Devlet bizi kazalara veya başka belirsizliklere karşı korusun istiyor, ama aynı zamanda onun özgürlüğümüzü kısıtlamasına karşı çıkıyoruz. Uzman kişilerin emir ve talimat vermelerinden hoşlanmıyor, fakat kendimizin veya toplumun yararına olacak birtakım önlemleri almaktan üşeniyoruz. Emeklilik maaşımızın fazla olmasını istiyor, ancak bunun için gerekli tasarrufu yapmaktan uzak duruyoruz... Örnekler çoğaltılabilir. Peki bu çelişkiler nasıl giderilir? "Dürtme" kitabının Nobel ödüllü yazarları, sözü edilen çelişkilerin giderilmesi için "Paternalist Özgürlük" adını verdikleri bir yaklaşımı savunuyorlar: Seçme özgürlüklerini kısıtlamadan, insanları faydalı kararlar almaya yönlendirmek, yani onları hafifçe "dürtmek". Davranışsal iktisadın savunduğu gibi, insanların salt akılcı yaratıklar olduğunu söyleyemeyiz ve onların seçimlerini etkileyebilecek küçük, kolaylaştırıcı ve meşru "tuzaklar" ("dürtme"ler veya teşvikler), hem kendileri hem de toplum için daha kârlı ve yararlı olabilir. Örneğin bir dergi aboneliğinin, itiraz etmediğimiz sürece, yıl sonunda otomatik yenilenmesi bir "dürtme"dir. Trafik cezalarını erken ödeyenlerin daha az para kaybetmeleri de bir "dürtme" örneğidir. Organlarını bağışlamak isteyenlerin değil de, istemeyenlerin bir belgeyi imzalamalarını gerektiren, böylece organlarını bağışlayanların sayısını arttıran bir uygulama da öyle... Kitap, aklımızın nasıl "akılsız" olabileceğini ve kestirme yöntemleri sevdiğini gösteren bazı deneyleri anlatarak, emeklilik, sağlık, vb. kamu politikalarını daha yararlı ve etkili hâle getirebilecek öneriler sunuyor. Paternalist Özgürlük anlayışı çerçevesinde sunduğu önerilerin de demokratik ülkelerin vatandaşlarının seçme özgürlüklerine zarar vermeyeceğini savunuyor. "Hızlı ve Yavaş Düşünme" kitabı gibi (#101638814) kendimizi, kalabalıkları ve hatta ekonominin işleyişini daha iyi anlamak için okunabilecek kitaplardan. Klasik iktisada meydan okuyan davranışsal iktisat alanındaki tüm kitaplar gibi...

DürtmeRichard H. Thaler · Pegasus Yayınları · 2013571 okunma

·

1,148 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Haydudu