Toplumsal yapıda değişimlerin meydana geldiği dönemlerde yaşayan bireyler, bazen bu değişime şahitlik ettiklerini fark etmeden yalnızca sonuçlarını yaşarlar. Sürecin içerisinde sürecin kendilerine biçtiği rolleri bilinçsizce üstlenirler. Vişne Bahçesi; Rusya’da sosyal yapının değişmekte olduğunun, özlemle andıkları eski günlerin çoktan geride kaldığının farkında olmayan bir aile üzerinden toplumda değişen dinamikleri anlatan bir oyundur. Eskiden büyük çiftlik sahibi olan bu aile, borçları nedeniyle vişne bahçesini açık artırmada satma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Ailenin bu problemle baş etme süreci dönem Rusya’sının en tipik özelliklerinden biri olan büyük toprak sahiplerindeki “düşünce tembelliği”ni gözler önüne serer. Bahçelerini satmak zorunda kalan aile üyeleri bu sorun üzerine derinlikli düşünme yapmaz, çözüm arayışına girmez ve önerileri ciddiyetle dinlemez. Eski alışkanlıklarını bırakamayan, tutumlu olmayı beceremeyen, eğlenceye aşırı düşkün, tutkularının peşinden sorumsuzca koşan bu sınıf üyeleri sorunları düşünmeden geçiştirmeyi seçerler. Rusya’da artık büyük toprak sahipleri değil ticaretle uğraşan yeni bir sınıf yükseliştedir ve bu iki sınıf arasındaki keskin fark 'çalışma'ya yönelik yaklaşımlarıdır. Eskiden köylü olarak nitelendirilen ve oyunda Lopahin ile aktarılan bu yeni sınıf, hızla zenginleşmesine rağmen entelektüel anlamda gelişmiş değildir. Güçlü bir para kazanma arzusuna sahip olsalar da para kazanmak burada yalnızca amaç işlevini görmektedir. Daima mevcut para miktarını artırmaya odaklanan bu kişiler parayı ne için kullanacaklarını bilmezler. Oyunda geniş yer verilen temalardan birisi ise toprak köleliğinin kaldırılmasıyla yaşanan değişimdir. Kölelik dönemi uşaklarının özelliklerini taşıyan yaşlı Firs ile sonrası dönemin uşak profiline sahip Yaşa arasındaki belirgin farklılıklar bu değişimi yansıtmaktadır. Firs, yanında çalıştığı insanlara koşulsuz bir bağlılık duygusu beslemektedir; kendini bütünüyle onlara adamıştır ve düşünceleriyle dahi onlara aittir. Bunun yanında Yaşa verilen görevlerden kaçan, bu insanların yaşadığı felaketleri umursamayıp daima kendi çıkarını kovalayan biridir. Vişne bahçesindeki ağaçların kesilmesiyle Firs’in ölümü eş zamanlı olmuştur. Böylece geleneği, yaşanmışlıkları temsil eden yaşlı bireyin ölümüyle toplumun eski düzeninin yıkılışı paralellik göstermiştir. Lopahin, babası ve dedesinin kölesi olduğu çiftliği satın aldığında geçiş sürecinde olan toplumsal yapı da şekillenmiş olur. Yine de tüm bunlar eğitimsizliği nedeniyle kendisini köylü olarak nitelendirmesinin önüne geçemez, zenginleşmiş olsa bile kendisini aşağılık görmesini engelleyemez. Böylece yazar toplumun en büyük eksikliğini -eğitimsizliği- yeniden ifade eder. Vişne Bahçesi’nde bazı karakterler ve bunlar arasındaki ilişkiler yüzeysel kalmış. Bu kısımlarda iletilmek istenen mesaj belirgin değildi. Trofimov karakteri Nietzsche'nin üstinsan anlayışından izler taşımaktaydı ve bu karakterin aydın tabakayı temsil ettiğini baz alırsak ilgili kesimin toplumun sorunlarından ve görüşlerinden oldukça uzak olduğunu, içinde bulundukları topluma tepeden baktığını görürüz. Bununla beraber olabilirlikten uzak, topluma yedirilemeyecek soyut fikirlerden öteye gitmeyen düşünceleri olduğunu fark ederiz. Bir geçiş dönemi panoraması olan bu oyunu herkese tavsiye ediyorum. Keyifli okumalar dilerim.

Vişne BahçesiAnton Çehov · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201615.9k okunma

··

1 plus 1

·

3,176 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Kevser