KARA ÖLÜM SEAN MARTİN sevinçleriniz yasa dönüşsün, zenginliğiniz tersliklerle sarsılsın, hayat süreciniz hiç bitmeyen dehşet içinde geçsin. Ölümün suretine bakın. Bakın cehennemi sel kapaklarını açıyorum... Sivri ani ölüm okları tüm dünyaya hâkim olsun. Kimse esirgenmesin... Masumlar günahkârlarla yok olsun ve kimse kaçmasın. Insanlar bu hastalıktan o kadar korkuyorlardı ki, birader biraderden, yeğen amcasından, birader hemşiresinden, kocalarsa sık sık karılarından vazgeçti; dahası, inanılması zordur, ebeveynler çocuklarını yabancılara aitmişler gibi terj ettiler, onları kaderlerine bıraktılar. Günah çıkartma, kutsal yağ sürme ve gerekli tüm dualar o kadar uzun sürüyordu ki, doktor sadece hastanın artık ölmüş olduğunu not edip evine dönüyordu. Kara Ölüm sırasında böylesine çok sayıda ölen doktor ve rahiplerin, kutsanmadan uygunsuz bir şekilde ölmeleri pek şaşırtıcı olmayıp, korkulan bir ölümdü. Zenginler, dar sokaklarda kol gezen vebanın darbesiyle fakirleri yüz yüze bırakıp kaçtılar. Nangisli William, etraflarını kasıp kavuran ıstırabı dindirmeye çalışırlarken kuşkusuz yığınlar halinde mezara giden onun 'kutsal hemşirelerini' daha da olağanüstü kılarak rahiplerin de kaçtıklarını kaydetmektedir. Bazı kimseler bir Hristiyana göre aşağılık tepkiler gösterdiler: neredeyse kesinlikle öleceklerini bilerek, kalan az zamanlarını içip dans ederek geçirdiler. Kara Ölüm Mısır'a 1347 sonbaharında varmıştı. Oraya vebanın 1348'de aldığı Anadolu üzerinden karadan ya da Kırım'dan deniz yoluyla Boğazlar üzerinden Iskenderiye'ye gelmiş olması mümkündür. El Madain'de (Partların ve Sasanilerin antik başkenti) patlak verdi ve önemli kurbanlar arasında 629'da ölen Sasani kralı Siroes'te vardı. Daha başka kralları ve Ebu Ubeyd, Yezid ibn Abi Sufyan ve Muah ibn Cebel ve onun oğlu dâhil Peygamberin sahabelerini de alan veba bundan itibaren tehlikeli bir sıklıkla tekrarlamış görünmektedir. Her kişi kendi ölümlülüğünden endişeliymiş gibi, daha kişisel bir Hristiyanlık türü ortaya çıkmaya başladı. Sanki sofuların dağıttığı kasvetli gelen 'devamlı kendi ölümünü düşün' tavsiyesi andiden geniş şekilde dinlenir olmuştu. The Cloud of Unknowing [Bilgisizlik Bulutu] ve the Ladder of Perfection [Mükemmellik Merdiveni] gibi Ingiliz tasavvufunun en sevilen klasiklerinden bazılarının tarihi Kara Ölümden hemen sonraki yıllardır; Hepsi de münzeviler ve mutasavvıfların kalemlerinden cıkmış ve çoğunlukla belli bir kişiye ruhunu öbür dünyaya en iyi nasıl hazırlayacağı tavsiyesi şeklinde yazılmıştır. Ölüler, 'Bir zamanlar sizin gibiydik; siz de bizim gibi olacaksınız. Zenginlik, şeref ve gücün ölüm saatinizde değeri olmayacak' diye ikaz ederek soyluları av, sofra ve beden zevkleriyle meşgul oldukları için kınarlar. Kara Ölüm'ün Köylü Isyanına sebep olduğu söylenemese bile belki kaçınılmaz olan değişiklikleri hızlandırdığı bir vakadır. Fransa ve Hollanda da benzer ayaklanmalar yaşamıştır. Avrupa'da Veba tımar sisteminin ortadan kalkışını hızlandırarak toprak sahipliği yapısını etkilemişse bile, Orta Doğu'da böyle bir değişiklik olmamış gibidir. Dahası, Avrupa'da olduğu gibi kamu ahlâkında büyük çapta bir çöküş yaşanmamış görünmektedir, Yahudilere de saldırılmamıştır. Çoğu Müslüman için Kara Ölüm insanlık günahları için vahisel bir ilâhî cezalandırma olmayıp, Tanrının planının bir parçasıydı ve müminin yapabileceği en iyi şeyi imanı korumak ve karanlık zamanların geçeceğini ummaktı. Geçmedi... Veba salgınları modern çağda da devam edecekti. Kara Ölüm döneminde Londra doktorlarının çoğu, kentin sahte hekimlerini ve berber cerrahlarını kuş maskesi takar ve ellerinden gelen yardımı yapar bırakıp taşraya kaçmışlardır. Balmumu ve otların veba doktorlarının kendilerini korumada pek az işe yaradığını söylemek gereksizdir.

Kara ÖlümSean Martin · Kalkedon Yayınları · 2011125 okunma

·

106 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Reşat Cengil