Spinoza (1632-1677) Aydınlanmanın erken dönem düşünürlerinden olan Spinoza, evren, kişi ve Tanrı hakkında modern görüşler ortaya sürer. Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan kitap, Spinoza’yı anlamak isteyenler için iyi bir başlangıç olabilir: Kitap, Spinoza düşüncesinin güncel tartışmalar açmayı hedefleyen dokuz ayrı kişiye ait telif yazıları ve çeviri metinlerini içeriyor. “Karşımıza çıkan Seçenekler arasında yaptığımızı sandığımız seçim zamanı değildir belirleyici olan,onların karşımıza çıkmasına yol açan sonu gelmez karşılaşmalardır. Yaşam veya Tanrı; var olma, yaşama, etki üretme, doğurma, meydana getirme ve eyleme etkinliğinin kendisi ve tamamıdır. Spinoza için insan tekillikler içinde bir tekildir; şu ya da bu insan tekilliğinin ortaya çıkışı ile bir kedinin, masanın ya da bir gülün açığa çıkışını belirleyen belirleyen tanrısal yasalar bir ve aynıdır… Tek tek her şey, her tekil tavır, Tanrı’yı kesin ve belirli bir biçimde ifade eden tanrının sıfatlarından etkilenişleridir ve her bedensel / cisimsel tekillik, uzam sıfatının her tavrı Tanrı’nın sonsuz üretim gücünün bir ifadesidir. Tanrı’nın sonsuz üretim gücünün sonlu tavırları olarak cisimler ve bedenler, varlıkta kalmak için çabalarlar ve Tanrının sıfatlarının tekil çeşitlenişlerinin sonsuz çokluğu içinde birbirlerini sınırlayarak, birbirlerinin varoluşunu belirleyerek, birbirlerini etkileyerek bir nedensellik ağı içinde varolurlar… Tek tek her şey, kendi varoluşunu tehdit eden güçlere karşı bir direnme kuvvetidir… Ve nihayetinde her tekil şey kendinden daha güçlü bir diğer tekillik ya da tekillikler tarafından yok edilir… Tüm tekillikler gibi insan bedeni de kendi dışındaki şeyler tarafından etkilenir ve kendi dışındaki şeyleri etkiler… Her tekir şey-insan da dahil olmak üzere- mümkün olduğunca kendi varlık da kalmak gücünü destekleyen şeyler tarafından etkilenmeyi ister ve kendi varlıkta kalma gücünü azaltan, engelleyen şeylerden de uzak durmayı, hatta onları yok etmeye arzular…”

Cogito - Sayı 99Cogito Dergisi · Yapı Kredi Yayınları · 202022 okunma

·

101 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ender Topçuoğlu