Fuzuli, asıl adı Mehmed bin Süleyman olup 1494-1556 yılları arasında yaşamış önemli bir âlimdir. Nefsini yüceltmemek, kibir ve gurur yapmamak adına eserlerinde, "boş, gereksiz, yersiz" anlamına gelen "Fuzuli" mahlasını kullanır. Türkçe, Arapça ve Farsça olmak üzere üç farklı dilde on beş eseri bulunan Fuzuli, çağının bütün ilimlerine hâkim olmaya çalışır. Bu çalışmaların meyveleri ise eserlerinde bolca görünür. “Rind İle Zâhid” eserinde Fuzuli, Rind isimli oğul ile Zâhid isimli babayı konuşturur. Bu ikilinin hakikat ve anlam arayışına dair konuşmaları, aslında önemli bir toplumsal ayrıma işaret eder. Hakikati anlama arayışını toplumun bir kesimi medrese aracılığıyla ilim üzerinden yaparken, toplumun diğer kesimi bunu tarikatlar aracılığıyla aşk üzerinden yapar. Bu durum gerek eserin yazıldığı o yıllarda, gerekse günümüzde de önemli bir ayrıma işaret eder. Hakikat arayışında evla olan medrese midir, tarikat mıdır? İşte eserinde Fuzuli, Rind ile Zâhid’i bu minval üzerinde bir tartışma üzerine sokar. Eserin sonunda ise iki taraf bir ortak noktada karar kılar. Buna göre, medrese ehli, aşırı bilgiden gelen riyanın farkına vararak kendine çekidüzen verecek. Tarikat ehli ise dışarıdan görünen bazı halleri için tövbe edecek. Fuzuli bu ortak nokta ile hakikat arayışının tek bir cepheden ziyade her iki cepheden yapılması gerektiğine kanaat getirir. Eserin tartıştığı noktayı, 1900’lü yıllarda Bediüzzaman Said Nursi bir başka açıdan değerlendirir. Nursi’ye göre imanın ilme’l-yakîn, ayne’l-yakîn ve hakka’l-yakîn olmak üzere üç mertebesi vardır. Bunlardan ilme’l-yakîn Fuzuli’nin medrese ehli için, hakka’l-yakîn ise Fuzuli’nin tarikat ehli için tarif ettiği iman dereceleridir. Bir başka âlim ise bu durumu, bir binanın kırkıncı katına merdiven ve asansör ile çıkmak şeklinde tarif eder. Medrese ehli, merdivenle çıkmak gibi, yavaş yavaş hakikate ulaşırken, tarikat ehli zaman uygun olduğunda, asansör ile çıkmak gibi, birden çıkabilir hakikat mertebesine. Aynı durum için çağlar boyu yapılmış üç farklı kıyaslama, konunun önemini net bir şekilde gösteriyor. İstifade edebilmek dileğiyle…

Rind ile ZahidFuzuli · Büyüyen Ay · 2018330 okunma

·

207 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Enes Başak