Gönderi
Torrey Tanrıların kökenine evrimsel bir şekilde yaklaştığı bu kitabı üç kısıma ayırmış: Giriş, Kısım I ve Kısım II. Giriş kısmında modern insan beyninden ve evrim teorisinin Tanrılara ilişkin olabilecek kısmından kısaca bahsetmiş.
Kısım I'de homininlerin beyinsel evriminden ve bu evrim sonucu açığa çıkan muhtemel davranış biçimlerinden bahsederek Tanrı fikrinin hangi hominin tarafından "icat edilmiş olabileceğini" ya da "icat edilmiş olamayacağını" incelemiş. İlk olarak, incelediği homininde ortaya çıkan yeni davranışı ortaya koyan ve bunu hem çocuktaki beyin gelişimiyle hem de arkeolojik verilerle destekleyen Torrey daha sonra anatomik olarak bu davranışın hangi beyin bölümüyle ilişkili olabileceğini tartışmış. Bu kısmı okuması oldukça keyifli, ne anatomik bilgiye boğulmuş gibi hissediyorsunuz ne de havada kalan tez görüyorsunuz. İddiaların belirli açılardan sağlam bir temele oturduğunu ve retorik olmadığını hissedebiliyorsunuz. Elbette beyin gibi çok girift bir yapının evrimsel geçmişi araştırıldığı için tartışmaya açık oldukça fazla yer de var diyebiliriz.
Kısım II'de Tanrı fikrinin görülmeye başladığı toplumları inceleyen Torrey bu fikrin kökenini Kısım I'de anlatılanlarla bağdaştırmaya çalışıyor. Ataların yüceltilmesi, ölenlerin rüyalarda görülmesi ile ölen kişinin hâlâ yaşadığına inanılması gibi durumların atalara ibadet ve daha sonrasında Tanrısal figürlere dönüşmüş olduğunu iddia eden kitabın bu bölümünü de okuması aynı derecede keyifli. Kitap en son olarak Tanrıların kökenine dair diğer kuramları da inceleyerek hitâma eriyor.
Kitaptaki tez oldukça sistematik bir şekilde işlenmiş. Buna rağmen varılan sonuç "totolojik bir sonuç" olabilir. Tanrıların olmadığı sonucunu kabul ettiğinizde zaten doğal olarak bu fikrin insan yapımı olduğunu söylemiş olursunuz. Varlığı ya da yokluğu hakkında bir yargıda bulunmadan yani "Tanrı var ya da yok olabilir." şeklinde bir önerme ile yola çıktığınızda vardığınız sonuç şu ikisinden biri olabilir:
1) Tanrılar yoktur ve Tanrı fikri beynin evriminde yan bir sonuçtur. Dolayısıyla Tanrılar insanın icadıdır.
2) Tanrı vardır. Hominin cinsinin son halkası ise beyin yapısından dolayı bu gerçeği idrak edebilmeye başlamıştır.
Bu açıdan bakıldığında Tanrı yoktur diyen biri için bu fikrin kökenini anlatan Torrey, vardır diyen biri için insanın hangi evrede bu hakikati kavrayabilecek duruma geldiğini anlatmış olur. Bu sebeple varılan sonuç tartışmalı ve bilimin alanına girmeyen metafiziksel bir sonuç.
Paloma Yayınevi'nin Erkan Aktaş tarafından çevrilen 4.baskısını okumuş bulunuyorum. Baskı ve çeviri güzel diyebilirim. Dinler Tarihine ya da fikirlerin kökenine dair ilgisi olan herkesin mutlaka okuması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum.
·
136 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.