savaşı verirken ortak değerlerinin zayıflaması, çocuklarının ata kültüründen kopması, kendi aralarındaki rekabet, Amerikan halkının haritada yerini bile bilmediği Ruslara ilişkin garip ve tutarsız önyargıları gibi ince hicivleri takip etmek de mümkün. Başta bahsettiğim sebeple romanın bana beklediğim okuma keyfini verdiğini söyleyemem; İngilizce orjinalinden takip etme şansınız var ise Türkçe çeviriye dönüp bakmayın derim. Yine de Nabokov’dan farklı bir tad almak isterseniz hoş bir seçim olabilir.

PninVladimir Nabokov · İletişim Yayınevi · 201083 okunma

··

774 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

AkilliBidik