Milli Mücadele’den Cumhuriyet’e Ankara!
Milli Mücadeleyi, Cumhuriyet’in kuruluşu ve sonrasında yaşananları klasik tarih kitaplarından daha çok Halide Edip, Falih Rıfkı, Kemal Tahir, Tarık Buğra ve Yakup Kadri gibi yazarlarımızın hikâye, roman ve tiyatro eserlerinden okumayı seviyorum. Zira onlar, insan hikâyeleri üzerinden kentlerin değişim ve dönüşümünü; dönemin ruhunu, ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel yapısı ile modernleşme süreçlerini klasik tarih kitaplarından daha iyi yansıtıyorlar.
• • •
İşte 
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “
Ankara” romanının da Milli Mücadele’nin son yıllarını, Cumhuriyet’in kuruluşu ve sonrasında yaşananlarını en iyi anlatan eserlerden biri olduğunu düşünüyorum. Nitekim Yakup Kadri, bu dönemi Selma Hanım’ın hikâyesi üzerinden üç bölümde anlatıyor. Selma Hanım’ın hikâyesi ise Milli Mücadele’nin son demlerinde onun eşiyle birlikte Ankara’ya gelmesiyle başlıyor ve ilk eşinden boşanarak yaptığı farklı evlilikler üzerinden devam ediyor. Yakup Kadri, Selma Hanım’ın evlilikleri üzerinden ise üç ayrı Ankara’yı anlatıyor bizlere.
• • •
Yakup Kadri, bu üç ayrı Ankara üzerinden bir yandan doğru düzgün yolu, suyu, elektriği ve evi olmayan küçük bir şehrin bir başkente nasıl dönüştüğünü anlatırken; bir yandan da Milli Mücadele’nin kazanılmasından sonra yaşanan modernleşme süreçlerinde halkla üst sınıf arasında yaşanan çatışmayı, değerler yitimini ve açılan mesafeyi çok iyi resmediyor. “Şapka bize hâkim değil, biz şapkaya hâkim olmalıydık”¹ sözünde de ifade ettiği gibi özellikle Batılılaşma adına atılan adımların şekilciliğe indirgenerek özünün ortadan kaldırılmasını eleştiriyor. Örnek bir aydın olarak sunduğu Neşet Sabit’in ağzından ise ideal bir Ankara’nın dolayısıyla Türkiye’nin nasıl olması gerektiğini dile getiriyor.
• • •
Yakup Kadri de tıpkı Halide Edip ve Reşat Nuri gibi eserini Selma Hanım karakteriyle bir kadının üzerine inşa ediyor. O da diğer yazarlar gibi kadının modernleşmesi, toplumsal statüsünün yükselmesi ve üstleneceği rollerle toplumun değişim ve dönüşümünün gerçekleşebileceğini kitap boyunca vurguluyor. Bunun modernleşme ve ulus inşa süreçlerinde kadınlara yüklenen rollerle bağlantılı olduğunu düşünüyorum. Bu yönüyle bir kadının toplumsal yaşamın şekillenmesinde oynayabileceği rolleri görmek açısından “Ankara”yı okumak, benim için ayrı bir deneyim oldu diyebilirim.
• • •
Gerçekten de Yakup Kadri, Selma Hanım’ın hikâyesi üzerinden Ankara’nın değişim ve dönüşümüne; Ankara’nın hikâyesi üzerinden de Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki Türkiye’nin kentleşme ve modernleşme süreçlerine çok iyi ayna tutuyor. Bu itibarla, tarihi romanlara ilgimin yanında kurgusu, anlatım tekniği ve akıcı dili nedeniyle eseri okurken büyük bir keyif aldığımı söylemeliyim. Özellikle Milli Mücadeleyi, Cumhuriyetin kuruluşu ve sonrasında yaşananları merak eden okurlara bu eseri mutlaka okumalarını tavsiye ederim.
“Buraların da bir dili vardır ama biz anlayamıyoruz. Ömrünüzde bir kere olsun, halis Anadolu türkülerini candan dinlediğiniz oldu mu?”² sözünün ne anlama geldiğini merak eden okurlara…
Keyifli okumalar dilerim!
..........................................
¹Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ankara, s.136.
²A.g.e., s.78.
··
3.313 görüntüleme
Tarih kitaplarında öne çıkan sadece kamusal yaşam. Oysa dönemi anlamak için halkın yaşadığı yaşamı düş dünyalarını gösteren günlükleri olsaydı ne güzel olurdu. Bahsettiğiniz yazarlara bir ek de benden olsun. Ahmet Hamdi Tanpınar yaşadığı dönemi dilin tüm imkanlarını kullanarak mükemmel betimlemesiyle yansıtan yazarımızdır. Beğenerek okuduğum ANKARA'yı güzel incelemenizle hatırlamış oldum. Emeğinize sağlık.
Bugünleri ve geleceği sağlıklı bir şekilde inşa edebilmek için bu tür eserlerin daha çok okunması gerektiğini düşünüyorum. Ancak popüler eserlerden bu tür kitaplara zaman kalmadığını üzülerek söylemek istiyorum. Aynen söylediğiniz gibi Ahmet Hamdi Tanpınar'ı da bu listeye ekleyebiliriz.👌
...
Katkınız ve yorumunuz için çok teşekkür ederim. Keyifli okumalar dilerim.📚🦋🎈
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.