Çağdaş Fransız edebiyatının önemli isimleri arasına girmeyi başaran Andre Gide, 1869 Fransa doğumlu. Babasını küçük yaşta kaybettiği için annesinin disiplinine göre hayatı şekillenmiş. Dinine sıkı sıkıya bağlı olan annesi oğlunu da baskıcı püriteryen bir eğitimle yetiştirmiş. Hem yaşadığı dönem hem de annesinin bu tutumları sebebiyle kendini keşfederken özgür olamamış ve eğilimlerini içine hapsetmeyi denemiştir. Ancak hayatın ona getirdikleri kendisini bulmasında yardımcı olmuş ve ilerleyen yaşlarda yaşam çizgisini belirleyebilmiştir. Tohum Ölmezse, Andre Gide’in yazmış olduğu ikinci otobiyografisi. İlk otobiyografik eseri ‘Andre Walter’in Defterleri’ni 21 yaşında yazmış ve başarısız bulunmuştur. Buna rağmen yazmaktan vazgeçmemiş ve farklı türlerde eserler oluşturmaya devam etmiştir. Kendine tek bir tür belirlememiş olmasını belki de en iyi açıklayacak cümlesi şudur: “Ama ben de tam olarak, tek bir türe çakılıp kalmaktansa, hiç başarmamayı tercih ediyorum. Bana saygınlık yolunu açacak bile olsa önceden çizilmiş bir yolu izlemeye gönlüm razı olmuyor.” Tohum Ölmezse, iki bölümden oluşuyor. Gide olayları herhangi bir düzene göre anlatmamış. Kronolojik sıralama olmadığı için okurken kopukluklar yaşamak kaçınılmaz. Ancak iki bölüm de kendi içinde sınıflandırılabilir. İlk bölümde genellikle ailesi ve yakın çevresini, çocukluğunu ve eğitim hayatını görüyoruz. Farklı zamanlarda geçirdiği rahatsızlıklar dolayısıyla eğitimi kesintilere uğramış. Bir müddet evde özel derslerle eğitimine devam etmiştir. Kuzenlerinden ve onlarla olan anılarından sıkça bahseden yazar, kitap boyunca kuzenlerinden birine olan derin aşkından da bahsediyor. Onunla evlenmesinin uygun görülmemesi ve her seferinde red cevabı alması her ne kadar sarsıcı olsa da ilerleyen yıllarda bu hayalini gerçekleştirdiğini görüyoruz. Ayrıca bu bölümde yazı hayatındaki ilk denemelerinden de bahsediyor. Edebiyatın, şiirin yanısıra müzikle ilgili olduğunu ve piyanodan ne kadar hoşlandığını da şu cümlesinden anlayabiliriz: “Salonda çok sıradan ama her gün biraz alıştırma yapabileceğim bir piyano da vardı ; heyhat! Anneme, herhangi bir çabaya mal olacak her şeyden uzak tutulmam tavsiye edimemiş miydi?.. O günlerde azıcık teşvik edilseydim, bugün nasıl bir virtüöz olabileceğimi hayal ettikçe Mösyö Jourdain gibi öfkeden kuduruyorum.” İkinci bölümdeyse inancı ve yetiştirilme tarzı ile cinsel eğilimleri arasındaki mücadelesini anlatıyor. İki defa çıktığı Kuzey Afrika gezisinde yaşadıkları, hatta bu geziler esnasında tanıştığı Arap kültürü ve farklı insanlar sayesinde kendini keşfetme süreci de şekillenmiştir. Eşcinsel olduğunu kabullenmekte direnmesinin sebepleri annesinin baskıcı tutumu ve kendisinin dini görüşleridir. Kuralsız yaşamaktan hoşlanmaz. Cinsel kimliğini kabullenme sürecinde sık sık Kitab-ı Mukaddes’e sığınmasından bahseder. Aslında küçük yaşlardan beri farkında olmasına rağmen eşcinsel olduğunu kabullenmesi özellikle Oscar Wilde ile tanışmasından ve Gide’i bu konuda yüreklendirmesinden sonra gerçekleşir. Cezayir yolculuğunda yaşadıklarından sonra artık kendini keşfetmiştir. Fransa’ya döndükten sonra da yaşantısını ve insanların zihniyetini sorgulama süreci başlamıştır. Otobiyografisini annesinin ölümüyle (1895) sonlandırmıştır. Aynı yıl kuzeniyle de evlenmiştir. Andre Gide, 1951 yılında hayata veda etmiştir. ‘Kalpazanlar’ en ünlü eseri olarak kabul edilmektedir. 1947 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi olmuştur. Edebi, siyasi ve toplumsal sorunlarda daima bireyin kendini tanımasının ve bireyin özgürlüğünün önemine dikkat çekmiş, farklı türlerde eserler yazmıştır. En çok roman ve denemeleriyle tanınır. Annesinin katı otoritesiyle dine bağlı olarak yetiştirilmesi, onu kendini keşfedip kabullenmesinde mantığıyla hisleri arasında bırakmıştır. Uzun süre elinden düşürmediği Kitab-ı Mukaddes otobiyografisine verdiği ismi de etkilemiştir ve oradan bir başlık tercih etmiştir; Tohum Ölmezse. Sonraki yıllarda anılarının yer aldığı farklı kitapları da yayımlanmıştır. Ben kitabı okurken bir insanın yetişme tarzının, aslında olanı kabullenmekteki etkisinin ve sonuçlarının gerçek bir hikayesi olarak zihnimde canlandırdım. Eğer Andre Gide’i kendi gözünden, onun yaşanmışlıklarıyla tanımak isterseniz bu kitabı okumanızı öneririm. Keyifli okumalar…

Tohum ÖlmezseAndré Gide · Can Yayınları · 202166 okunma

·

285 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Tuğçe