Kitabda 7 fərqli hekayə cəmlənib. Az-az hamısından bəhs etməyə çalışacam.
1 - Poçt Qutusu
Zənnimcə bu hekayədə, yazıçı, kənd əhalisinin o zamanki dövrdə nə qədər az elmə sahib olmasını və gülünc vəziyyətə düşməsini göstərmək istəyib. Düşünün ki, poçt qutusu haqqında, məktub haqqında məlumatınız yoxdur. Kitabı oxuduqda obrazın poçt qutusu ilə olan imtahanı gülünc bir ifadə buraxacaq üzünüzdə. Burdakı anlayışı daha da ümumiləşdirmək lazımdırsa: Bilməyən bilənin yanında gülməli və küçümsənəcək vəziyyətə düşər. Bilməmək problem deyil, lakin bilmə kimi bir ehtimal varkən, öyrənməmək problemdir.
2 - Usta Zeynal
Ustalar.. Tək yaşamağa başladıqdan sonra, mən də homo-homo sapiens'in bu növü ilə tanış oldum və təbii ki dəli oldum. Cəlil bəy bu hekayədə dindar(!) birisinin Ermənidən daha da alçala biləcəyini göstərir. İnsanlıq olmadıqdan sonra iman nə etsin onlara? Əxlaqi dəyərlərə sahib çıxırsa milliyətin önəmi yoxdur. Xüsusilə, hekayədəki Muğdisi Akop'u özümə bir az yaxın hiss etdim. (Ustalara olan münasibəti cəhətindən; bəzi yerlər istisna ola bilər.) Əlindən gəldiyi qədər onlara yaxşı olmağa çalışır, amma kimə nə? Usta, elə həminki ustadır. Sapiens'in bu növünə qarşı ehtiyatlı olun, özünüzü ələ verməyin, dirəşin, dirənin.
3 - Quzu
Çox da deyiləcək söz yoxdur əslində. Fürsətdən istifadə və xainlik.
4 - Konsulun Arvadı
Bu hekayədə Albert Kamü'nün Yabancı əsərindəki Mersault'un anasına qarşı olan rəftarını görmək olur Konsul'da. Bir də təbii ki yas məsələsinin yersizliyi də tənqid edilib. (Çox yox.)
5 - Zırrama
Adı üzərindən də anlamaq olur. Zırramalar həyatımızın hər yerinə girmək istəyir, bizə imkan vermirlər.
6 - Saqqallı Uşaq
Adı kimi hekayənin özü də gülümsədən və səmimi cinsdən idi. Yenə savadsızlığa toxunulmaqla birlikdə, üzdə təbəssüm buraxan hekayə yazılıb. Ən əsası da uşaqların tərbiyəsinə də əhəmmiyət verilməsini Cəlil bəy xatırladıb. Bir şey olduqda daima səhvi uşaqda axtarmanın mənası yoxdur. Biz nə etdik də o belə oldu deyə fikirləşməliyik.
7 - Buz
Hər zaman bu ölkənin uşaqlarının niyə bu qədər aqressiv olduğunu düşünmüşəm. Uşaq vaxtı təəssüf ki, mən də onlardan biri idim. Vəziyyət o qədər bərbatdır ki, bir yandan sevdiyiniz ölsə, sizin üçün küçədəki çöl həyatı daha maraqlı olar. Burda da yetişdirilməyən uşağın çöl həyatı ilə sınağı var. Tərbiyə çox önəmlidir.
Əlavə olaraq kitabda bilmədiyim və sonradan öyrəndiyim sözləri də bura qeyd edəcəm. Xoş mütaliələr
Övrət - Arvad, zövcə
Dəxi - Daha, artıq
Təvəqqe - Xahiş, istək
Fərş - Döşənəcək (xalça, palaz və s.)
Ulaq - Yük və ya minik heyvanı
Gəc - Gillə gipsin qarışığından hazırlanan al-sarımtıl rəngli maddə
Omba - Qıçın çanaqdan dizə qədər olan hissəsi
Börk - Papaq, baş geyimi
Səqf - Tavan, bağdatı
Sovqat - Hədiyyə, pay
Yavuqlaşmaq - Yaxınlaşmaq
Nimçə - Boşqab
Moizə - Vəz, nəsihət, öyüd
Ümur - Əmr
Təqaza - Tələb
Övqat - Vaxt
Xub - Yaxşı, gözəl, xoş
Vəch - Üz, sifət, cür (heç cür)
Köynəkcək - Köynəksiz (kitabda fərqli mənada işlədilib böyük ehtimal, lakin anlaya bilmədim)
Akoşka - Pəncərə
Təam - Yemək, xörək
Qəsəm - And
Bidamağ - Kefsiz
Naxələflik - Ata-anaya qarşı nankorluq, naşükürlük
Babət - Hal, vəziyyət, keyfiyyət
Mürəbbi - Keçmişdə: dövlətli ailələrində uşaqların təlim və tərbiyəsi ilə məşğul olan şəxs; tərbiyəçi, xüsusi müəllim
Təğyir - Dəyişiklik
Mətah - Qiymətli, aztapılan şey
Girvənkə - 400 qrama bərabər ağırlıq ölçüsü
Girdə - Dairəvi
Təfavüt - Fərqli cəhət, fərq
Nüsxəbənd - Aptekdə resept qəbul edən işçi; reseptçi, farmasevt. Xalq təbabətində: qədim tibb kitablarına baxıb dərman yazan şəxs, yaxud həmin dərmanlar və onların hazırlanmasından bəhs edən kitab
Dübarə - İkinci dəfə, təkrar