KUZGUNUN YENİ AKLI
Kuşların tüyleri onları ısıtmak için evrilmiştir ama kuşlar bu tüyleri uçmak için kullanırlar. Yani uçmak, burada evrimin bir yan ürünüdür. Pandaların normalde beş parmağı vardır, altıncı parmak ise pandanın dengesiz bir şekilde büyümüş olan bilek kemiğinin yan ürünüdür. Bitkiler besin
üretmek için fotosentez yaparlar ama bu fotosentez sonucu ortaya çıkan
oksijen, bir yan üründür. CERN'deki deneyde, “Evrenin nasıl oluştu?” sorusu araştırılmıştır ancak bu deney sırasında geliştirilen bilgisayar teknolojilerinin çoğu, bu deneyin birer yan ürünüdür. Mutluluk, kendi başına
bir amaç değildir; mutluluk, amaca giden yolda istemsizce ortaya çıkan
bir yan üründür. Dolayısıyla, sözü toparlayacak olursak, bazen yan ürünler, ana ürünlerin kendisinden daha değerli olabiliyorlar. Siyaset bilimci
Jon Elster, kişinin, yan ürünlere gerçek ürünlerden daha çok değer vermesini tavsiye eder. Bu tavsiye, sanki yeni bir metafiziktir çünkü herhangi bir
yan ürün, ana ürün hedeflenmeden ortaya çıkmamaktadır. Yani evrim,
bir kuşu ısıtmaya çalışmasaydı tüyler ortaya çıkmayacaktı. Dolayısıyla or-
taya çıkmayan tüyler, uçmak gibi herhangi bir yan ürün oluşturamazdı.
Bu yüzden herhangi bir olayda, yan ürünlerin cazibesinden bahsetmek anlamsızdır. Neticede ana ürüne odaklanmadan, yan ürün ortaya çıkmıyorsa
ana ürünü itibarsızlaştırmak felsefi bir hiledir. Kişi, varış noktasına bakıp
da yola çıkma niyetini değersizleştirmemelidir. Aksi taktirde, bu tarz bir
eğilimin yan ürünü, hiçlik olur. Yani yan ürünleri, ilginin odağı haline getirirseniz; bu yan ürünlere duyulan isteğin yan ürünleri, hiçliğin kendisi
olabilir. Tabii burada yan ürünleri değersizleştirmiyorum, sadece onlara
giden yolda ana ürünün bir araç olarak görülmesini yadırgıyorum. Çünkü
bu, bir yerde kaderciliğe girer. Yani bu, şuna benzer: Uçmak kuşların yazgısında vardı, ısınmak sadece bir bahaneydi...
Sayfa 108
··
13,7bin görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.