Kendi kendime, yatağımda uzun zaman düşündüm. "Hayri İrdal, dedim, çok şey gördün, geçirdin. Yaşın ancak altmış olduğu hâlde birkaç insanın ömrünü birden yaşadın. Sefaletin, bir köşeye atılmış olmanın her türlü acısını tattın. İkbalin merdivenlerinden çevik ve çâlâk çıktın. Hiçbir zaman ve hiçbir kuvvetin halledemeyeceği meselelerin halloldu. Bütün bunlar hep onun Halit Ayarcı'nın sayesinde oldu. Seni mezbeleden o çekip çıkarttı. Hayatın için, düşüncen ve rahatın için hakiki düşman olan her şeyi ve herkesi o sana dost yaptı.
Hayri İrdal; romanın baş kahramanı kısaca böyle özetlemiş kendini eserin giriş bölümünde... Meslek öğrenmesi için çocukluğunda Zamani efendi adlı saat tamircisi'nin yanına çırak olarak verilir, bu usta sadece saat tamircisi değil aynı zamanda hayat dersleri veren bir filozoftur. Hayri İrdal'ın hayatının şekillenmesinde büyük rol oynar. İniş çıkışlarla dolu hayatında Halit Ayarcı ile tanışmasından sonra yaşadığı değişimler ve hayatına kattıkları müthiş bir dille anlatılmıştır.
Saatleri Ayarlama Enstitütüsü, ne muazzam bir kurgu ne muazzam bir edebi şölen. Ahmet Hamdi Tanpınar çok büyük bir usta... Eserlerini okumak ve özümsemek büyük bir özveri gerektiriyor. 2021 yılının ilk incelemesini Huzur eserine yapmıştım, 2022'nin ilk incelemesinin bu eserle olması çok özel ve anlamlı oldu benim için... Ahmet Hamdi Tanpınar eserlerinde, karakter tahlillerinin yanı sıra yaşanılan dönemi ve insanlar üzerindeki etkilerini büyük bir ustalıkla anlatmaktadır. Bu eserinde de cumhuriyet öncesi ve sonrası insanların yaşadıkları zorluklar, yeniliklere uyum sağlamaktaki güçlükler, dönem farklı olsa da değişmeyen karakter tahlilleri müthiş betimlemelerle tasvir edilmiş.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü gibi bir müessese kurulsaydı nasıl olurdu? Hayri İrdal'ın yerinde olsaydınız siz nasıl davranırdınız? Halit Ayarcı gibi birine hayatımızın bir döneminde rastlamak bize neler kazandırırdı? Bu ve bunun gibi onlarca soru sordurtan mükemmel bir eser...
Doğru zamanı yakalayıp, saatlerinizi ayarlayıp, derin bir nefes alıp tanışın Hayri İrdal ve Halit Ayarcı'nın hikâyesiyle ve bu görkemli müesseseyle... Zamanla ve Sevgiyle...
