Gönderi
Gözcüleri kim gözlüyor?
Watchmen (Gözcüler) bir çizgi roman değil. Burada çizgi roman teriminin kökenine biraz bakmak isteği uyanıyor bende. Çünkü çizgi roman terimi İngilizce'den çeviriyle "graphic novel" demek. Fakat İngilizcede Örümcek Adam, Yarasa Adam, Süper Adam gibi çizgi romanlar "comic book" kategorisindedir. Bizim çizgi roman olarak çevirdiğimiz şey İngilizce aslında "comic book" olarak geçer ki bunun Türkçesi, tam karşılamasa da karikatürdür, graphic novel ise başka bir şeydir. Bu "comic book"lar, karikatürler, yetişkin kitleye hitap etmeyen, çocuksu hikayeler anlatır niteliktedir ve genellikle yüzlerce sayı boyunca devam eden kısa ve basit hikayeler anlatırlar. Fakat iş "graphic novel"a gelince orada bir farklılık vardır. Her hikaye graphic novel olamaz. Graphic novel yetişkinler için anlatılan, "novel" yani roman kadar komplike olan ve edebi yanı yüksek, yüzlerce sayı devam etmeyen, bir hikayeyi başlatan ve bitiren, tam anlamıyla bir romanı grafiklerle anlatan nitelikteki eserlerdir.
Maalesef, Türkçe'de uygun bir çeviri yok. Aktarmayı da pek beceremedim sanırım. Uzun lafın kısası, Watchmen bir graphic novel'dır, karikatürden üstündür ve comic book değildir.
1983 yılında çizgi roman dünyası örümcek adam ve benzeri süper kahramanların domine ettiği, süper kahramanların doğuştan iyilik yapmaya meyilli olduğu, melek kadar günahsız ruhlara sahip özel varlıklar olarak kendine yer bulduğu, siyah ve beyazın bıçak kadar keskin şekilde birbirinden ayrıldığı bir haldeydi. Bu öyle bir ayrımdır ki kötüler doğuştan kötüdür ve bazen anlamsızca kötülük yapmaktan zevk alır, dünyayı öylesine yok etmek isteğiyle yanıp tutuşur. İyiler ise tam tersi, sadece iyilik yapmak için var olan, trafik cezası bile olmayan tiplerdir. Gerçekçilik, felsefe, derinlik yoktur. Çizgi romanlar ciddi değildir ve ne edebi açıdan, ne de kurgu açısından ciddiye alan da yoktur.
Alan Moore ve Dave Gibbons, Watchmen ile bu durumu değiştirmiştir. Watchmen Time dergisinin en iyi edebi eserler listesine giriş yapabilecek kadar komplike ve tam bir sanat eseridir. Bunu Örümcek Adam hikayeleriyle karıştırmamak gerekir.
1940'lı yıllarda suçlular yüzlerini kapatmak için maske takmayı akıl ettiklerinden beridir polis sorgulamaları işe yaramaz hale gelmiştir. Suçluyu arayan polis tanıklardan maske takan biri tasvirini duymaktan sıkılmıştır. Böylece suç ile savaşmak isteyen bir grup insan, suçluları haklamak ve yakalanmamak adına maske takmaya başlar, yani suçluları onların yöntemleriyle dize getirmek için onlar da maskeyle gezerler ve kendilerine bir isim koyarlar: Minutemen. Süper güçleri olmayan sıradan insanlardan oluşan bu grup bir süre işlemeye devam eder. Fakat başkan Nixon, Minutemen grubunu bir süre sonra yasal olarak dağıtır. Dolayısıyla kanun ile ters düşmek istemeyen üyeler teker teker emekli olur. Kimisi evlenir ve eşiyle sürekli kavga eden, geçimsiz bir tip olur. Kimisi bekar takılır ama yalnızlıktan türlü türlü huylar edinir. Kimisi eskiyi unutamaz, geçmişte takılı kalır. Ta ki bir gün, aralarından birisi (Komedyen) faili meçhul bir cinayete kurban gidene kadar...
Watchmen okuyucuya iyi ile kötü arasındaki o incecik çizginin çoğu zaman insan gözüyle seçilemeyecek kadar silikleştiğini anlatır. Süper kahramanların ahlaki açıdan yozlaştığı, doğru olanı yapmanın çoğu zaman kötü olanı yapmaktan farklı sonuçlar doğurmadığı, gerçek bir dünyanın tasviridir bu.
Tanrısal güçlere sahip olan biri aşk denen duyguyu yaşayabilir mi? Zamandan bağımsız yaşayan biri ölüm korkusunu anlayabilir mi? Bir sosyopat koskoca bir grubun içinde en ahlaklı karakter, en mantıklı konuşan kişi olabilir mi?
Watchmen, okuduğunuzda tekrar okumak isteyeceğiniz türden bir eser. İçindeki ayrıntıların tamamını ilk okuyuşta anlamanız oldukça zor. Hakkında üç beş bir şeyler okuduktan sonra tekrar baştan başlamak ve açık gözle tekrar deneyimlemek eminim size daha fazla sevk verecektir.
Mesela Nite Owl'un uçağı Hiroşima'yı bombalayan uçağın modelinden tasarlanmış, birebir kopyasıdır. Tek fark vardır ki okuyanlar görecektir. Bunun gibi yüzlerce göndermeyi tek tek gördükçe karşınızda ne kadar ince işlenmiş bir çalışma olduğunu daha iyi anlayacaksınız.
Ve, 2009 yılında çevrilen Zack Snyder imzalı filmi de mutlaka izleyin. Her ne kadar bir çok konuda çizgi romanın gerisinde kalsa de benim gibi orijinal esere sadık kalınması konusunda ısrarcı bir insanı dahi oldukça tatmin edebilmiş bir filmdir.
İyi okumalar, iyi seyirler!
··
250 views
Harika bir inceleme olmuş. Eline sağlık.
graphic novel grafik roman demektir ve watchmen hem çizgi roman hem de grafik roman kategorisine girmektedir çünkü 1 çizgi romandan ibaret değildir ve kimi karakterleri ya da etkilerini batman&flash: rozet gibi çizgi romanlarda görebiliriz 
Batman / Flash : Rozet Özel Edisyon 
Watchmen 
Alan Moore
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.