Eric Hoffer'ın 1951'de yayınlanan ilk kitabı Kesin İnançlılar, kitle hareketlerinin birey ve toplum özelinde nedenlerinin ve sonuçlarının kritiğidir. Oldukça ilginç bir hayat hikayesine sahip Hoffer'dan biraz bahsetmek istiyorum. 1900'lerin başında Almanya'dan ABD'ye göçen Yahudi bir ailenin tek çocuğu olarak New York'ta dünyaya gelen Hoffer, 7 yaşında kör olup 15 yaşında tekrar görmeye başlayınca tekrar kör olma korkusunun verdiği açgözlülükle çokça okumaya başlar. Montaigne'nin Denemelerinden etkilenip yazmaya başlayan yazar, oldukça sade bir yaşam sürer. Time'ın 20. yüzyılın en etkili kitaplarından dediği Kesin İnançlılar'a geri dönelim: Yazar işe kitle hareketlerinin cazibesini anlatmakla koyulur. Bir kitle hareketi kişilere neden cazibeli görünür? Bu sorunun birçok yanıtı var. Hoffer bu noktada bireyi kategorilere ayırmış ve herbir kategorideki birey için kitle hareketlerinin cazibeli görünmesinin nedenlerini açıklamıştır. Fakat bütün bu nedenler insanoğlunun vahşi ve ilkel içgüdülerine dayandığını söylemek yanlış olmaz. Hoffer'a göre birey hangi sosyal statüden olursa olsun, ister fakir ister zengin, ister alim ister cahil(...) bireylere kitle hareketlerinin çekici gelmesinin sebepleri bireyin kendinden ve başarısızlıklarından kaçma isteği, kendi sıkıcı dünyasına anlam arayışı, mutsuzluğunu unutma çabası ve tabi ki bencilliğini doyurma çabası olarak özetlenebilir. Farklı statülerdeki bu insanların bir kitle hareketine katılma zamanları farklılık gösterebilir. Örneğin hüsrana uğramış, hayatından bıkmış, hayal kırıklığı içinde olan insanların bir kitle hareketine başlangıç aşamasında dahil olması daha olası iken zengin ve üst tabakadan bireylerin son aşamada olaya dahil olması daha muhtemeldir. Bunu basit bir kar-zarar teorisi ile açıklayabiliriz: Olası zararı görece büyük olan bireyler risk almaktan ve yenilikten kaçınırlar. Oysa kaybedecekleri bir şeyi olmayanlar yeniliğe daha açık ve yenilikil rüzgarı karşısında daha fevri olabilirler. Bir kitle hareketinde en önemli unsur belki de kitlenin taşıdığı ortak umuttur diyebiliriz. Bir kitle hareketinin başarıya ulaşabilmesi için fedakar bireylere ihtiyaç vardır. Bu fedakar bireyler şimdiki zamanlarını hiçe sayıp yarınlar için umut beslemelidir. Kaldı ki bu durum kitle hareketine katılan yukarıda da bahsettiğim hüsrana uğramış,hayatından bıkmış, kendinden kaçmak isteyen insanlar için gerçekleşmesi çok olası bir durumdur. Hayatından memnun olmayan kişinin kendi hayatını hiçe sayıp gelecek için uğraşması şaşırtıcı değildir. Peki burada gelecekten kastımız nedir? Gelecek nesillerin refahı mı? Hoffer'a göre gelecek nesiller bu insanların pek umrunda değildir. Bu insanlar "şan" için savaşırlar. Rezalet haldeki hayatarından, gelecekte ulaşacakları şöhret uğruna vazgeçerler. Tarihte baskıcı ve özgürlük karşıtı bir iktidara başkaldırmış olan hürriyet sevdalısı bir grup devrimciye ev sahipliği yapmamış bir ülke sanıyorum ki yoktur. Çok kez karşımıza çıkan bu kitle hareketleri devrim başarılı olduktan bir süre sonra eski yönetimin zorbalıklarını ve baskıcılığını kendileri de uygulamaya başlar. (Bolşevik hareketinde olduğu gibi veya Orwell'in meşhur kitabı Hayvan Çiftliği'nde domuzların çiftlik sahiplerinden daha zorba yöneticiler haline gelmesi gibi...) Bu neden böyledir? Hoffer bu durumu şöyle açıklar: Ona göre bazı devrimler mevcut yönetimin başarısızlıklarına karşı yapılmaz, aksine yönetimin gücünü,oteritesini kaybetmesi yüzünden yapılır. Yani aslında baskıcı rejime karşı ayaklanan halk özgürlüğü değil, iyi işleyen bir otoriteyi ister. Doğduğundan beri köle olan bir insanın yaşlılığında azad edilince ne yapacağını şaşırması gibi bir durumdur bu. Özgürlüğü hiç tecrübe etmemiş bir halk otoriteyi özgürlüğe tercih eder, her ne kadar özgürlük için ayaklanmış olsa bile güçten düşen otoriteyi yeniden kurma heveslisidirler aslında. Bundan dolayı başarılı olmuş "özgürlük hareketleri" devrimden bir süre sonra otoriter rejime geri dönerl. Alışmadık kafaya özgürlük yerleşmez diyelim. Kitap okuması çok keyifli örnekler içeriyor. Nazizim ve Bolşevizm'den sıkça bahsediliyor. Genel kültürünüzü başka bir boyuta taşıyacak birey ve toplum hakkında nokta atışı diyeceğiniz tespitler içeriyor. Okumanızı şiddetle tavsiye ederim.

Kesin İnançlılarEric Hoffer · Olvido Kitap · 20192,744 okunma

·

141 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Berivan